ვიკიპედია

საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭო: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
დაემატა ახალი ცნობები
ჩასწორება
ხაზი 3:
'''საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭო''' (1938-1989 წწ ეწოდებოდა '''''საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭო''''', ხოლო 1989-1990 წწ '''''საქართველოს სსრ უზენაესი საბჭო''''') - სახელმწიფო ხელისუფლების უმაღლესი ორგანო [[საქართველო]]ში 1938-1992 წწ. ეწეოდა უმაღლეს საკანონმდებლო საქმიანობას, იღებდა აღმასრულებელ-განმკარგულებელ ორგანოს - მინისტრთა კაბინეტის (1990 წლამდე ''მინისტრთა საბჭოს'') ფორმირებაში მონაწილეობას, ირჩევდა უმაღლეს სასამართლოს და კონტროლს უწევდა მის წინაშე ანგარიშვალდებულ ყველა სახელმწიფო ორგანოს საქმიანობას. უზენაესი საბჭოს ადგილსამყოფელი იყო ქ. თბილისი, [[რუსთაველის გამზირი|რუსთაველის გამზ. №8]] (ყოფილი [[საქართველოს პარლამენტი#შენობა|მთვრობის სახლი]]). უზენაესი საბჭოს წინამორბედი ორგანო იყო ''[[საქართველოს სსრ ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტი]]'', რომელიც მოქმედებდა [[1922]]-[[1938]] წწ. [[1995]] წლიდან, ახალი [[საქართველოს კონსტიტუცია|კონსტიტუციის]] მიღების შემდეგ, ის [[საქართველოს პარლამენტი|საქართველოს პარლამენტმა]] ჩაანაცვლა.
 
უზენაესი საბჭო იყო ერთპალატიანი დაწესებულება და შედგებოდა 250 [[დეპუტატი|დეპუტატისგან]] (1990 წლამდე 440 დეპუტატისგან). დეპუტატებს ირჩევდნენ ერთმანდატიანი საარჩევნო ოლქების მიხედვით, საყოველთაო, თანასწორი და პირდაპირი საარჩევნო უფლების საფუძველზე ფარული კენჭისყრით. უფლებამოსილების ვადა განსაზღვრული იყო 5 წლის ვადით (1978 წლამდე 4 წლით განისაზღვრებოდა). სესიები მოიწვეოდა წელიწაწდში ორჯერ. უზენაეს საბჭოს გააჩნდა მუდმივი (დარგობრივი) და დროებითი (სპეციალური) კომისიები. უზენაესი საბჭოს მუმდივმოქმედი და მის წინაშე პასუხისმგებელი ორგანო იყო [[პრეზიდიუმი]], რომელსაც ირჩევდნენ საბჭოს შემადგენლობიდან I სესიაზე. პრეზიდიუმის დანიშნულება იყო უზენაესი საბჭოს მუშაობის ორგანიზაცია და სახელმწიფო ხელისუფლების განხორციელება უზენაესი საბჭოს სესიებს შორის პერიოდში და შესაბამისად პასუხისმგებელი იყო საბჭოს წინაშე. პრეზიდიუმს თავმჯდომარეობდა უზენაესი საბჭოს თავმჯდომარე.<ref>[[#რუხაძე99|რუხაძე 1999]]: თავი 7. საბჭოთა პერიოდის საქართველოს კონსტიტუციები]].</ref>
 
[[საქართველოს სსრ]] [[საქართველოს სსრ კონსტიტუცია (1978)|კონსტიტუციის]] თანახმად, მსგავსად [[სსრკ]] [[სსრკ კონსტიტუცია (1977)|კონსტიტუციისა]], სახელმწიფო ხელიწუფლებისხელისუფლების წარმართველ ძალად [[კომუნისტური პარტია]] იყო გამოცხადებული. შესაბამისად, უზენაეს საბჭოს არჩევნებში კანდიდატები მხოლოდ კომპარტიას გაყავდა, რომელებიც აუცილებლად მისი წევრები და პარტიის მიმართ ლოიალურები იყვნენ,უნდა ხოლოყოფილიყვნენ. შედეგად საბჭო მნიშვნელოვან წილად დამოკიდებული იყო კომუნისტურდამოკიდებული კომუნისტური პარტიის ხელმძღვანელ პირებსა, თუ ორგანოებზე. <ref>[[#რუხაძე99|რუხაძე 1999: თავითემა 72. საბჭოთათავი პერიოდის საქართველოს კონსტიტუციები]]7.</ref> 1990 წლის [[28 ოქტომბერი|28 ოქტომბერს]], პირველად [[საქართველოს სსრ]] ისტორიაში, ჩატარდა [[საქართველოს საკანონმდებლო ორგანოს არჩევნები (1990)|უზენაესი საბჭოს მრავალპარტიული არჩევნები]], რომლის შედეგადაც საქართველოში დასრულად [[კომუნისტური პარტია|კომუნისტური პარტიის]] თითქმის 70 წლიანი მმართველობა და უზენაესმა საბჭომ რეალურად დაიწყო სახელმწიფო ხელიფულების განხორციელება.<ref>[[#რუხაძე99|რუხაძე 1999]]: თემა 2. თავი 8. საქართველოს კონსტიტუციური განვითარება 1995 წლის 24 აგვისტომდე.</ref>
 
უზენაესმა საბჭომ სრულყოფილი ფუნქციონირება [[1991]] წლის ბოლოს შეწყვიტა, ქვეყანაში მომხდარი [[საქართველოს სამოქალაქო ომი|სამხედრო გადატრიალების]] გამო და 1994 წლამდე დევნილობაში განაგრძობდა მოღვაწეობას. 1992 წელს სამხედრო გადატრიალების შედეგად ხელისუფლებაში მოვიდა [[საქართველოს რესპუბლიკის სამხედრო საბჭო|სამხედრო საბჭო]], რომელმაც შეაჩერა გარდამავალი პერიოდის კონსტიტუციის მოქმედება და კანონგარეშე გამოაცხადა უზენაესი საბჭო, აღდგენილად გამოაცხადა რა [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა|საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის]] [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის კონსტიტუცია|1921 წლის კონსტიტუცია]].<ref>{{cite web|url=http://old.parliament.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=188 |title=საქართველოს რესპუბლიკის სამხედრო საბჭოს დეკლარაცია |work=[http://old.parliament.ge/ საქართველოს პარლამენტი ძველი ვებსაიტი] |publisher=[[საქართველოს პარლამენტი]] |date={{ISOdate|1992-02-21}} |accessdate={{ISOdate|2013-11-24}} }}</ref>
ხაზი 14:
 
== ლიტერატურა ==
* {{ქსე|10|145|ი. ფუტკარაძე}}; ტ. საქართველო, გვ. 38, თბ. 1981 წელი.
* {{cite book |url=http://www.nplg.gov.ge/gsdl/cgi-bin/library.exe?e=d-01000-00---off-0samartal--00-1--0-10-0--0-0---0prompt-10--..-4----4---0-1l--11-en-10---10-help-50--00-3-1-00-0-00-11-1-0utfZz-8-10-0-11-1-0utfZz-8-10&a=d&c=samartal&cl=CL4.1&d=HASHd4b51f52297f4a4843b4a8.2.pr |title=საქართველოს კონსტიტუციური სამართალი |author=ზაზა რუხაძე |editor=ვალერი ლორია |format=ელოქტრონული |date=1999 |publisher=საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია |others=[[სპებ]] |location=ბათუმი |pages=390 |accessdate={{ISOdate|2013-11-25}} |ref=რუხაძე99 }}
 
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/საქართველოს_რესპუბლიკის_უზენაესი_საბჭო“-დან