დედამიწის მანტია: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ახალი გვერდი: მინი|320პქ|დედამიწის სტრუქტურა '''დედამიწის ...
 
No edit summary
ხაზი 1:
[[ფაილი:Earth-crust-cutaway-ka.svg|მინი|320პქ|დედამიწის სტრუქტურა]]
'''დედამიწის მანტია''' — „მყარი“ [[დედამიწის გარსი]], რომელიც მოქცეულია [[დედამიწის ქერქი|დედამიწის ქერქსა]] და დედამიწის ბირთვს შორის. მოიცავს დედამიწის (ატმოსფეროს გარეშე) მოცულობის 83% და მასის 67%. [[დედამიწის ქერქისაგანქერქი]]საგან მანტია გამოყოფილია [[მოხოროვიჩიჩის ზედაპირითზედაპირი]]თ, რომლის ქვევით გრძივი [[სეისმური ტალღებისტალღები]]ს გავრცელების სიჩქარე ნახტომისებურად მატულობს 6-7–7-6-იდან 7-9–8-2 კმ/წმ-მდე; დედამიწის ბირთვისაგან კი — ზედაპირით (დაახლოებით 2900 კმ სიღრმეზე), რომლის ქვევით სეისმური ტალღების გავრცელების სიჩქარე იკლებს 13,6-იდან 8,1 კმ/წმ-მდე; გამოყოფენ [[ქვედა მანტიასმანტია]]ს და [[ზედა მანტიასმანტია]]ს, ხოლო ამ უკანასკნელში — (ზევიდან ქვევით) სუბსტრატს, გუტენბერგის ფენას ([[ასთენოსფერო]]), რომელშიც [[სეისმური ტალღებისტალღები]]ს სიჩქარე შედარებით მცირეა, და გოლიცინის ფენას (ზოგჯერ მას [[შუა მანტიასაცმანტია]]საც უწოდებენ). მანტიის ძირზე გამოყოფენ აგრეთვე ასიოდე კმ სისქის ფენას, რომლის ფარგლებში [[სეისმური ტალღებისტალღები]]ს სიჩქარე სიღრმის ზრდასთან ერთად კი არ იზრდება, ზოგჯერ ოდნავ მცირდება კიდეც.
 
ვარაუდობენ, რომ მანტიის ნივთიერების უშუაო ნიმუშებია ულტრაფუძე ქანების ნატეხები, როებიც ჩანართების სახით გვხვდება ბაზალტურ ლავებსა და ალმასის შემცველ აფეთქების მილებში, აგრეთვე შუაოკეანური ქედების რიფტების ძირიდან ამოღებული ნატეხები. მკანტიის ძირითადი ქანმაშენი მიენრალებია მაგნიმიანი ოლივინი, პიროქსენები, გრანატი, რომლებთან ერთადაც შეიძლება იყოს ამფიბოლები, ბიოტიტი, შპინელი, კვარცი. მანტიის ნივთიერების ფიზიკური თვისებების ცვლა, რაც აისახება ვეტიკალური მიმართულებით სეიმსური ტალღების ისჩქარეთა განაწილების ცვლაში, გამოწვეული უნდა იყოს ფაზური გადასვლებით. დადგენილია მანტიის ნივთიერების ქიმიური შედგენილობის ჰორიზონტული და ვერტიკალური არაერთგც~ვაროვნება, რაც ძირითაად მინარევი ელემენტების არათანაბარი განაწილებით არის განპირობებული. დედამიწის ქერქში მიმდინარე პორცესები მჭიდროდაა დაკავშირებული მანტიაში მიმდინარე პროცესებთან; ფიქრობენ, რომ ტექტონიკური მოძრაობების ენერგიის ძირითად წყაროს მანტიაში მიმდიანრე პორცესები წამროდგენს. დამაჯერევბლად არის დაგენილი სიცი, რომ აგმის, საკუტრივ ბაზალტურის, წარმოქმნა ზედა მანტიაში მიმდინარეობს.