ვიკიპედია

იბერები (ესპანეთი): განსხვავება გადახედვებს შორის

სტატია განხილვა

იბერები (ესპანეთი) (რედაქტირება)

09:58, 16 აგვისტო 2013-ის ვერსია

3 ბაიტი დაემატა ,  9 წლის წინ
მ
94.43.191.88-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა პაატა შ-ის მიერ რედაქტირებული ვ...
[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
No edit summary
მ (94.43.191.88-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა პაატა შ-ის მიერ რედაქტირებული ვ...)
'''იბერები''' ([[ბერძნ.]] Ibēres, [[ლათ.]] Hiberi, Hiberes) — [[ესპანეთი]]ს უძველესი მოსახლეობა. თავდაპირველად ცხოვრობდნენ სამხრეთ და აღმოსავლეთ ესპანეთის ტერიტორიაზე. შემდეგ - (ძვ. წ. VII-III სს.) მთელ [[პირენეს ნახევარკუნძული|პირენეს ნახევარკუნძულზე]]. წარმოშობით [[ჩრდილოეთ აფრიკა|ჩრდილოეთ აფრიკულ]] ტომებად მიიჩნევიან, ძველთაგანვე არსებობდა აზრი [[კავკასია|კავკასიის]] იბერებთა მათი ნათესაობის შესახებ ([[აპიანე ალექსანდრიელი]], [[სტრაბონი]]), რაც ცნობილი იყო [[ქართველები|ქართველი]] მოღვაწეებისთვის ჯერ კიდევ შუა საუკუნეებში ([[გიორგი მთაწმიდელი]]).
 
ჰიპოთეზა იბერებისა და ქართველ ტომთა ნათესაობის შესახებ დღესაც გადაუჭრელია. იბერულ ტომთაგან დაწინაურებულნი იყვნენ: [[ტურდულებიტურდეტანები]], [[ტურდეტანებიტურდულები]], [[ბასტეტანები]], [[კარპეტანები]], [[ედეტანებიინდიგეტები]], [[ინდიგეტებიედეტანები]] და სხვა. ტომები ერთიანდებოდნენ ქალაქური ტიპის გამაგრებულ სამოსახლოთა გარშემო ([[ტარაგონიანუმანცია]], [[ნუმაციასეგოვია]], [[სეგოვიატარაგონია]] და სხვა). იბერიის კულტურის მნიშვნელოვან ცენტრს ტურდეტანების მხარე (ახლანდელი [[ანდალუსია]] და [[მურსია]]) წარმოადგენდა, სადაც ანტიკურ ავტორთა მიხედვით, [[ტარტესის სახელმწიფო]] არსებობდა (დაარსდა ძვ. წ. 1100 წელს). იბერების კულტებთან შერწყმის შედეგად ძვ. წ. VI-III საუკუნეებში ჩამოყალუბდა კელტიბერთა ტომი. იბერებმა განიცადეს [[ფინიკიელები]]სა და [[ბერძნები]]ს გავლენა. ჰქონდათ საკუთარი დამწერლობა. ძვ. წ. V-III საუკუნეებში იბერია [[კართაგენი|კართაგენელებმა]] დაიპყრეს, ძვ. წ. III-II საუკუნეებში - [[რომაელები|რომაელებმა]] (ძვ. წ. XIX-XVIII მთლი [[ესპანეთი]] დაიპყრეს), ძვ. წ. II ს. - ახ. წ. I საუკუნეში მოხდა იბერების რომანიზაცია.
 
იბერების ხელოვნებამ ჩამოყალიბებული სახე მიიღო ძვ. წ. VIII საუკუნიდან; განსაკუთრებით განვითარდა იგი ძვ. წ. V-IV საუკუნეებში. ხუროთმოძღვრული ძეგლებიდან შემორჩენილია გორაკებზე აგებული ძველი ქალაქების კედლების, კოშკების, სამლოცველოებისა და სამაროვნების ნანგრევები. ძვ. წ. IV-III საუკუნეებში იყენებდნენ რეგულარულ წყობას. ქმნიდნენ ადამიანთა და ზოომორფულ ფიგურებს (ძირითადად ძვ. წ. V-IV სს. უმთავრესად კირქვა), მცირე ზომის [[ბრინჯაო]]ს გოტიკურ ფიგურებს, განვითარებული იყო [[ლითონი]]ს მხატვრული დამუშავება, მოხატული კერამიკის დამზადება.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/სპეციალური:MobileDiff/2531477“-დან