ჯეიმზ კუკი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
→‎აღსასრული: clean up, replaced: ატლანტიკის → ატლანტის using AWB
clean up, replaced: გახლდათ → იყო (3) using AWB
ხაზი 1:
[[ფაილი:Captainjamescookportrait.jpg|thumb|კაპიტან კუკის პორტრეტი]]
'''კაპიტანი ჯეიმზ კუკი''' ([[27 ოქტომბერი]], [[1728]] — [[14 თებერვალი]], [[1779]]) — [[ინგლისელები|ინგლისელი]] [[მოგზაური]] და [[მკვლევარი]].
 
== ბიოგრაფია ==
ხაზი 20:
საერთო ჯამში კუკმა რუკაზე ავსტრალიის აღმოსავლეთ სანაპიროს 4.000-კილომეტრიანი ზოლი და [[დიდი ბარიერული რიფი]]ს 2.300 კილომეტრი აღწერა. აღსანიშნავია, რომ კუკმა ახალ სამხრეთ უელსში მტკნარი წყალი ვერ იპოვა – მან მხოლოდ სანაპიროს ვიწრო ზოლი გამოიკვლია. ამიტომ კუკმა საკუთარ მოხსენებაში განაცხადა, რომ ავსტრალია საცხოვრებლად უვარგისი იყო. თუმც, ეს იყო ის იშვიათი შემთხვევა, როდესაც გამოცდილი მეზღვაური შეცდა. 1771 წლის 13 ივლისს “ინდევერი” სამშობლოში დაბრუნდა. ინგლისისკენ მიმავალი გზა სირთულეებით აღსავსე აღმოჩნდა. მეზღვაურებს [[ტროპიკული ციებ-ცხელება]] დაერია. 18 მათგანი გარდაიცვალა, მაგრამ რომ არა კუკის გამჭრიახობა, დაღუპულთა რიცხვი გაცილებით დიდი იქნებოდა.
 
მეორე ავადმყოფობა, რომელიც მეზღვაურთა ხშირი სტუმარი გახლდათიყო, [[სურავანდი]] იყო. შორეული საზღვაო ექსპედიციების დროს მეზღვაურთა ერთადერთი საკვები დამარილებული [[ღორი]]ს ხორცი, [[ორცხობილა]] და მოხარშული [[ბარდა]] გახლდათიყო. მაცივარი მაშინ არ არსებობდა, ამიტომ საჭმელი მალე ფუჭდებოდა, არც სასმელი წყალი ვარგოდა დასალევად. ასეთი “მენიუს” პირობებში მეზღვაურები სურავანდით ავადდებოდნენ. ჯეიმს კუკი საკმაოდ გამოცდილი იყო, ამიტომ მან ყველაფერი ეს ჯერ კიდევ ინგლისში ყოფნის დროს გაითვალისწინა. პლიმუტიდან გასვლის წინ კუკმა მჟავე კომბოსტო და ხახვი მოიმარაგა. ხორცსა და ხილს კი ის კუნძულების მოსახლეობისაგან ყყიდულობდა. ასეთი წინდახედულობის წყალობით “ინდევერის” ეკიპაჟის არც ერთი წევრი სურავანდით არ დაავადებულა.
 
== წარუმატებელი ცდა ==
[[ფაილი:James Cook, English navigator, witnessing human sacrifice in Taihiti (Otaheite) c. 1773.jpg|მინი|კუკი ესწრება ადამიანთა მსხვერპლად შეწირვას [[ტაიტი|ტაიტზე]], 1773 წელი]]
ინგლისში დაბრუნების შემდეგ ჯეიმს კუკი ყველაზე პოპულარული ადამიანი გახდა. ექსპედიციის შედეგები სამეცნიერო წრეებში ფართოდ განიხილებოდა. თუმცა თავად მეზღვაური უკმაყოფილო იყო. ის დარწმუნებული იყო, რომ ახალი სამხრეთ უელსი არ გახლდათიყო მდიდარი სამხრეთის [[მატერიკი]]. კუკმა ადმირალიტეტი მეორე ექსპედიციის აუცილებლობაში დაარწმუნა. ის ამტკიცებდა, რომ იდუმალი მიწა კიდევ უფრო სამხრეთით უნდა მოეძებნათ.
 
კუკის ავტორიტეტმა თავისი გაიტანა. [[1772]] წელს ორმა ხომალდმა “რეზოლუშენმა” და “ადვენჩერმა” ინგლისის ნაპირები დატოვა და [[სამხრეთი]]სკენ გაემართა. ამჯერად [[ექსპედიცია]] წარუმატებლად დასრულდა. [[1773]] 17 იანვარს კუკმა [[სამხრეთ პოლარული წრე]]ც გადალახა, მაგრამ [[მიწა]] არსად ჩანდა. [[ჰაერი]]ს ტემპერატურა კი სულ უფრო ეცემოდა, თუმცა კუკს ეს სულაც არ ადარდებდა. შესაძლებელი იყო, რომ მას ანტარქტიდის სანაპირო აღმოეჩინა, მაგრამ ყინულის ლოდებმა გემებს წინსვლის საშუალება არ მისცეს. გულგატეხილი კუკი უკან დაბრუნდა. მან [[ახალი კალედონია]], [[ნორფოლკი]] და კიდევ რამდენიმე [[კუნძული]] აღმოაჩინა, მაგრამ მისთვის ეს ნუგეშად არ გამოდგებოდა. სამწლიანი ხეტიალის შემდეგ კუკი ნისლიან ალბიონზე დაბრუნდა.
ხაზი 44:
== რესურსები ინტერნეტში ==
{{Commons|James Cook|ჯეიმს კუკი}}
 
* [http://www.captaincooksociety.com/ccsu1.htm Captain Cook Society]
* [http://www.adb.online.anu.edu.au/biogs/A010231b.htm 'Cook, James (1728–1779)', Australian Dictionary of Biography, Volume 1, Melbourne University Publishing|Melbourne University Press, 1966, pp 243–244]
Line 53 ⟶ 52:
 
{{DEFAULTSORT:კუკი, ჯეიმზ}}
 
[[კატეგორია:ინგლისელი მოგზაურები]]
[[კატეგორია:ინგლისელები]]
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ჯეიმზ_კუკი“-დან