პარიზის უნივერსიტეტი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 1:
{{წყარო}}{{ვიკი}}
[[ფაილი:Sorbonne_17thc.jpg|thumb|right|300px|სორბონი, პარიზი, მე-17 საუკუნის გრავიურა]]
[[ფაილი:Sorbonne DSC09369.jpg|thumb|right|300px|სორბონი დღეს, იგივე ხედი.]]
ისტორიული '''პარიზის უნივერსიტეტი''' ([[ფრანგული ენა | ''ფრანგ'']]. Université de Paris) პირველად გაჩნდა მე-12 საუკუნის მეორე ნახევარში. [[1970]] წელს რეორგანიზაციის შედეგად იგი დაიყო 13 ავტონომიურ უნივერსიტეტად (პარიზის უნივერსიტეტი I–XIII). უნივერსიტეტს ხშირად მოიხსენიებენ როგორც სორბონს იგივე სახელწოდების კოლეგიატის (Collège de Sorbonne) მიხედვით, რომელიც [[1257]] წელს [[სორბონი, რობერ|რობერ დე სორბონმა]] დააფუძნა, თუმცა თვით უნივერსიტეტი უფრო ძველია და სორბონი მხოლოდ მისი შემადგენელი ნაწილია. უნივერსიტეტის 13 შთამომავლიდან პირველი ოთხი სორბონაში იმყოფება, შემდგომი სამისთვის კი სორბონა ტიტულის ნაწილია. ცამეტივე უნივერსიტეტს დღემდე საერთო [[რექტორი]] ჰყავს, რომელსაც ოფისი სორბონაში აქვს.
 
სორბონი რჩება მსოფლიოში ერთ-ერთ ყველაზე სახელგანთქმულ და პრესტიჟულ უნივერსიტეტად. მისი სტუდენტ-მასწავლებლებიდან მრავალი [[ნობელის პრემია|ნობელის პრემიის]] ლაურეატი და დასავლური ტრადიციების მიმდევარი უდიდესი ინტელექტუალი, პოლიტიკური თეორეტიკოსო, მეცნიერი, ინჟინერი, ექიმი, თეოლოგი თუ ხელოვანი გამოსულა.
 
==უნივერსიტეტის ჩამოყალიბების ისტორია==
სხვა შუა საუკუნეების უნივერსიტეტთა ([[ბოლონიის უნივერსიტეტი]], [[ოქსფორდის უნივერსიტეტი]], [[კოიმბრას უნივერსიტეტი]], [[სალამანკას უნივერსიტეტი]]) მსგავსად, მაგრამ გვიანდელთაგან ([[პრაღის უნივერსიტეტი]] და [[ჰაიდელბერგის უნივერსიტეტი]]) განსხვავებით პარიზის უნივერსიტეტი სპეციალური დამფუძნებელი აქტის (მაგ. სამეფო ქარტია) შედეგად არ შექმნილა. ის მე-12 საუკუნის მეორე ნახევარში აღმოცენდა [[პარიზის ღვთისმშობლის ტაძარი|ღვთისმშობლის ტაძართან]] როგორც კორპორაცია, მსგავსად სხვა შუასაუკუნეობრივი კორპორაციებისა, როგორებიც სავაჭრო და ხელოვანთა გილდიებს წარმოადგენდნენ. შუასაუკუნეების ლათინურ ტერმინს ''universitas'' უფრო ფართო გილდიის მნიშვნელობა აქვს და პარიზის უნივერსიტეტი ცნობილი იყო, როგორც ''universitas magistrorum et scholarium'' (მაგისტრთა და სქოლასტთა გილდია).
 
უნივერსიტეტს, რომელიც ბოლონიასთან ერთად სხვა შუასაუკუნეების უნივერსიტეტების მოდელი გახდა, ჰქონდა ოთხი ფაკულტეტი - [[ხელოვნება|ხელოვნების]], [[მედიცინა|მედიცინის]], იურისპრუდენციისა[[იურისპუდენცია|იურისპუდენციისა]] და [[თეოლოგია|თეოლოგიის]]. ხელოვნებათა ფაკულტეტი რანგით ყველაზე დაბალი იყო, თუმცა ამასთან ყველაზე მრავალრიცხოვანი, ვინაიდან სტუდენტებს თავდაპირველად ეს ფაკულტეტი უნდა დაემთავრებინათ უფრო მაღალი რანგის ფაკულტეტზე მოსახვედრად. სტუდენტები იყოფოდნენ ოთხ ძირითად ნაციონად - ენობრივი ან რეგიონალური წარმომავლობის მიხედვით - საფრანგეთის[[საფრანგეთი]]ს, [[ნორმანდია|ნორმანდიის]], პიკარდის[[პიკარდი]]ს და ინგლისის[[ინგლისი]]ს, თუმცა ბოლო მათგანი მოგვიანებით [[ალემანია|ალემანიის]] ([[გერმანია|გერმანიის]]) ნაციონად გახდა ცნობილი. ყოველ ნაციონში მიღება მათ სახელობით კუთვნილებას სცილდებოდა, ასე მაგალითად ინგლისურ-გერმანულ ნაციონში ფაქტობრივად სტუდენტებს [[სკანდინავია|სკანდინავიიდან]] და აღმ.[[აღმოსავლეთი ევროპა|აღმოსავლეთ ევროპიდანაც]] იღებდნენ.
 
==სორბონის კოლეჯი==
სორბონის კოლეჯი ([[ფრანგული ენა {{lang-fr| ''ფრანგ'']]. Collège de Sorbonne}}) დაფუძნდა [[1257]] წელს საფრანგეთის მეფე [[ლუი IX]]-ის პირადი მოძღვრის რობერ დე სორბონის ([[1201]]-[[1274]]) მიერ, ვის სახელსაც ის დღემდე ატარებს. იგივე სახელს ატარებს მისი მთავარი კამპუსი [[პარიზი|პარიზში]], სადაც ამჟამად რამდენიმე უნივერსიტეტია (ყოფილი პარიზის უნივერსიტეტის შთამომავლები) პარიზის რექტორატთან ერთად.
 
თავდაპირველად ის შეიქმნა 20 თეოლოგი სტუდენტისთვის. მან სწრაფაც მოიხვეჭა განათლების ცენტრის რეპუტაცია და მე-13 საუკუნისთვის მასში უკვე 20.000-მდე უცხოელი სტუდენტი სწავლობდა, რამაც პარიზი დასავლური სამყაროს ცოდნის [[დედაქალაქი]] გახადა. დღემდე უცხოელი სტუდენტები ქმნიან უნივერსიტეტის კამპუსის მნიშვნელოვან ნაწილს.
 
სორბონი მალევე საფრანგეთის უმნიშვნელოვანესი თეოლოგიური ინსტიტუტი გახდა. [[1622]]-[[1626]] წლებში კარდინალმა [[კარდინალი რიშელიე|რიშელიემ]] განაახლა სორბონა და უნივერსიტეტის თანამადროვე შენობები ამ პერიოდის არქიტექტურას განეკუთვნება. კარდინალის პატივსაცემად [[1637]] წელს სორბონის სამლოცველო იქნა დამატებული. რიშელიეს გარდაცვალების შემდეგ [[1642]] მისი ცხედარი სამლოცველოს ძვალთსაცავში იქნა დასვენებული.
 
ფაკულტეტის ეკლესიასთან ახლო კავშირმა [[საფრანგეთის რევოლუცია|საფრანგეთის რევოლუციის]] დროს მისი დახურვა განაპირობა, თუმცა [[1808]] წელს ნაპოლეონის[[ნაპოლეონი]]ს ბრძანებით მან განაახლა მუშაობა, როგორც პარიზის უნივერსიტეტის ნაწილმა. 1885 წლამდე სორბონი უნივერსიტეტის თეოლოგიის ფაკულტეტსა და პარიზის აკადემიას მოიცავდა. მე-19 საუკუნის ბოლოს სორბონი მთლიანად გაემიჯნა რელიგიას[[რელიგია]]ს.
 
== ლიტერატურა ==
* André Tuilier: ''Histoire de l'Université de Paris et de la Sorbonne'' (History of the University of Paris and of the Sorbonne), in 2 volumes (From the Origins to Richelieu, From Louis XIV to the Crisis of 1968), Paris: Nouvelle Librairie de France, 1997 ;
* Jean-Louis Leutrat: ''De l'Université aux Universités'' (From the University to the Universities), Paris: Association des Universités de Paris, 1997
* Philippe Rive: ''La Sorbonne et sa reconstruction'' (The Sorbonne and its Reconstruction), Lyon: La Manufacture, 1987
* Jacques Verger: ''Histoire des Universités en France'' (History of French Universities), Toulouse: Editions Privat, 1986
 
== რესურსები ინტერნეტში ==
{{commons category|Université de Paris}}
* [http://www.parisstudents.com/ Study Abroad in France] {{en icon}}
* [http://www.ac-paris.fr/ Academy of Paris] {{fr icon}}
* [http://www.univ-paris1.fr/universite/presentation/historique/ History of the University of Paris] {{fr icon}}
* [http://www.sorbonne.fr Education Authority of Paris] {{fr icon}}
 
[[კატეგორია:საფრანგეთის უნივერსიტეტები]]