ვიკიპედია

რენიუმი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შეუმოწმებელი ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
მ Bot: 93 ენათაშორისი ბმული გადატანილია Wikidata-ზე, d:q737
მ Robot: es:Renio is a good article; cosmetic changes
ხაზი 1:
{{ქიმიური ელემენტი
|რენიუმი / Rhenium (Re) [[სურათიფაილი:Re-TableImage.png|300px|]]<!-- ელემენტის სახელი და სურათი
-->|75<!-- ნომერი
-->|[[ფაილი:Rhenium single crystal bar and 1cm3 cube.jpg|220px|center|]] მტკიცე მოვერცხლისფრო-თეთრი ფერის [[ლითონი]]<!-- ფიზიკური მდგომარეობა და აღწერილობა
ხაზი 72:
რენიუმის ბუნებრივი მარაგის მიხედვით მსოფლიოში პირველ ადგილზეა [[ჩილე]]<ref>{{cite web|url=http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/country/2005/cimyb05.pdf|format=PDF|first=Steve T|last=Anderson|publisher=[[United States Geological Survey]]|title=2005 Minerals Yearbook: Chile|accessdate=2008-10-26|archiveurl=http://www.webcitation.org/618Rtd4yi|archivedate=2011-08-22}}</ref>, მეორე ადგილზეა [[აშშ]], ხოლო მესამეზე [[რუსეთი]].
 
რენიუმის საერთო მსოფლიო მარაგი შეადგენს მიახლოებით 13&nbsp;000&nbsp;ტონას, მათ შორის 3500&nbsp;ტონა მოლიბდენის ნადლეულში და 9500&nbsp;ტ — სპილენძის ნედლეულში. რენიუმის მოხმარების პერსპექტიული დონის წელიწადში 40—50&nbsp;ტონის დროს კაცობრიობას არსებული მარაგი კიდევ 250—300&nbsp;წელს ეყოფა. მოყვანილ რიცხვს აქვს შეფასებითი ხასიათი, ლითონის მეორადი გამოყენების გათვალისწინების გარეშე.
 
კუნძულ [[იტურუპი|იტურუპზე]] რენიუმის მარაგი [[რენიიტი]]ს სახით ფასდება 10—15&nbsp;ტონამდე, ხოლო ვულკანური აირების სახით — 20&nbsp;ტონამდე წელიწადში<ref name="nkj200">{{წიგნი|ავტორი=კრემენეცკი ა.|სათაური=ქარხანა ვულკანზე|ბმული=http://www.nkj.ru/archive/articles/5340/|გამოცემის ავტორი=ო. ბელოკონევა|გამომცემლობა=ჟურნალი «ნაუკა ი ჟიზნ»|გამომცემლობა=ნაუკა ი ჟიზნ|წელი=2000|ნომერი=11|lang=ru}}</ref>.
 
პრაქტიკულო თვალსაზრისით პირველადი რენიუმის მიღების ყველაზე მნიშვნელოვან ნედლეულის სამრეწველო მაშტაბის წყაროს წარმოადგენს [[მოლიბდენი]]ს და [[სპილენძი]]ს სულფიდური კონცენტრატები. მსოფლიო მოპოვების საერთო ბალანსში მათი წილი შეადგენს 80 %-ზე მეტი. დანარჩენი ძირითადად მოდის მეორად ნედლეულზე<ref name="TRRE" />.
 
== რენიუმის გეოქიმია ==
რენიუმი — ერთ ერთი ყველაზე იშვიათი ელემენტია [[დედამიწის ქერქი|დედამიწის ქერქზე]]. მისი [[კლარკის რიცხვი]]ა — 10<sup>−3</sup> გრ/ტ. გეოქიმიური თვისებებით ის ძალიან ჰგავს პერიოდული სისტემის მის უფრო მეტად გავრცელებულ მეზობლებს — [[მოლიბდენი|მოლიბდენს]] და [[ვოლფრამი|ვოლფრამს]]. ამიტომაც მცირე მინარევების სახით ის შედის ამ ელემენტების მინერალებში. რენიუმის ძირითად წყაროს წარმოადგენს ზოგიერთი საბადოს მოლიბდენის მადნები, საიდანაც მას მოიპოვებენ როგორც თანაურ კომპონენტს.
 
რენიუმი გვხვდება იშვიათი [[მინერალი]]ს [[ჯეზკაზგანიტი]]ს (ჟესყაზგანიტი) (CuReS<sub>4</sub>) სახით, რომელიც ნაპოვნი იქნა [[ყაზახეთი]]ს ქალაქ [[ჟეზყაზგანი|ჯესყაზგანთან]] (თანამედროვე სახელია — ჟეზყაზგანი). ამას გარდა, მინარევის სახით რენიუმი შედის [[კოლუმბიტი]]ს, [[კოლჩედანები]]ს<ref>[http://www.alhimik.ru/read/venec13.html იშვიათი და გაბნეული ელემენტების შესახებ]</ref> შემადგენლობაში, ასევე [[ცირკონი|ცირკონში]] და [[იშვიათმიწა ელემენტები]]ს მინერალებში<ref>[http://www.xumuk.ru/encyklopedia/2/3874.html რენიუმი საიტზე XuMuk.ru]</ref>.
 
რენიუმის ძალიან ძლიერ გაბნეულობაზე მეტყველებს ის ფაქტი, რომ ცნობილია მხოლოდ ერთი ეკონომიურად მომგებიანი რენიუმის საბადო, რომელიც რუსეთში მდებარეობს: იქ მისი მარაგი შეადგენს მიახლოებით 10-15 ტონას. ეს საბადო აღმოჩენილ იქნა 1992 წელს კუნძულ იტურუპზე, [[კურილიის კუნძულები|კურილიის კუნძულებზე]]<ref>[http://les.mnr.gov.ru/part/?act=more&id=62&pid=11 Федеральное агентство лесного хозяйства министерства природных ресурсов Российской Федерации]</ref>.
ხაზი 111:
მიღებული რენიუმის ფხვნილს [[ფხვნილის მეტალურგია|ფხვნილური მეტალურგიის]] მეთოდების გამოყენებით გარდაქმნიან ლითონის ზოდებად.
 
ასე რომ, რენიუმის მიღების წყაროებს მოლიბდენიტური კონცენტრატების გადამუშავებისას შეიძლება წარმოადგენდეს მტვერდამჭერი სველი სისტემების გოგირდმჟავის ხსნარები და ნამწვების ჰიდრომეტალურგიული გადამუშავების შემდეგ დედა ხსნარები.
 
სპილენძის კონცენტრატების დნობისას აირებთან ერთად მიდის 56—60 % რენიუმი. ამიტომ რენიუმის მიღებისათვის გამოიყენება მტვერდამჭერი ფილტრების გოგირდმჟავით გამორეცხვისას მიღებული რენიუმმჟავა.
ხაზი 138:
{{main|რენიუმის იზოტოპები}}
 
ბუნებრივი რენიუმი შედგება ორი იზოტოპისაგან: <sup>185</sup>Re (37,4 %) და <sup>187</sup>Re (62,6 %). პირველი სტაბილურია, ხოლო მეორე განიცდის [[ბეტა-დაშლა]]ს რომლის ნახევარდაშლის პერიოდია 43,5 მლრდ. წელი. ეს დაშლა გამოიყენება ძველი მადნების და მეტეორიტების დათარიღებისათვის (იხ. [[რენიუმ-ოსმიუმის მეთოდი]]) რენიუმ შემცველ მინერალებში სტაბილური იზოტოპის [[ოსმიუმ-187|<sup>187</sup>Os]] დაგროვების მიხედვით .
<sup>187</sup>Re-ის დაშლა საინტერესოა კიდევ იმით, რომ მისი ენერგია წარმოადგენს ყველაზე მცირეს (სულ 2,6 [[კევ]]) ყველა იზოტოპს შორის, რომლებიც ბეტა-დაშლას განიცდიან.
 
ხაზი 151:
* [http://www.chemport.ru/pertable/elinfo.php?el=75 ცნობები ქიმიური ელემენტის "რენიუმის" შესახებ (ქართული ენციკლოპედია)]
 
== სქოლიო ==
<references />
 
ხაზი 165:
{{Link GA|de}}
{{Link GA|en}}
{{Link GA|es}}
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/რენიუმი“-დან