'''იოანე მთაწმიდელი''' (ან ''ათონელი'') (დ. დაახლოებით [[920]] ― გ. [[1005]]) — [[ქართველი]] სასულიერო მოღვაწე, მწიგნობარი. ერისკაცობაში — სამცხის ერთ-ერთი დიდებულთაგანი — ვარაზ-ვაჩე ჩორდვანელი. ბერად შედგა ოთხთა ეკლესიის ლავრაში. შემდეგ ბიზანტიაში, ოლიმპის მთაზე მოღვაწეობდა, სადაც მიიყვანა თავისი მცირეწლოვანი შვილიც, შემდეგში, [[ექვთიმე მთაწმიდელი]]. [[965]] ექვთიმესა და რამდენიმე მოწაფესთან ერთად გადასახლდა ათონის მთაზე, ათანასე დიდის ლავრაში. ქართველ ბერებმა ჯერ იოანე მახარებლის ეკლესია ააშენეს, შემდეგ დამკვიდრდნენ [[ათონის ივერთა მონასტერი|ათონის ივერთა მონასტერში]], რომლის აღმშენებელი და პირველი წინამძღვარი იოანე მთაწმინდელი იყო. მისი ბიოგრაფის [[გიორგი მთაწმიდელი|გიორგი მთაწმიდლის]] გადმოცემით, იოანე მთაწმინდელმა, რომელსაც დიდი წვლილი მიუძღვის ექვთიმეს განსწავლაში, ლიტერატურული მოთვაწეობისაკენ მოუწოდა მას: „ქართლის ქვეყანაჲ დიდად ნაკლულევან არს წიგნთაგან და მრავალნი წიგნნი აკლან, და ვხედავ, რომელ ღმერთსა მოუმადლებია შენდა, აწ იღუაწე, რაჲთა განამრავლო სასყიდელი შენი ღმრთისაგან".