ხარიტონ ლაპტევი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მ removed Category:რუსები using HotCat |
No edit summary |
||
ხაზი 1:
'''ხარიტონ პროკოფის ძე ლაპტევი''' ({{lang-ru|Лаптев, Харитон Прокофьевич}}; დ. [[1700]] – გ. [[1763]]) — [[რუსები|რუსი]] ზღვაოსანი და პოლარეთის მკვლევარი. საზღვაო ოფიცერი. დაიბადა [[1700]] წელს. [[1718]] წელს საზღვაო ფლოტში მსახური დაიწყო როგორც [[გარდემარინი|გარდემარინმა]], რის შემდეგაც, [[1726]] წელს [[
[[1736]] წელს დაბანაკდა მდინარე [[დონი (მდინარე)|დონი]]ს ნაპირებთან, რათა აეშენებინა გემი. [[1737]] წელს მეთაურობდა სამეფო კარის იახტას, სადაც მიენიჭა ლეიტენანტის წოდება. [[1737]] წლის დეკემბერში დაინიშნა მეორე კამჩატკის ექსპედიციის მეთაურად და დაეკისრა [[არქტიკა|არქტიკის]] სანაპიროს გამოკვლევა და აღწერა [[მდინარე]]ებს, ლენასა და ენისეის შორის. ამ დროისათვის იაკუტსკში იმყოფებოდა კამჩატკის მეორე ექსპედიიციის მონაწილე [[დიმიტრი ლაპტევი]], ხარიტონ ლაპტევის ბიძაშვილი. [[1738]] წლის მარტში ბიძაშვილები იაკუტსკში ერთად იმყოფებოდნენ.▼
▲[[1718]] წელს საზღვაო ფლოტში მსახური დაიწყო როგორც გარდემარინმა, რის შემდეგაც, [[1726]] წელს [[მიჩნამი]]ს წოდება მიიღო. [[1734]] წელს მონაწილეობდა ომში, რომელიც [[სტანისლავ ლეშინსკი]]ს მომხრეების წინააღმდეგ იყო მიმართული. [[ფრეგატი|ფრეგატს]], სადაც ხარიტონ ლაპტევი იმყოფებოდა, [[პეტრე დეფრემერი]] ხელმძღვანელობდა. შემდეგ ეკიპაჟი ტყვედ აიყვანეს, მათ შორის ხარიტონ ლაპტევიც. ტყვეობიდან დაბრუნებულ ხ. ლაპტევსა და მის ოფიცრებს სიკვდილი მიუსაჯეს [[გემი]]ს ბრძოლის გარეშე დათმობისათვის. თუმცა შემდგომ ეკიპაჟი გაამართლეს და ხარიტონ ლაპტევი ფლოტში დაბრუნდა.
▲[[1737]] წლის დეკემბერში დაინიშნა მეორე კამჩატკის ექსპედიციის მეთაურად და დაეკისრა [[არქტიკა|არქტიკის]] სანაპიროს გამოკვლევა და აღწერა [[მდინარე]]ებს, ლენასა და ენისეის შორის. ამ დროისათვის იაკუტსკში იმყოფებოდა კამჩატკის მეორე ექსპედიიციის მონაწილე [[დიმიტრი ლაპტევი]], ხარიტონ ლაპტევის ბიძაშვილი. [[1738]] წლის მარტში ბიძაშვილები იაკუტსკში ერთად იმყოფებოდნენ.
[[1739]] წლის [[9 ივლისი|9 ივლისს]] ხარიტონ ლაპტევი დაიძრა ქალაქ იაკუტსკიდან და [[21 ივლისი|21 ივლისს]] მიაღწია [[ჩრდილოეთის ყინულოვანი ოკეანე|ჩრდილოეთის ყინულოვან ოკეანეს]]. დიდი ყინულოვანი მასივების სახით გზაში დიდი დაბრკოლებები შეხვდა, თუმცა მაინც მიაღწია მდინარე [[ოლენიოკი]]ს შესართავს, აღწერა შესართავის გარკვეული ნაწილი. შემდეგ გაიარა ხატანგის ყურე, აქ დროებით შეჩერდა მოდრეიფე ყინულების გამო.
Line 23 ⟶ 14:
ლაპტევმა ფეხით ხმელეთის დიდი ნაწილი გაიარა. მოძრაობდა დასავლეთით, სადაც დაინახა კუნძულები, ამის შემდეგ გეზი სამხრეთ-დასავლეთისაკენ აიღო და მიდენდორფის ყურესთან შეხვდა სემიონ ჩელიუსკინს. ერთობლივად ხარიტონ ლაპტევმა და სემიონ ჩელიუსკინმა გამოავლინეს რიგი უბეები, კონცხები, სანაპირო კუნძულები და საბოლოოდ აღწერილი დაიტანეს რუკაზე. შემდგომ ტაიმირის ნახევარკუნძულის ამ დიდ მონაკვეთს ხარიტონ ლაპტევის სანაპირო ეწოდა.
ზაფხულში ლაპტევი და ჩელიუსკინი დაბრუნდნენ მდინარე პიასინის შესართავთან, სადაც ისევ დაიშალეს. ლაპტევი ნავით გაემგზავრა და მიაღწია პიასინოს ტბას, აქედენ მარხილებით მივიდა მდინარე ენისეიმდე. ჩელიუსკინიც მარხილებით გაემგზავრა და მიაღწია მდინარე ენისეის შესართავთან ახლოს და შესაბამისად დაეწია ლაპტევს; შემდეგ მათ გეოდეზისტი ნიკიფორე ჩეკინიც შეუერთდა. აგვისტოში ისინი ერთობლივად მიდიან მდინარე ენისეიზე. ზამთარი გაატარეს ტურუხანსკში. ამის შემდეგ დეკემბერში ჩელიუსკინი გაემგზავრა ჩრდილოეთისაკენ და მივიდა ახლანდელ ჩელიუსკინის კონცხამდე. აღწერა განვლილი მანძილი. აქვე მას ლაპტევიც შეხვდა და ერთობლივად ტურუხანსკში დაბრუნდნენ. ხარიტონ ლაპტევი ამის შემდეგ [[1743]] წელს პეტერბურგში ჩავიდა მოხსენებით. შეასრულა დაკისრებული დავალება, შეკრიბა რა [[ტაიმირის ნახევარკუნძული]]ს სანაპიროების მნიშვნელოვანი ჰიდროგრაფიუილი ცნობები.
ექსპედიციის წარმატებული განხორციელების შემდეგ [[არქტიკა|არქტიკის]]
[[1739]]-[[1743]] წლებში ლაპტევის ექსპედიციამ განახორციელა სარისკო ექსპედიცია, რომლის ფონზე გამოირკვა ტაიმირის ნახევარკუნძულის უმნიშვნელოვანესი გზები და გეოგრაფიული პუნქტები. შემდეგ, ხანში შესულ ხარიტონ ლაპტევს მიენიჭა კაპიტნის 1 რანგის წოდება.
| |||