საერთოდ'''აბულის ციკლოპური ციხე''' — მშრალად ნაგები [[ციკლოპური ციხე]], აბულისმდებარეობს დღევანდელიმთა „[[ ქორ-ოღლიპატარა აბული|პატარა აბულზე]] “, ზღვის დონიდან 2670 მეტრის სიმაღლეზე. იგი ძლიერ წააგავს [[შაორის ციხე|შაორის სიმაგრეს]] — ერთგვარია ბუნებრივი პირობები, მშენებლობის ტექნიკა, გადაუხურავი ტალანები და მისასვლელები. მაგრამ აბულის სიმაგრე მაინც გამორჩეულია. იგი ერთი უპირველესი ცენტრთაგანი უნდა იყის უძველესი დროიდან. თვალში საცემია მისი სიდიდე, სიძლიერე, მიუვალობა, სტრატეგიული მდებარეობა: მის სამხრეთით გადის გზა [[ფოკა]]-[[ხოსპიო]]-[[ხერთვისი]]საკენ. ▼{{ინფოდაფა დასახლება
|სტატუსი = ჯავახეთის ძველი სიმაგრეები
|ქართული სახელი = აბული
|მშობლიური სახელი =
|ქვეყანა = საქართველო
|პანორამა = Abulis simagre.JPG
|პანორამის სიგანე = 150px
|წარწერა = აბულის სიმაგრის გეგმა ▼|CoordAddon = type:city(40361)_region:
|CoordScale =
|ქვეყნის რუკის ზომა =300
|ქვეყნის რუკა=
|რეგიონის რუკის ზომა =
|რეგიონის რუკა=
|რაიონის რუკის ზომა =
|რეგიონის ტიპი = მხარე
|რეგიონი = სამცხე-ჯავახეთის მხარე
|შიდა დაყოფა =
|რაიონის ტიპი =მუნიციპალიტეტი
|რაიონი = ახალქალაქის მუნიციპალიტეტი
|თემი = აბული (ახალქალაქის მუნიციპალიტეტი) {{!}} აბული
|მმართველის ტიპი =
|მმართველი =
|დაარსების თარიღი =
|პირველი ხსენება =
|წინა სახელები =
|ფართობი =
|სიმაღლის ტიპი=ზღვის დონე {{!}} ზღვის დონიდან
|დასახლების ცენტრის სიმაღლე= 2670
|კლიმატი=
|სიმჭიდროვე =
|აგლომერაცია =
|ეროვნული შემადგენლობა =
|სარწმუნოებრივი შემადგენლობა =
|სატელეფონო კოდი =
|საფოსტო ინდექსი =
|საიტი =
|კატეგორია ვიკისაწყობში =
}}
==არქიტექტურა==
'''აბულის ციკლოპური ციხე''' — მშრალად ნაგები აბულის [[ციკლოპური ციხე]], სოფელ [[აბული (ახალქალაქის მუნიციპალიტეტი)|აბულის]] სიახლოვეს მდებარეობს. მის შესასვლელში, იქ, სადაც ძველი საურმე და სამანქანო გზა ერთდება, ზედაპირზევეა ქვაყუთის ტიპის საფლავები.
აბულის ციხე გრანდიოზული და რთული გეგმარებისაა აბულის ციხე, რომელიც. [[პატარა აბული |მცირე აბულის მთის]] ს სამხრეთსამხრეთი კალთაზე მდებარეობსკალთა, ზღვისრომელზეც დონიდანციხე 1670 მ–ის სიმაღლეზე. აქ მთელი ქედიმდებარეობს, [[მორენე]]ბითაა დაფარული. ამით უსარგებლიათ ძველთაგანვე და ლოდების მცირე გადაადგილებით მიუღიათ დარან-სამალავები, რომლებსაც ვიწრო, დაბალი შესაძრომი აქვთ. საკმარისია ერთი ლოდის აფარება და ყველაფერი შეუმჩნეველია, ის აღარაფრით გამოირჩევა ქვიანი მასის საერთო გროვიდან. ციხე-გალავანი ამ [[დარანი|დარნების]] შუაში, მაღალ ადგილზეა აგებული. ის შედგება გალავნის, შიდა-ციხისა და მის კედლებზე შიგნიდან მიშენებული სათავს-სადგომებისაგან . ზედაპირზევეა ქვაყუთის ტიპის საფლავები. ▼
▲გრანდიოზული და რთული გეგმარებისაა აბულის ციხე, რომელიც [[პატარა აბული|მცირე აბულის მთის]] სამხრეთ კალთაზე მდებარეობს, ზღვის დონიდან 1670 მ–ის სიმაღლეზე. აქ მთელი ქედი [[მორენე]]ბითაა დაფარული. ამით უსარგებლიათ ძველთაგანვე და ლოდების მცირე გადაადგილებით მიუღიათ დარან-სამალავები, რომლებსაც ვიწრო, დაბალი შესაძრომი აქვთ. საკმარისია ერთი ლოდის აფარება და ყველაფერი შეუმჩნეველია, ის აღარაფრით გამოირჩევა ქვიანი მასის საერთო გროვიდან. ციხე-გალავანი ამ [[დარანი|დარნების]] შუაში, მაღალ ადგილზეა აგებული. ის შედგება გალავნის, შიდა-ციხისა და მის კედლებზე შიგნიდან მიშენებული სათავს-სადგომებისაგან.
მიუხედავად იმისა, რომ წყობა ყველგან მშრალია, კედლების სიმაღლე ზოგან 5 მ-მდე აღწევს, სიგანე კი 3 მ-ია. „შიდაციხე“ მოიცავს ფართობს დაახლოებით 60×40 მ. დასავლეთის ორი კუთხე მართია, აღმოსავლეთისა — მომრგვალებული. ბურჯებიდანაც ორი მრგვალია, სამი — ოთხკუთხა. შესასვლელი ორია — სამხრეთ და დასავლეთ კედლებში.
პირველი ორი ტიპის სადგომებს გადახურვა ერთნაირი აქვთ: ვერტიკალური კედლიდან თანდათან, ცენტრისკენ საფეხურებად გადმოწეული ბრტყელი ფილები იძლევიან ხის დარბაზების მსგავს გვირგვინს. დიდი ოთახების სახურავები ყველგან ჩაქცეულია, შესაძლოა მათ ბანური გადახურვა ჰქონდათ.
აბულის სიმგრის სამხრეთით, ქედზე წყარო გამოდის, რაც გააძლიერებდა თავდაცვისუნარიანობას.
▲საერთოდ, აბულის დღევანდელი „[[ქორ-ოღლი]]“ ძლიერ წააგავს [[შაორის ციხე|შაორის სიმაგრეს]] — ერთგვარია ბუნებრივი პირობები, მშენებლობის ტექნიკა, გადაუხურავი ტალანები და მისასვლელები. მაგრამ აბულის სიმაგრე მაინც გამორჩეულია. იგი ერთი უპირველესი ცენტრთაგანი უნდა იყის უძველესი დროიდან. თვალში საცემია მისი სიდიდე, სიძლიერე, მიუვალობა, სტრატეგიული მდებარეობა: მის სამხრეთით გადის გზა [[ფოკა]]-[[ხოსპიო]]-[[ხერთვისი]]საკენ.
== გალერეა ==
{{commons|Category:Abuli fortress}}
<gallery>
ფაილი:Abuli Fortress by R.Beridze (1).JPG|აბულის ციხე
ფაილი:Abuli Fortressmegalithic by R.Beridze (2)fortress-1.JPGjpg|აბულის ციხე
ფაილი:Abuli Fortressmegalithic by Rfortress-7.Beridze.JPGjpg|აბულის ციხე შიგნიდან
▲ფაილი:Abulis simagre.JPG| წარწერა = აბულის სიმაგრის გეგმა
</gallery>
== ლიტერატურა ==
* დ. ბერძენიშვილი, ჯავახეთის ძველი სიმაგრეები. ჯავახეთი. ისტორია და თანამედროვეობა. ახალციხე. 2002წ2002 წ. გვ. 181-203.
[[კატეგორია:ახალქალაქისსამცხე-ჯავახეთის მუნიციპალიტეტისმხარის ციხესიმაგრეები]]
| 