ვიკიპედია

რუსეთ-საქართველოს ომი (2008): განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
მ Bot: 53 ენათაშორისი ბმული გადატანილია Wikidata_ზე, d:q620735
მ clean up, replaced: ვებგვერდი → საიტი (2) using AWB
ხაზი 3:
[[ფაილი:SO2.jpg|thumb|300px|2008 წლის აგვისტომდე ქართველების მიერ კონტროლირებული ნაწილი ცხინვალის რეგიონში]]
[[ფაილი:Tskhinvali battles.png|thumb|300px|სამხედრო მოქმედებების რუკა. ლურჯად მონიშნულია ქართული ჯარების მიმართულება, წითლად — რუსების.]]
'''რუსეთ-საქართველოს ომი''' — ასევე ცნობილი როგორც '''2008 წლის სამხრეთ ოსეთის ომი''', შეიარაღებული კონფლიქტი 2008 წლის აგვისტოში, ერთი მხრივ [[საქართველო]]სა და მეორე მხრივ [[რუსეთის ფედერაცია]]ს შორის, [[ოსები|ოსებსა]] და [[აფხაზები|აფხაზებთან]] ერთად.
 
ომი დაიწყო ქართულ ჯარებსა და რუსი სამხედროებით ზურგგამაგრებულ [[სამხრეთ ოსეთი|ოს სეპარატისტთა]] შორის კონფლიქტით [[ცხინვალი]]ს რეგიონში. ოსური დასახლებების მხრიდან რამდენიმე დღის განმავლობაში მიმდინარე განუწყვეტელი საარტილერიო სროლების შემდეგ, 7 აგვისტოს [[საქართველო]]მ სამხედრო ოპერაცია დაიწყო ქალაქ [[ცხინვალი]]ს ასაღებად. მომდევნო დღეს რუსეთმა, რომელსაც რეგიონში სამშვიდობოები ჰყავდა, ქართველთა იერიშის საპასუხოდ ცხინვალის რეგიონში საკუთარი ჯარების ქვედანაყოფები და მძიმე ტექნიკა შეიყვანა. პარალელურად, რუსეთმა საქართველოს სხვა რეგიონების საჰაერო დაბომბვაც დაიწყო.<ref>[http://www.afp.com/english/news/stories/newsmlmmd.9a925eb591bfe404730dee97a82c07ed.861.html Putin vows retaliation for Georgian action in South Ossetia]. ''AFP''. 8 აგვისტო 2008.</ref><ref>{{cite web|url=http://www.heritage.org/research/RussiaandEurasia/wm2017.cfm |title=http://www.heritage.org/research/RussiaandEurasia/wm2017.cfm |publisher=Heritage.org |date= |accessdate=2009-05-10|archiveurl=http://www.webcitation.org/5h7JPwfdR|archivedate=2009-05-28|deadurl=no}}</ref><ref>[http://www.nytimes.com/2008/08/13/world/europe/13georgia.html?_r=1&oref=slogin http://www.nytimes.com/2008/08/13/world/europe/13georgia.html?_r=1&oref=slogin]</ref> რუსებისა და ოსების ჯარები ქართველებს [[ცხინვალის ბრძოლა]]ში სამი დღე ებრძოდნენ, რაც ომის ყველაზე დიდი და გადამწყვეტი ბრძოლა იყო. რუსულმა გემებმა საქართველოს შავიზღვისპირეთი დაბლოკეს და სახმელეთო ჯარები და პარაშუტისტები გადმოსხეს დასავლეთ საქართველოში. 9 აგვისტოს რუსულმა და აფხაზურმა ძალებმა მეორე ფრონტი გახსნეს [[კოდორის ხეობის ბრძოლა|კოდორის ხეობაზე თავდასხმით]]<ref>{{cite web|url=http://www.thaindian.com/newsportal/world-news/abkhazia-launches-operation-to-force-georgian-troops-out_10081986.html |title=აფხაზეთი ოპერაციას იწყებს ქართული ჯარების გამოსადევნად |publisher=Thaindian.com |date= |accessdate=2009-05-10|archiveurl=http://www.webcitation.org/5h7JQIJl3|archivedate=2009-05-28|deadurl=no}}</ref> და დასავლეთ საქართველოს შიდა ტერიტორიებში შეიჭრნენ. ხუთი დღის მძიმე ბრძოლების შემდეგ ქართული ჯარები განდევნილ იქნენ ცხინვალის რეგიონიდან და აფხაზეთიდან. რუსების მიერ ოკუპირებულ იქნა ქალაქები [[ფოთი]] და [[გორი]], სხვა რაიონებთან ერთად.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7551576.stm |title=Day-by-day: Georgia-Russia crisis |publisher=BBC News |date=2008-08-21 |accessdate=2009-05-10}}</ref>
ხაზი 40:
|date=2008-08-09
|accessdate=2008-08-09
}}</ref> მათი სურვილი [[ჩრდილოეთი ოსეთი|ჩრდილოეთ ოსეთთან]] შეერთება იყო.<ref name="bbcqa"/> სამხრეთ ოსეთი, როგორც პოლიტიკური ერთეული, საერთაშორისო თანამეგობრობას არ უცვნია. რეგიონის მოსახლეობას ძირითადად ოსები შეადგენენ. მოსახლეობის დაახ. 20 % ქართველია (14,000. სულ 70,000).<ref name="factsiht">{{cite web |author=[[Associated Press]] |date=2008-08-08 |url=http://www.iht.com/articles/ap/2008/08/08/news/Georgia-South-Ossetia-Glance.php |title=Facts about South Ossetia |publisher=[[International Herald Tribune]] |accessdate=2008-08-10}}</ref> ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმების მიღწევის შემდეგ რეგიონში მხარეებს შორის სამშვიდობო შუამავლის როლს რუსი, ჩრდილოეთ ოსეთისა და ქართველი სამხედროები ასრულებდნენ (500 წარმომადგენელი ყოველი მხრიდან). ამავე პერიოდში რუსეთმა სამხრეთ ოსეთის ოსურ მოსახლეობას საშუალები მისცა მისი მოქალაქეობა მიეღო.
 
ბოლო წლების განმავლობაში არტილერიული სროლები მხარეებს შორის დროდადრო მწვავდებოდა, რასაც ორივე მხარეს მსხვერპლი მოჰყვა. პრეზიდენტმა სააკაშვილმა ოსებს მშვიდობის სანაცვლოდ ფართო [[ავტონომია]] შესთავაზა, რაც ოსებმა უარყვეს, ვინაიდან მათი გაცხადებული სურვილი სრული დამოუკიდებლობა იყო.<ref name="reuters what is">{{cite news |url= http://uk.reuters.com/article/topNews/idUKL855785020080808?pageNumber=2&virtualBrandChannel=0&sp=true
ხაზი 64:
გვიან 1 აგვისტოდან ინტენსიური სროლები დაიწყო საქართველოს თავდაცვის ქვედანაყოფებსა და სამხრეთ ოსეთის შეიარაღებულ ძალებს შორის, რის შედეგადაც ექვსი დაიღუპა, ხოლო 21 ადამიანი დაიჭრა. ორივე მხარე ერთმანეთს ადანაშაულებდა სროლის დაწყებაში. 3 აგვისტოს რუსეთის მთავრობამ საშუალება მისცა სამხრეთ ოსეთის მოსახლეობას რუსეთში გახიზნულიყო. ამავე დღეს რეგიონს ლტოლვილებით დატვირთული 20 ავტობუსი ტოვებს.<ref>[http://www.1tv.ru/owa/win/ort6_main.main?p_news_title_id=125640&p_news_razdel_id=9 Вывезли из-под огня. В Россию прибывают беженцы из Южной Осетии]. ''[[პირველი არხი (რუსეთი)|პირველი არხი]]''. 3 აგვისტო 2008. {{ru icon}}</ref>
 
4 აგვისტოს რუსეთის 58-ე არმიის ხუთი ბატალიონი [[როკის გვირაბი]]ს სიახლოვეს იქნა დისლოცირებული, ჩრდილოეთ ოსეთის მხარეს.<ref>[http://www.tol.cz/look/TOL/article.tpl?IdLanguage=1&IdPublication=4&NrIssue=281&NrSection=1&NrArticle=19821 Talking Through Gritted Teeth]. [[BBC]] Monitoring, 6 August 2008 </ref>
 
კანტიკუნტი სროლები გრძელდებოდა მომდევნო რამდენიმე დღეს. 6 აგვისტოს საქართველოს განცხადებით ქართულმა მხარემ ჯავშანტრანსპორტიორი დაკარგა, რის გამოც სამი ქართველი სამშვიდობო ჯარისკაცი დაიჭრა. იმავე ღამეს სროლებმა ოთხი ადამიანი იმსხვერპლა, რის გამოც ქართულმა მხარემ სროლები განაახლა.<ref>[http://www.civil.ge/eng/article.php?id=18924 საქართველოს განცხადებით მიის ჯავშანტრანსპორტიორი ააფეთქეს], ''Civil Georgia'', [[7 აგვისტო]] 2008, იხ. ასევე: [http://news.yahoo.com/s/afp/20080807/wl_afp/georgiasossetiarussiaunrestbattle_080807131144 Georgia reports 'large-scale battles' in rebel region], AFP, 7 აგვისტო 2008</ref> ცხივნალის მცხოვრებლები გახიზვნას იწყებენ, ხოლო ქართულმა მხარემ ტანკები, არტილერია და ჯარები რეგიონის საზღვართან მიიყვანა.<ref>[http://www.russiatoday.ru/news/news/28607 Georgia shells its breakaway republic], ''[[Russia Today]]'', 7 აგვისტო 2008; იხ. ასევე: [http://www.russiatoday.ru/news/news/28601 Georgian tanks head for South Ossetia], ''[[Russia Today]]'', 7 აგვისტო 2008</ref> 7 აგვისტოსთვის საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს განცხადებით ათი ჯარისკაცი დაიღუპა.<ref name="heavy fighting">[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7546639.stm Heavy fighting in South Ossetia], ''[[BBC News]]'', 8 აგვისტო 2008</ref><ref>{{cite web|url = http://rawstory.com/news/afp/Georgia_rebel_region_to_hold_talks__08072008.html |title = The Raw Story - Georgia, rebel region to hold talks after clashes: report |accessdate = 2008-08-09}}</ref>
ხაზი 76:
ცეცხლის ორმხრივ შეწყვეტაზე სააკაშვილის წინადადების შემდეგ თავდასხმებმა ქართულ სოფლებზე უფრო მწვავე ხასიათი მიიღო.<ref>{{cite news |url=http://www.itar-tass.com/eng/level2.html?NewsID=12929792&PageNum=0 |title=S Ossetia fights Georgian troops out of occupied height |publisher=[[Itar-Tass]] |date=2008-08-06 }}</ref><ref name=BBC_HeavyFighting>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7546639.stm |title=Heavy fighting in South Ossetia |publisher=BBC News |date=2008-08-08 }}</ref> სოფელი [[ავნევი]] თითქმის სრულიად განადგურდა, [[თამარაშენი (ცხინვალის რაიონი)|თამარაშენი]] და [[ფრისი]] დაიბომბა, ხოლო სანაკოევის ადმინისტრაციის შენობა - [[ქურთა]]ს პოლიციის სადგური, არტილერიის ინტენსიური ცეცხლის ქვეშ მოექცა. მშვიდობიანი მოსახლეობა სოფლებიდან გაიხიზნა.{{ფაქტი}} 7 აგვისტოს საღამოს 22:00 [[ოსები]] სოფელ [[ავნევი]]ს აღებას ზეიმობდნენ.
 
7 აგვისტოს საღამოს 11:30 საათზე ქართულმა მხარემ საპასუხო სამხედრო ოპერაცია დაიწყო, რომლის მიზანი სამშვიდობო ჯარების სარდალ ყურაშვილის განცხადებით, რეგიონში „კონსტიტუციური წესრიგის“ დამყარება იყო.<ref name=sundaytimes-20081109>{{cite news|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/europe/article5114401.ece|title=პირველად ქართველებმა გაისროლეს, ამბობენ ბრიტანელი მონიტორები|publisher=[[სანდეი ტაიმზი]]|date=9 ნოემბერი 2008|author=ჯონ სვეინი|accessdate=2008-11-12}}</ref> 11:45 საათზე [[OSCE]]-ს მონიტორების განცხადებით ჭურვები ცხინვალზე ყველი 15-20 წამის ინტერვალით ეცემოდა.<ref name=sundaytimes-20081109 /> ქართველები 27 ნაღმსატყორცნსა და 152 მმ კალიბრის ტყვიამფრქვევებს იყენებდნენ.{{ფაქტი}} ედუარდ კოკოითის განცხადებით, მისი ძალები ქართველებს ცხინვალის მისადგომებთან ებრძოდნენ. ქართული დაზვერვის ცნობით<ref name="NYTFreshev">[http://www.nytimes.com/2008/09/16/world/europe/16georgia.html?_r=1&ref=world&oref=slogin Georgia offers fresh evidence on war's start] ''[[ნიუ-იორკ ტაიმზი]]'' 15 სექტ., 2008.</ref> და რამდენიმე რუსლ წყაროზე დაყრდნობით, 58-ე რუსული არმია სამხრეთ ოსეთის ტერიტორიაზე შემოვიდა [[როკის გვირაბი]]თ, სანამ ქართული მხარე იერიშს დაიწყებდა.<ref>[http://www.permnews.ru/story.asp?kt=2912&n=453 ჯარისკაცები პერმიდან ომის ეპიცენტრში არიან], ''პერმის ახალი ამბები'', 08.08.2008. პერმის გაზეთი აცხადებს, რომ ერთ-ერთმა ჯარისკაცმა შინ დარეკა და თქვა "ჩვენ გადავედით იქ [სავარაუდოდ სამხრეთ ოსეთში] 7 აგვისტოს. მთელი 58-ე არმია." </ref><ref>[[ცხოვრება გრძელდება (სტატია)|ცხოვრება გრძელდება]], [[კრასნაია ზვეზდა]], რუსეთის თავდაცვის სამინისტროს ოფიციალური გაზეთი, 3 სექტემბერი 2008. </ref><ref> [[იულია ლატინინა]], [http://www.ej.ru/?a=note&id=8389 განსხავებული მოსაზრებები ბატონ ბასტრიკინსა და სამხრეთ ოსეთის პროკურორს შორის], "ყოველდღიური ჟურნალი", 11 სექტემბერი 2008, "ომამდე, 6 აგვისტოს, ჟურნალისტები, რომლებიც წინასწარ გაიგზავნენ ომზე სიუჟეტის მოსამზადებლად... აცხადებენ, რომ მათ 58-ე არმია როკის გვირაბის ქართულ მხარეს ნახეს".</ref><ref>[http://www.newsru.com/russia/11sep2008/voshli.html რუსლი არმია სამხრეთ ოსეთში სამხედრო ქმედებების დაწყებამდე შევიდა] News.ru </ref><ref>[http://www.grani.ru/Politics/Russia/m.141510.html დროის საკითხი (რუსულად)] კომენტარი ილია მილშტეინის</ref><ref> [http://www.moscowtimes.ru/article/600/42/372391.htm] [[მოსკოუ ტაიმზი]], ნიკოლაუს ფონ ტვიკელი, "Moscow Claims Media War Win",17 ნოემბერი 2008, აფხაზეთის ბაგაფში 7 აგვისტოს: "ბატალიონი ჩრდ. კავკაიის რეგიონიდან შემოვიდა." </ref> თუმცა, მიუხედავად ამისა, ქართულმა მხარემ უტყუარი მტკიცებულება იმაზე, რომ რუსეთი ქვეყანაში შემოიჭრა მანამ, სანამ ქართველები ოპერაციას დაიწყებდნენ, ან ის, რომ სიტუაცია ქართველებისთვის ოსურ ზონაში იმდენად მძიმე იყო, რომ ფართომასშტაბიანი სამხედრო ოპერაცია გარდაუვალი იყო, ვერ შეძლო.<ref name="spiegel1"/><ref name="nyt-20081106"/>
 
დღის განმავლობაში, რუსულ მედიაზე დაყრდნობით, ქალაქში სულ მცირე 15 მშვიდობიანი მოქალაქე დაიღუპა. 4:45 საათზე საქართველოს რეინტეგრაციის სახელმწიფო მინისტრმა თემურ იაკობაშვილმა გამოაცხადა, რომ ცხინვალი თითქმის აღებული იყო და რომ ქართული ძალები რეგიონის ორ-მესამედს აკონტროლებდნენ. ჩრდილოეთ ოსეთის პრეზიდენტი [[თაიმურაზ მამსუროვი]]ს განცხადებით, საქართველოს შეიარაღების რამდენიმე [[სუხოი სუ-25]] თვითმფრინავი დაესხა თავს, როგორც თავად იძახის, [[ვლადიკავკაზი]]დან წამოსულ ჰუმანიტარულ ტვირთს. თვით მამსუროვი, რომელიც ამ კონვოის მოყვებოდა, უვნებელი გადარჩა. მისივე განცხადებით, ასობით შეიარაღებული მოხალისე დაიძრა ჩრდილოეთ ოსეთიდან ცხინვალის რეგიონში. აფხაზეთის ლიდერი სერგეი ბაგაფშის განცხადებით, მოხალისეები აფხაზეთიდანაც გაემართნენ სამხრეთ ოსეთის დასახმარებლად.
ხაზი 112:
* დილით ადრე რუსეთის ბომბდამშენებმა დაბომბეს [[სენაკი]]ს სამხედრო ბაზა. დაიღუპა 13 ქართველი ჯარისკაცი და ათზე მეტი დაიჭრა.
* დაახლოებით 9:00 საათზე უცნობი წყარო რუსეთის სამხედრო სამეთაურო ცენტრიდან რუსულ მედიას ატყობინებს, რომ 58-ე არმიის ქვედანაყოფებმა სრულიად გაწმინდეს ცხინვალი ქართული ჯარებისგან. მოგვიანებით ეს ინფორმაცია რუსეთის თავდაცვის სამინისტრომ დაადასტურა.
* 9:27 საათზე როიტერის ცნობით, ორმა რუსულმა მოიერიშემ ქართული არტილერიის პოზიციები დაბომბა [[გორი|გორთან]]. ხუთი ადამიანი დაიღუპა, როდესაც სულ მცირე ერთი ბომბი საცხოვრებელ კორპუსს მოხვდა ქალაქ გორში.<ref name="jets>[http:"//news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7550804.stm რუსლი ავიამოიერიშეები ქართულ ქალაქს ესხმიან], [[BBC News]], 9 აგვისტო 2008</ref>
* 9:41 საათზე Lenta.ru (RIA ნოვოსტზე ბმულით) იტყობინება, რომ რუსეთის საჰაერო ძალების ფსკოვის 76-ე საჰაერო დივიზია ცხინვალში შევიდა. რუსეთის სახმელეთო ჯარების მეთაურის, იკორ კონაშენკოვის განცხადებით, ისინი გადაიყვანეს რუსული სახმელეთო ჯარების გასაძლიერებლად. მანვე განაცხადა, რომ რუსეთის საჰაერო ძალების 98-ე ივანოვოს დივიზია და მოსკოვის 45-ე სადაზვერვო ჯგუფი „სპეცნაზი“ ასევე გადაინაცვლებს კონფლიქტის რეგიონში. ეს ინფორმაცია დაადასტურა რუსეთის თავდაცვის სამინისტროს პრესსამსახურმა.
* 9:57 საათზე რუსული მხარე იუწყება, რომ 58-ე არმიამ სრულიადა გაწმინდა ცხინვალი ქართული შეიარაღებული ძალებისგან.
ხაზი 166:
}}</ref>
 
პუტინის თქმით მთავრობა მზად იყო 10.1 მილიარდი რუსული რუბლი (დაახ. 425 მილიონი აშშ-ის დოლარი) გამოეყო რეგიონის დასახმარებლად. <ref>{{cite web|url=http://ap.google.com/article/ALeqM5hV2N6fVKS5slf10A13Dj_uIdaZ4QD92F7IOG0| title=aid to south ossetia from russia|accessdate=2008-08-10}}</ref>
 
დაახლოებით 07:23 საათზე იტყობინებოდნენ რუსეთის ფლოტის ხელმძღვანელობის განცხადებაზე დაყრდნობით, რომ რამდენიმე რუსული სამხედრო გემი საქართველოს სანაპიროს მიუახლოვდა, მათ შორის შავი ზღვის ფლოტის [[მოსკვა (სარაკეტო კრეისერი)|სარაკეტო კრეისერი „მოსკვა“]], საესკორტო გემი [[სმეტლივი]], სამი ვრცელი აერობილიკიანი ჯავშნოსანი და რამდენიმე დამხმარე გემი. წყაროს ცნობით, რუსული გემები საქართველოს სანაპიროს არ ბლოკავდნენ, ვინაიდან „რუსეთი არ ომობდა საქართველოსთან“. <ref name="navy">{{cite news
|url=http://lenta.ru/news/2008/08/10/moscow/
|title=К грузинской границе прибыл ракетный крейсер "Москва"
ხაზი 176:
}}</ref> ოპერაციის გაცხადებული მიზანი ლტოლვილთათვის დახმარების გაწევა იყო, თუმცა სხვა წყარომ ასევე რუსული ფლოტის მმართველობიდან განაცხადა, რომ კონვოის მიზანი საქართველოში ზღვით სამხედრო მოწყობილობის მიწოდების შეზღუდვა იყო.<ref name="navy"/> საქართველოს ეროვნული უშიშროების საბჭოს მდივანმა [[ალექსანდრე ლომაია]]მ განაცხადა, რომ რუსული გემები აფხაზეთის პორტ [[ოჩამჩირე]]ში შევიდნენ. რუსეთის თავდაცვის სამინისტრო ამ ფაქტს არ ადასტურებს.<ref name="navy"/>
 
ქართული მხრიდან სამხედრო აქციების შესახებ ურთიერთგამომრიცხავი ცნობებია. ქართული მხარის განცხადებით, მათი ჯარები გამოდიოდნენ სამხრეთ ოსეთიდან, ხოლო საქართველოს საგარეო სამინისტრომ განაცხადა, რომ საქართველო ცალმხრივ ცეცხლის შეწყვეტას აცხადებდა. თუმცა რუსეთის მხარემ ცეცხლის შეწყვეტაზე უარი თქვა, ვინაიდან მათი მტკიცებით ქართული ჯარები უკან დახევის ნაცვლად პოზიციებს იცვლიდნენ. <ref>[http://news.yahoo.com/s/ap/20080810/ap_on_re_eu/georgia_south_ossetia Russian news agencies report sunken Georgian ship — Yahoo! News]</ref> საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს სპიკერი [[შოთა უტიაშვილი]]ს განცხადებით, „ქართულმა ჯარებმა სრულიად დატოვეს სამხრეთ ოსეთი“, მაშინ როცა საქართველოს რეინტეგრაციის მინისტრი [[თემურ იაკობაშვილი]]ს განცხადებით ქართული ჯარები ცხინვალიდან გამოვიდნენ.<ref name="yahoo russia observation">
{{cite news
|url=http://in.news.yahoo.com/20/20080810/1422/twl-georgia-says-its-troops-have-left-s.html
ხაზი 199:
10 ავისტოს 6:20 საათზე საქართველომ ცეცხლის შეტყვეტა მოითხოვა და რუსეთს მოლაპარაკება შესთავაზა.<ref>{{cite web |url=http://www.afp.com/english/news/stories/newsmlmmd.9b88f0dbc603e4a65e175b7b66859cd9.361.html|title=Russia seizes South Ossetia as wider conflict feared|publisher=[[AFP]] |date=10 August 2008 |acceorgian saboteurs was captured near Zari road, including one African-American, claimed to be a US citizen and NATO adviser; heessdate=2008-08-10 }}</ref> რუსეთმა დაადასტურა შემოთავაზების მიღება, თუმცა განაცხადა, რომ „ქართველებს არ შეუწყვეტიათ სამხედრო მოქმედებები სამხრეთ ოსეთში და დაბომბვას აგრძელებენ.“ <ref>[http://www.interfax.ru/news.asp?id=26320 საქართველოს ჯერ არ შეუწყვეტია ცეცხლი — ინტერფაქსი]</ref>
 
მიუხედავად ამისა, რუსეთის და საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრებმა სატელეფონი საუბარი გამართეს. საუბარი იმით დასრულდა, რომ ქართველი მინისტრი დააზუსტებდა ქართული ჯარები გაყვანილი იყო თუ არა სამხრეთ ოსეთიდან. <ref>[http://lenta.ru/news/2008/08/10/direct/ Lenta.ru: Война в Осетии: Министры иностранных дел России и Грузии начали переговоры]</ref> <ref>[http://lenta.ru/news/2008/08/10/talks1/ Lenta.ru: ომი ოსეთში: ლავროვმა მოუწოდა საქართველოს, გამოიყვანოს ჯარები სამხრეთ ოსეთიდან]</ref>
 
მოგვიანებით, იმავე დღესვე, საქართველოს ცნობით რუსებმა თბილისის საერთაშორისო აეროპორტი დაბომბეს, საფრანგეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის [[ბერნარ კუშნერი]]ს ჩამოფრენამდე რამდენიმე საათით ადრე.<ref name="reuters1">{{cite news |url=http://www.reuters.com/article/latestCrisis/idUSLA548281 |title=Tbilisi civilian airport hit in Russian air strike |publisher=Reuters |date=2008-08-10 |accessdate=2008-08-10}}</ref> რუსეთის თავდაცვის სამინისტრომ ან განცხადებას საქართველოს „კიდევ ერთი დეზინფორმაცია“ უწოდა. <ref name="newsru1">[http://palm.newsru.com/world/10aug2008/atacka2.html NEWSru.com :: МВД Грузии сообщает об ударе российской авиации по тбилисскому аэропорту, минобороны России упрекает его в „информационных провокациях“]</ref>
 
რუსეთის თავდაცვის სამინისტროს განცხადებით, რუსეთის სამხედრო-საზღვაო ფლოტმა ქართული მოიერიშე საარტილერიო გემი ჩაძირა, მას შემდეგ რაც ამ გემმა იერიში მიიტანა რუსულ გემებზე. <ref>{{cite news|url=http://ap.google.com/article/ALeqM5hV2N6fVKS5slf10A13Dj_uIdaZ4QD92FJCEG0|title=Russian news agencies report sunken Georgian ship|publisher=AP|date=2008-08-10|accessdate-2008-08-10}}</ref> <ref>[http://lenta.ru/news/2008/08/10/sank/ Lenta.ru: Война в Осетии: Российские корабли потопили грузинский ракетный катер]</ref> ეს ცნობა მოგვიანებით დაადასტურა რუსეთის ფლოტის მეთაურის თანაშემწე იგორ დიგალომ. მისი თქმით ქართველებს სულ ოთხი ამგვარი გემი ჰყავდათ, და დანარჩენი სამი გემი ფოთის მიმართულებით მიიმალა.<ref>{{cite news
|url=http://lenta.ru/news/2008/08/10/destroy1/
|title=Дыгало подтвердил уничтожение грузинского ракетного катера
ხაზი 258:
}}</ref>
 
გაეროს უშიშროების საბჭოს საგანგებო სესიაზე აშშ-ის წარმომადგენელმა განაცხადა, რომ რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა [[სერგეი ლავროვი|სერგეი ლავროვმა]] აშშ-ის სახელმწიფო მდივანს [[კონდოლიზა რაისი|კონდოლიზა რაისს]] დიპლომატიურ სატელეფონო საუბარში ახსენა, რომ საქართველოს პრეზიდენტი მიხეილ სააკაშვილი „უნდა წავიდეს“. რუსეთის ელჩმა ვიტალი ჩურკინმა პროტესტი გამოთქვა, ვინაიდან ეს საუბარი კონფიდენციალური უნდა ყოფილიყო. <ref name=UN0810EmerSess>{{cite web
| title = U.S.: Russia trying to topple Georgian government
| publisher = [[CNN]]
ხაზი 265:
|accessdate=2008-08-10}}</ref>
 
[[ინტერნეშენალ ჰერალდ ტრიუბიუნი]]ს ცნობით დიდი რაოდენობით რუსეთის სახმელეთო ძალები სამხრეთ ოსეთიდან [[გორის რაიონი]]ს ტერიტორიაზე გადავიდნენ და ქალაქ გორისკენ მიემართებოდნენ. დასავლეთის ქვეყნების ოფიციალურმა პირებმა კვლავ გამოთქვეს შიში იმის შესახებ, რომ რუსეთი საქართველოს მთავრობის დამხობას აპირებდა. რუსეთმა უარყო საქართველოს ოკუპაციის მცდელობა: „ჩვენ საკმარისი ტერიტორია გვაქვს და საქართველო არ გვჭირდება“ — განაცხადა კრემლის სპიკერმა ალექსეი რაგოზინმა.<ref>[http://www.iht.com/articles/2008/08/11/europe/11georgia.php Russian ground forces assault vital Georgian city] Retrieved on 11-08-08</ref> საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს წარმომადგენელმა განაცხადა, რომ საჰაერო დაბომბვის შემდეგ რუსეთმა ინტენსიური საბრძოლო მოქმედებები დაიწყო გორში. ქართულმა მხარემ მათ საპასუხო ცეცხლი გაუხსნა. რუსეთის მხარეს ეს ცნობა არც დაუდასტურებია და არც უარუყვია. <ref>{{cite news
|url=http://lenta.ru/news/2008/08/11/tanks/
|title=Российская артиллерия начала обстрел города Гори
ხაზი 323:
საქართველოს თავდაცვის სამინისტრომ გამოაცხადა, რომ საქართველოს სამხედრო ბაზა სენაკში რუსმა მედესანტეებმა დაიკავეს. იგივე ცნობა დაადასტურა ასოშეიტედ პრესმა მოსკოვის ოფიციალურ წარმომადგენელზე დაყრდნობით. საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრომ ასევე გამოაცხადა, რომ ზუგდიდი პოლიციის სადგურები რუსების ხელში იყო.<ref>{{cite news |first=Misha |last=Dzhindzhikhashvili |title=Russia seizes Georgia base, opens second front |url=http://ap.google.com/article/ALeqM5hV2N6fVKS5slf10A13Dj_uIdaZ4QD92G52L80 |publisher=The Associated Press |date=2008-08-11 |accessdate=2008-08-11}}</ref>
 
საქართველოს მთავრობის წარმომადგენლების ცნობით ქალაქი გორი რუსეთის ჯარების ხელში იყო.<ref>{{cite news |title=Georgia: Russian military advancing |url=http://www.cnn.com/2008/WORLD/europe/08/11/georgia.russia/index.html|publisher=CNN |date=2008-08-11 |accessdate=2008-08-11}}</ref> რუსეთის თავდაცვის სამინისტრომ ეს ინფორმაცია უარყო. <ref> [http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7554507.stm Russian troops in Georgia advance] </ref>. რუსეთის ვერსია დაადასტურეს როიტერსის ჟურნალისტებმა კეიმზ კილნერმა და მარგარიტა ანთაძემ, რომელთა თქმით ქალაქი გორი სრულიად უკაცრიელი იყო და აქ სამხედრო მანქანების ჭაჭანება არ ჩანდა.<ref>{{cite news
|url=http://www.alertnet.org/thenews/newsdesk/LB161645.htm
|title=Georgia official says Russia captured Georgia town
ხაზი 347:
}}</ref>
 
საქართველოს განცხადებით, ვინაიდან გორი საქართველოს მთავარ სატრანსპორტო არტერიაზე მდებარეობს, ქვეყანა ორად არის გაყოფილი. საქართველოს ჯარები ამჟამად უკან იხევენ დედაქალაქის დასაცავად. საქართველოს უშიშროების საბჭოს მდივნის ალექსანდრე ლომაიას განცხადებით ქართულ არმიას ნაბრძანები აქვს ქალაქ მცხეთასთან გამაგრება.<ref name="ttime">{{cite news |title=Russian troops invade Georgia and take the city of Gori|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/europe/article4507980.ece|publisher=Times Online |date=2008-08-11 |accessdate=2008-08-11}}</ref> აშშ-ის სამხედრო წარმომადგენლის ცნობით CNN-ისთვის, რუსეთის მიერ საქართველოს სარადარო და საკომუნიკაციო სისტემების განადგურებამ ქვეყნის საკომანდო და საკონტროლო სისტემა სრულ ქაოსში ჩააგდო და საქართველოს ხელმძღვანელობას არ აქვს სრული ინფორმაცია იმაზე, თუ რა სიტუაცია არის ადგილზე. <ref>[http://edition.cnn.com/2008/WORLD/europe/08/11/georgia.russia/index.html Russian military pushes into Georgia] [[CNN]] წაკითხვის თარიღი 11-08-08</ref>
 
ისრაელის გაზეთი [[მაარივი]]ს ცნობით აშშ-მა საქართველოსთვის შეიარაღების მიწოდება დაიწყო. გაზეთის ინფორმაციით აშშ-მა რუსული წარმოების სატვირთო თვითმფრინავები დაიქირავა კომპანიისგან UTI Worldwide Inc. საქართველოში სამხედრო ტექნიკისა და ამუნიციის გადასაზიდად. გაზეთი ასევე აცხადებს, რომ პენტაგონი ერაყისთვის განკუთვნილ იარაღს თბილისს აწვდიდა.<ref>[http://www.russiatoday.com/news/news/28832 US sends more arms to Georgia – Israeli media] [[Russia Today]] წაკითხულია 11-08-08</ref>
ხაზი 357:
=== 12 აგვისტო: დიპლომატიური ძალისხმევა ===
[[ფაილი:Russian militaries in Poti.jpg|thumb|300px|რუსული არმიის ნაწილები ქალაქ ფოთის შესასვლელში]]
[[ფაილი:Destroyed Kekhvi 2008.jpg|thumb|300px|2008 წლის აგვისტოს ბოლოს გადაღებულ ამ სატელიტურ ფოტოზე '''[[კეხვი|კეხვში]]''', ქართული სოფელი [[ცხინვალი]]დან ჩრდილოეთით 9 კმ-ში, განადგურებული სახლებია აღბეჭდილი. ყუმბარების ცეცხლის ან ბომბების დაცემით გამოწვეული კრატერების არარსებობა მოწმობს იმაზე, რომ განადგურების მიზეზი განზრახ გაჩენილი ხანძრებია, [[ადამიანის უფლებები|ადამიანთა უფლებების]] დაცვის საერთაშორისო ორგანიზაცია [[Human Rights Watch]]-ის განცხადებით. ეს სურათი ერთ-ერთია იმათთაგან, რომლებიც ამ ორგანიზაციამ [[რუსეთ-საქართველოს ომი (2008)|რუსეთ-საქართველოს ომით]] დაზარალებული რაიონების კვლევის შედეგად გამოაქვეყნა.]]
რუსეთმა ფოთის სანაპიროსთან ნაწილები გადმოსხა პორტის გარშემო 50 კმ-იანი ბუფერის შესაქმნელად.<ref>{{cite news
|url=http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/georgia/2542648/Georgia-Russian-troops-seize-a-strategic-prize-in-swift-advance.html
ხაზი 364:
იტალიის საგარეო საქმეთა მინისტრი [[ფრანკო ფრატინი]] აცხადებს, რომ იტალია მზადაა საკუთარი ძალები გაგზავნოს სამხრეთ ოსეთში, თუ ევროკავშირი გადაწყვეს ორშაბათს კონფლიქტში ჩარევას. მისი თქმით, ის დაელოდება საფრანგეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი ბერნარ კუშნერის რეკომენდაციას ევროკავშირის ჩარევაზე, მისი თბილისში ვიზიტის შემდეგ. ამასთან, ფრატინიმ ხაზი გაუსვა, რომ იტალია ვერ დაუჭერდა მხარს ევროპის ანტირუსული კოალიციის შექმნას კონფლიქტის გამო. მან ასევე განუცხადა [[ANSA]]-ს, რომ ის ოპტიმისტურად იყო განწყობილი დიდი შვიდიანის საგარეო საქმეთა მინისტრებთან სატელეფონი საუბრის შემდეგ პოზიტიური რეზოლუციის შესაძლებლობაზე.<ref>[http://www.ansa.it/site/notizie/awnplus/english/news/2008-08-11_111263932.html Italy ready for Ossetia response] [[ANSA (news agency)|ANSA]] Retrieved on 11 August 2008</ref>
 
ვიტალი ჩურკინი, რუსეთის წარმომადგენელი გარეოში, ჟურნალისტებს უცხადებს, რომ ის არ მიიღებს საფრანგეთის მიერ მომზადებულ რეზოლუციას სამხრეთ ოსეთის შესახებ. დაუდგენელია, თუ როდის გააკეთა ეს განცხადება ჩურკინმა, მოლაპარაკებებამდე, თუ მის შემდეგ. ეს დოკუმენტი ცეცხლის დაუყოვნებლივ შეწყვეტას მოითხოვს და ასევე საქართველოს ტერიტორიის აღდგენას ისე, როგორც ეს კონფლიქტამდე იყო. <ref>{{cite news
|url=http://lenta.ru/news/2008/08/12/reject/
|title=России не понравился проект резолюции по Южной Осетии
ხაზი 386:
== კიბერშეტევა ==
[[ფაილი:GMFA Site Hacket Screenshot.jpg|thumb|300px|საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს ვებსაიტზე ჰაკერების თავდასხმა.]]
9 აგვისტოსთვის თითქმის ყველა ქართული ინტერნეტდომენი ძიებადი აღარ იყო. რამდენიმე სამინისტროს, საქართველოს ბანკის და პარლამენტის ვეგვერდი ჰაკერების მსხვერპლი გახდა.<ref>[http://www.nytimes.com/2008/08/13/technology/13cyber.html Cyberspace Barrage Preceded Russian Invasion of Georgia] წაკითხულია 11 აგვისტოს, 2008.</ref> საგარეო საქმეთა სამინისტროს ვებსაიტის შინაარსი შეიცვალა ჰიტლერისა და სააკაშვილის სურათებმა. 10 აგვისტოს ზოგიერთი ქართული საინფორმაციო სააგენტოს ვებგვერდისაიტი უკვე ფუნქციონირებდა, ხოლო 11 აგვისტოსთვის უმრავლესობა, მათ შორის სივილ ჯორჯიას ვებსაიტი აღდგა, თუმცა დროდადრო ხარვეზებით.
 
ქართული ფორუმების უმეტესობა კი როგორც ჩანს საქართველოს ხელისუფლების მითითებით იქნა შეჩერებული -- მაგშეჩერებული—მაგ.: http://forum.ge და http://forum.rustavi2.com -- ალბათcom—ალბათ „ინფორმაციული უსაფრთხოების“ მიზნით.{{ფაქტი}}
 
== ფინანსური ბაზრების რეაქცია ==
ხაზი 395:
ქართული ფინანსური ბაზრებიც დანაკლისს განიცდის, რადგან [[Fitch Ratings]] აქვეითებს საქართველოს ვალის რეიტინგის BB- -დან B+ -მდე, საქართველოს დამოუკიდებელი კრედიტუნარიონობის გაუარესების გამო. [[Standard and Poor's]] ასევე აქვეითებს საქართველოს საკრედიტო რეიტინგს.<ref>{{cite news |last = Lesova |first = Polya |title = Fitch lowers Georgia's debt ratings to B+ |publisher = [[MarketWatch]] |date = [[8 August]] 2008 |url = http://www.marketwatch.com/news/story/fitch-lowers-georgias-debt-ratings/story.aspx?guid={FA377F13-52F9-4AA2-A3C2-A57170314903}&dist=msr_2 |accessdate = 2008-08-10 }}</ref>
 
მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოს საკუთარი მნიშვნელოვანი ნავთობისა და გაზის მარაგი არ გააჩნია, ის მნიშვნელოვანი სატრანსპორტო კორიდორის ფუნქციას ასრულებს დასავლეთისთვის და ამგვარად ომის გამო საშიშროება გაჩნდა, რომ [[ბაქო-თბილისი-ჯეიხანის ნავთობსადენი]] დაზიანდეს. ნავთობსადენში წილის 30% ბრიტიშ პეტროლეუმს უჭირავს.<ref>{{cite news |last = Pagnamenta |first = Robin |title = Analysis: energy pipeline that supplies West threatened by war Georgia conflict |publisher = [[The Times]] |date = [[8 August]] 2008 |url = http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/europe/article4484849.ece |accessdate = 2008-08-10 }}</ref> ნავთობსადენი კონფლიქტამდე გამოირთო და ომმა ნავთობსადენის კომპანიას დამატებითი პრობლემები გაუჩინა.<Refref>{{cite news |last = Watkins |first = Eric |title = BTC export alternatives on hold as Russia, Georgia clash |publisher = Oil and Gas Journal|date = [[8 August]] 2008 |url = http://www.ogj.com/display_article/336608/7/ONART/none/GenIn/1/BTC-export-alternatives-on-hold-as-Russia,-Georgia-clash/ |accessdate = 2008-08-10 }}</ref> Georgia claims Russia is targeting the pipeline.<ref>{{cite news|url=http://www.reuters.com/article/GCA-Russia/idUSL961816420080809|title=Russian jets targeted major oil pipeline: Georgia|publisher=Reuters|date=2008-08-09|accessdate=2008-08-10}}</ref> 2008 წლის 8 აგვისტოს რუსეთის საჰაერო ძალებმა ფოთი დაბომბეს და სუფსის ნავთობტერმინალს მნიშვნელოვანი ზიანი მიაყენეს.<ref name=ft1>
{{cite news
| url = http://www.ft.com/cms/s/0/afb43a10-65a3-11dd-a352-0000779fd18c.html
ხაზი 434:
[[ფაილი:DSCF0207.JPG|thumb|250px|right| ქართველების აქცია რუსული აგრესიის წინააღმდეგ [[ბრიუსელი|ბრიუსელში]],[[ბელგია]]]]
 
გაზეთის ცნობით, ეუთო-ს რამდენიმე დამკვირვებლის, რომელთა შორის არიან ფინელი მაიორი; სადესანტო ჯარების ბელორუსიელი კაპიტანი და პოლონელი სამოქალაქო პირი, დაკვირვებები გახდა საგანი იმ ორი კონფიდენციალური ბრიფინგისა, რომლებიც თბილისში უცხოელი დიპლომატებისთვის გაიმართა - ერთი აგვისტოში და ერთიც ოქტომბერში. შეხვედრის შინაარსის დეტალები დაადასტურა სამმა დასავლელმა და ერთმა რუსმა დიპლომატმა და არ უარყო ეუთოს მისიამ თბილისში.
 
ამ მოხსენებების თანახმად, კონფლიქტის ზონაში განთავსებულმა ეუთოს დამკვირვებლებმა დიდი რაოდენობით ქართული საარტილერიო და სარაკეტო სისტემები იხილეს, რომლებიც 7 აგვისტოს 15:00 საათზე [[გორი]]ს ჩრდილოეთით მდებარე გზებზე იყო თავმოყრილი.
 
7 აგვისტოს საღამოს, დაახლოებით 19:00 სთ-ზე პრეზიდენტმა სააკაშვილმა ცეცხლის ცალმხრივად შეწყვეტის შესახებ გააკეთა განცხადება; თუმცა, რამდენიმე საათში სროლები კვლავ განახლდა. საქართველოს ხელისუფლების წარმომადგენელთა თქმით, ოსმა სეპარატისტებმა დაარღვიეს ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმება და ქართული სოფლების დაბომბვა დაიწყეს. [[ზაზა გოგავა]]მ, რომელიც მაშინ შეიარაღებული ძალების გაერთიანებული შტაბის უფროსი იყო, აგვისტოს მოვლენების შემსწავლელი დროებითი საპარლამენტო კომისიის სხდომაზე განაცხადა:
 
{{ციტატა|2008 წლის 7 აგვისტოს 23:35 საათზე დახურული სპეცკავშირის ტელეფონზე უმაღლესი მთავარსარდლისგან [პრეზიდენტ სააკაშვილისგან] ირეკება და ვიღებ ბრძანებას: 1. შეაჩერეთ რუსეთიდან საქართველოს ტერიტორიაზე შემოჭრილი ყველანაირი ძალები; 2. ჩაახშვეთ ის საცეცხლე წერტილები, რომლებიც ესვრიან ქართულ პოსტებს და 3. აღნიშნული ოპერაციის განხორციელების დროს დაიცავით მშვიდობიანი მოსახლეობა.|ზაზა გოგავა, შეიარაღებული ძალების გაერთიანებული შტაბის უფროსი}}
ხაზი 458:
აგვისტოში გრისტმა ევროკავშირის დიპლომატებისთვის საინფორმაციო ბრიფინგი გამართა, რომელიც ეფუძნებოდა დამკვირვებელთა მოხსენებებს და მის საკუთარ შეფასებებს. შემდეგ მან გაურკვეველ ვითარებებში თანამდებობა დატოვა.
 
მეორე ბრიფინგს, რომელიც ოქტომბერში საქართველოში სტუმრად მყოფი სამხედრო ატაშეებისთვის გაიმართა, უკვე [[სტივენ იანგი]] უძღვებოდა. იანგმა გაიმეორა დამკვირვებელთა შეფასებები, რომლის თანახმადაც 7 აგვისტოს ღამით ქართული სოფლების ინტენსიური დაბომბვა არ განხორციელებულა.
 
{{ციტატა|რომ ყოფილიყო რაიმე ინტენსიური დაბომბვა იმ რაიონებში, რომლებიც ქართული მხარის მტკიცებით დაიბომბა, ჩვენი დამკვირვებლები გაიგებდნენ ამას, თუმცა მათ ეს არ გაუგიათ. მათ მხოლოდ მცირეკალიბრიანი იარაღიდან აქა-იქ სროლების ხმა გაიგეს.|სტივენ იანგი, ბრიტანეთის სამხედრო ოფიცერი}}
ხაზი 464:
ნიუ-იორკ ტაიმზი ამ მიმოხილვაში წერს, რომ ჯერ კიდევ გაურკვეველი რჩება ერთი უმნიშვნელოვანესი საკითხი: რა შეიცვალა საქართველოსთვის 7 აგვისტოს 19:00 სთ-სა და იმავე ღამის, 11:30 სთ-ს შორის — ანუ იმ პერიოდში, როდესაც ჯერ პრეზიდენტმა სააკაშვილმა ცალმხრივი ცეცხლის შეწყვეტა გამოაცხადა და შემდეგ უკვე როდესაც, პრეზიდეტმა სააკშვილმა ცეცხლის გახსნის ბრძანება გასცა.
 
საქართველოს ხელისუფლების წარმომადგენლებმა ეს შეფასებები უარყვეს.
 
{{ციტატა|ეს ინფორმაცია, მე არ ვიცი ეს რა არის და როგორ დასტურდება... არსებობს იმდენი მტკიცებულება ქართულ სოფლებზე განხორციელებული თავდასხმების შესახებ და იმდენი მტკიცებულება რუსული სამხედრო კონტინგენტის ზრდის თაობაზე, რომ საერთო ჯამში ეს არ ცვლის მოვლენების ზოგად სურათს.|გიგა ბოკერია, საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილე, ნიუ-იორკ ტაიმზისთვის მიცემულ ინტერვიუში.}}
ხაზი 482:
* [http://www.newsgeorgia.ge/ newsgeorgia.ge] — ერთადერთი ქართულენოვანი საინფორმაციო ვებსაიტი, რომელიც ომის პირველ დღეებში ფუნქციონირებდა.
* [http://www.nytimes.com/slideshow/2008/08/09/world/20080809-GEORGIA_index.html მიმდინარე მოვლენები ნიუ-იორკ ტაიმზის ვებგვერდზე (სურათები და რეპორტაჟი)]
* [http://www.mod.gov.ge/ საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს ვებგვერდისაიტი] — საიტი ომის პერიოდში დახურული იყო კიბერშეტევის გამო
* {{ru}} [http://www.ej.ru/?a=note&id=8288 ეჟედნევნი ჟურნალის სტატია-ანალიზი სამხრეთ ოსეთის მოვლენებზე და წინაპირობებზე]
* {{en icon}}{{fr}} [http://graphics8.nytimes.com/packages/pdf/world/2008/08/20080813_GEORGIA_ACCORD.pdf საზავო ხელშეკრულების ექვსი პუნქტი] - ერთ-ერთი პუნქტი რუსეთს სამშვიდობო ფუნქციას აკისრებს ექვსი თვის განმავლობაში.
ხაზი 500:
[[კატეგორია:რუსეთის ომები]]
[[კატეგორია:XXI საუკუნის ომები]]
 
{{Link GA|ja}}
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/რუსეთ-საქართველოს_ომი_(2008)“-დან