ტოსკანა: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მ Bot: Migrating 96 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1273 (translate me) |
მ clean up, replaced: ვებ-გვერდი → საიტი using AWB |
||
ხაზი 51:
'''ტოსკანა''' ({{lang-it|Toscana}}) — რეგიონი ცენტრალურ [[იტალია|იტალიაში]]. მისი ფართობი 23 000 კმ²-ია, მოსახლეობა კი 3 75 მლნ ადამიანი. რეგიონული დედაქალაქია [[ფლორენცია]]. ტოსკანური დიალექტი ლიტერატურული [[იტალიური ენა|იტალიურის]] საფუძველია.
ტოსკანა ცნობილია თავის თვალისმომჭრელი [[ლანდშაფტი]]თ, ხელოვნების მდიდარი მემკვიდრეობით და მისი დიდი გავლენით მაღალ კულტურაზე. ტოსკანა მიჩნეულია [[იტალიური რენესანსი]]ს დაბადების ნამდვილ ადგილად და წარმოადგენს ხელოვნებასა და მეცნიერებაზე უდიდესი გავლენის მომხდენი ადამიანის სამშობლოს, ისეთების, როგორებიც არიან [[პეტრარკა]], [[დანტე]], [[ბოტიჩელი]], [[მიქელანჯელო]], [[ლეონარდო და ვინჩი]], [[გალილეო გალილეი]], [[ჯორდანო ბრუნო]], [[ლუკა პაჩოლი]] და [[პუჩინი, ჯაკომო|პუჩინი]]. აქედან გამომდინარე, რეგიონში გახსნილია რამდენიმე მუზეუმი (მათ შორის უფიცის, [[პიტის სასახლე|პიტის]], ჩანსიანოს). ტოსკანას უნიკალური კულინარიული ტრადიციები გააჩნია, ცნობილია თავის ღვინოებით.
ტოსკანიდან ექვსი ობიექტი [[იუნესკო]]ს [[მსოფლიო მემკვიდრეობა|მსოფლიო მემკვიდრეობის]] ძეგლთა სიაშია შეტანილი: [[ფლორენცია|ფლორენციის]] ისტორიული ცენტრი (1982), [[სიენა|სიენის]] ისტორიული ცენტრი (1995), [[პიაცა-დეი-მირაკოლი|პიზის კათედრალის მოედანი]] (1987), [[სან-ჯიმინიანო]]ს ისტორიული ცენტრი (1990), [[პიენცა|პიენცის]] ისტორიული ცენტრი (1996) და [[ვალ-დ’ორჩა]] (2004). გარდა ამისა, ტოსკანას გააჩნია 120-მდე დაცული ბუნების ნაკრძალი. ამ ყოველივეს შედეგად, ტოსკანა და მისი დედაქალაქი [[ფლორენცია]] ძლიერ პოპულარული [[ტურიზმი|ტურისტული]] ღირსშესანიშნაობებია, რომლებიც ყოველწლიურად მილიონობით ტურისტს იზიდავს. თავის მხრივ ფლორენცია წელიწადში 10 მლნ ტურისტს იღებს და მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე მონახულებადი ქალაქია.<ref>{{cite web|url=http://www.euromonitor.com/Top_150_City_Destinations_London_Leads_the_Way|author=Caroline Bremner|date=11 Oct 2007|accessdate=10 March 2010|title=Top 150 City Destinations: London Leads the Way|publisher=Euromonitor International}}</ref>
ტოსკანა ადრე იყო რომაული [[ეტრურია]], დასახლებული [[ეტრუსკები]]თ ძვ.წ. 500 წელს. [[შუა საუკუნეები|შუა საუკუნეებში]] გაყოფილი იყო ორ პატარა სახელმწიფოდ, რომლებიც [[XV საუკუნე|XV]]-[[XVI საუკუნე]]ებში ფლორენციის მმართველობის ქვეშ გაერთიანდნენ. [[1861]] წელს ტოსკანა [[იტალია|იტალიის]] ნაწილი გახდა.
ხაზი 59:
==გეოგრაფია==
[[ფაილი:Tuscany landscape west of Siena.jpg|მინი|მარცხნივ|250პქ|ტოსკანის ლანდშაფტი [[სიენა|სიენის]] სიახლოვეს]]
ტოსკანას უხეში სამკუთხედის მოხაზულობა აქვს და მდებარეობს [[ტირენიის ზღვა|ტირენიის ზღვის]] ჩრდილოეთ ნაწილთან, ცენტრალურ [[აპენინები|აპენინებში]]. გარს არტყავს და გადაკვეთს მთავარი მთაგრეხილები, ცოტაა (მაგრამ ძლიერ ნაყოფიერი) დაბლობები, საბოლოო ჯამში რელიეფი გორაკ-ბორცვიანია. მეურნეობის ძირითადი დარგია [[სოფლის მეურნეობა]].
მთებს უკავია რეგიონის ტერიტორიის 25% — 5 770 კმ², ვაკეებს კი 8,4%, რომელთა უმრავლესობაც ემთხვევა მდინარე [[არნო (მდინარე)|არნოს]] ველებს.
რეგიონის კლიმატი სანაპირო არეალებში რბილია, შიდა ნაწილებში კი უფრო უხეში და ნალექიანი, ტემპერატურის მნიშვნელოვანი რყევით [[ზამთარი|ზამთარსა]] და [[ზაფხული|ზაფხულს]] შორის<ref name="ite1geo">{{cite web| url = http://circa.europa.eu/irc/dsis/regportraits/info/data/en/ite1_geo.htm | title = TOSCANA - Geography and history | accessdate = 9 March 2011}} Text finalised in March 2004 - Eurostat.</ref>, რასაც განაპირობებს აქტიური [[ფრიზი]], რაც ერთ დროს განაპირობებდა რეგიონის ყველაზე უხვმოსავლიანობას [[ძველი რომი|ძველ რომში]].<ref>Military (Discovery network) Channel documentary series: "Rome: Power and Glory", episode title: "The Grasp of an Empire", copyright unknown, rebroadcast 11-12:00 hrs EDST, 2009-06-29.</ref> ▼
▲რეგიონის კლიმატი სანაპირო არეალებში რბილია, შიდა ნაწილებში კი უფრო უხეში და ნალექიანი, ტემპერატურის მნიშვნელოვანი რყევით [[ზამთარი|ზამთარსა]] და [[ზაფხული|ზაფხულს]] შორის<ref name="ite1geo">{{cite web| url = http://circa.europa.eu/irc/dsis/regportraits/info/data/en/ite1_geo.htm | title = TOSCANA - Geography and history | accessdate = 9 March 2011}} Text finalised in March 2004 - Eurostat.</ref>, რასაც განაპირობებს აქტიური [[ფრიზი]], რაც ერთ დროს განაპირობებდა რეგიონის ყველაზე უხვმოსავლიანობას [[ძველი რომი|ძველ რომში]].<ref>Military (Discovery network) Channel documentary series: "Rome: Power and Glory", episode title: "The Grasp of an Empire", copyright unknown, rebroadcast 11-12:00 hrs EDST, 2009-06-29.</ref>
==ადმინისტრაციული დაყოფა==
Line 131 ⟶ 130:
== რესურსები ინტერნეტში ==
* {{it icon}}[http://www.regione.toscana.it/ ოფიციალური
* [http://www.opapisa.it/en/home-page.html Leaning Tower (Official page)]
* [http://www.borghiditoscana.net/eng/index.html Borghi di Toscana]
Line 138 ⟶ 137:
==სქოლიო==
{{სქოლიო}}
{{იტალიის რეგიონები}}
| |||