იურის მთები: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 4:
'''იურის მთები''' ({{lang-fr|Jura}}) — მთები [[ალპები]]ს მთათა სისტემაში, [[საფრანგეთი|საფრანგეთში]], [[შვეიცარია]]სა და [[გერმანია]]ში.<ref name="Ebel, 1808">Ebel, J.G. 1808. Ueber den Bau der Erde in dem Alpengebirge zwischen 12 Längen- und 2-4 Breitengraden nebst einigen Betrachtungen über die Gebirge und den Bau der Erde überhaupt. Zweyter Band. ''Orell Füssli und Compagnie'' 428 pp; Zürich</ref> გადაჭიმულია [[სავოიის ალპები|სავოიის ალპებიდან]] [[შვარცვალდი]]ს სამხრეთ მთისწინეთამდე. სიგრძე 300 კმ. სიმაღლე 1720 მ-მდე (მთა [[ნეჟნი]]). წარმოადგენს [[საფრანგეთის ალპები|საფრანგეთის ალპების]] განშტოებას, რომელიც [[გეომორფოლოგია|გეომორფოლოგიურად]] ცალკე საშუალო სიმაღლის ერთეულს წარმოადგენს და ალპებისაგან შვეიცარიის ზეგნითაა დაშორებული.
იურის მთები ახალგაზრდა ნაოჭა მთიანეთია, რომელიც წარმოიშვა [[მესამეული სისტემა|ზედა მესამეულში]], იმ დროს, როდესაც წინაალპების [[მოლასები|მოლასების]] და ალპების წინამთების [[დანაოჭება]] ხდებოდა. ჩაღუნვის ზონა ალპების [[ჩრდილოეთი|ჩრდილოეთით]] ალპების მთიანეთის ამოწევის დროს წარმოიშვა. იგი ალპების გადარეცხვის და ნგრევის შედეგად წარმოშობილი და ჩამოტანილი წვრილი და მსხვილი ნამტვრევი მასალებით აივსო — იმავე მოლასებით, რომლებსაც აქ [[დანაოჭება]] არ განუცდიათ; გარდა ამისა, ივსებოდა მეოთხეულ ალპურ გამყინვარებათა ეპოქებში წარმოშობილი [[მორენა|მორენული]] და [[ფლუვიოგლაციალური ნალექები|ფლუვიოგლაციალური]] მძლავრი ნალექებით. იურა გადაჭიმულია სამხრეთ-დასავლეთიდან ჩრდილო-აღმოსავლეთისაკენ
[[ჩრდილოეთი|ჩრდილოეთ]]-[[აღმოსავლეთი|აღმოსავლეთით]] იურა თავდება შვარცვალდის ბოლოსთან და დაშორებულია მისგან მდინარე [[რაინი|რაინის]] [[ხეობა|ხეობით]]. იურის მთების რკალის სიგრძე დაახლოებით 300 კმ-მდეა, მისი უდიდესი სიგანე — 80 კმ-მდე. ქედი [[დასავლეთი|დასავლეთისაკენ]] დაბლდება, მაგრამ მთისძირთან მდებარე ზედა სონას აუზის ვაკეზე მაინც ამაღლებულია.
| |||