|
[[ფაილი:King Charles I by Antoon van Dyck.jpg|thumb|მარჯვნივ|ჩარლზ I]]
'''ჩარლზ I [[ სტიუარტები|სტიუარტი]]''' ( ''[[ინგლ.]]'': {{lang-en|Charles I )}}; (დ. [[19 ნოემბერი]] , [[1600]], [[დანფერმლაინი]], [[შოტლანდია]] – გ. [[30 იანვარი]] [[1649]], [[უაიტჰოლის სასახლე]], [[ლონდონი]], [[ინგლისი]]) - იყო— [[ინგლისი]]ს, [[შოტლანდია|შოტლანდიისა]] და [[ირლანდია|ირლანდიის]] მეფე [[1625]] წლის [[27 მარტი]]დან სიკვდილამდე. ▼
▲'''ჩარლზ I [[სტიუარტი]]''' (''[[ინგლ.]]'': Charles I) (დ. [[19 ნოემბერი]] [[1600]], [[დანფერმლაინი]], [[შოტლანდია]] – გ. [[30 იანვარი]] [[1649]], [[უაიტჰოლის სასახლე]], [[ლონდონი]], [[ინგლისი]]) - იყო [[ინგლისი]]ს, [[შოტლანდია|შოტლანდიისა]] და [[ირლანდია|ირლანდიის]] მეფე [[1625]] წლის [[27 მარტი]]დან სიკვდილამდე.
== ბიოგრაფია ==
[[1625]] წელს ინგლისის ტახტზე ავიდა ჩარლზ |I სტიუარტი.მეფემ თავიდანვე განუსაზღვრელი უფლებები მიანიჭა თავის მინისტრებს, მაღალი თანამდებობის მოხელეებს,ხელისუფლებასთან დაახლოებულ პირებს , რომლებიც მისი სიმპატიით სარგებლობდნენ.ის ანგარიშს არ უწევდა პარლამენტის აზრს.პარლამენტი მკაცრად აკრიტიკებდა მინისტრებს , რომელთა საქმიანობას ინგლისისთვის წარმატება არ მოჰქონდა.მეფემ ურჩი პარლამენტი დაითხოვა , მაგრამ მის მიერ დაწესებული გადასახადები პარლამენტის გარეშე უკანონოდ ითვლებოდა. [[1628]] წელს ჩარლზი იძულებული გახდა , პარლამენტი მოეწვია.პარლამენტმა მეფეს წარუდგინა ,,პეტიცია უფლებათა შესახებ".
მუხ.მუხლი 10.: ,,{{ციტატა|... სასულიერო და საერო ლორდები და თემები უმორჩილესად სთხოვენ თქვენს უდიდებულესობას,რომ მომავალში არავინ აიძულონ,გადაიხადოს ან გაიღოს რაიმე ძღვენის,სესხის,შეწირულების,გადასახადის ან რაიმე მსგავსი ხარკის სახით პარლამენტის აქტით დადგენილი თანხმობის გარეშე: და რომ არავის სთხოვონ პასუხი,დაფიცება,იძულებით სამსახური,არ დაიჭირონ ან სხვა მხრივ არ შეავიწროონ , ან არ შეაწუხონ ამ გადასახადების ან მის გადახდაზე უარის თქმის გამო.არც ერთი თავისუფალი ადამიანი არ ჩააგდონ საპყრობილეში ან არ დააპატიმრონ".}}
პასუხად მეფემ ისევ დაითხოვა პარლამენტი და ინგლისში მკაცრი ერთმმართველობა დაამყარა.
ვითარება მხოლოს [[1640]] წ.წელს შეიცვალა.შოტლანდიასთან დაწყებული ომის გამო იძულებული გახდა,ისევ მოეწვია პარლამენტი.ის [[1640]] წ-დანწლიდან [[1653]] წ.-მდეწლამდე მუშაობდა და ,,„[[ხანგრძლივი პალამენტი"]]“ ეწოდა. პარლამენტის დეპუტატების უმრავლესობა მეფის მიმართ აგრესიულად იყო განწყობილი. მათ მიიღეს 204-მუხლიანი დოკუმენტი , რომელშიც მეფის პოლიტიკა იყო გაკრიტიკებული.პარლამენტმა გააუქმა მეფის შემოღებული უკანონო გადასახადები და სხვა კანონებიც.აიკრძალა პარლამენტის დათხოვნა მისი თანხმობის გარეშე.პარლამენტი ცდილობდა,მოეპოვებინა მინისტრების დანიშვნისა და მეფის სხვადასხვა ქმედებათა კონტროლის უფლება.
პარლამენტში მეფის მომხრეებიც იყვნენ , ძირითადად,უმაღლესი არისტოკრატიის წარმომადგენლები. მათ ,,კავალეტებს" უწოდებდნენ. ისინი მეფის უფლებების ასეთ შეზღუდვის ჭინააღმდეგ გამოდიოდნენ და ცდილობდნენ,სამეფოში ძველი წესრიგი შეენარჩუნებინათ.
მათი მოწინააღმდეგეები კი , რომლებსაც მეფის მომხრეები "მრგვალთავიანებს" უწოდებდნენ - ძირითადად წვრილი მემამულეები - პარლამენტის უფლებების გაძლიერებას , ახალი ეკონომიკური და სამართლებრივი ურთიერთობების დამყარებას უჭერდნენ მხარს. ამ დაჯგუფებას სათავეში ჩაუდგა [[ოლივერ კრომველი]]. დაპირისპირება მეფესა და პარლამენტის გარკვეული ნაწილის შორის უკიდურესად გამწვავდა. მეფე იძულებული გახდა , თავის მომხრეებთან ერთად დაეტოვებინა ლონდონი და იორკში დაბანაკებულიყო. კრომველმა [[1645]] წ. [[ნეიზბის ბრძოლაშიბრძოლა]]ში გაანადგურა მეფის მომხრეები. ჩარლზმა კიდევ სცადა ბრძოლა ტახტისა და ხელისუფლების დასაბრუნებლად , მაგრამ ის ტყვედ ჩავარდა. სასამართლომ ის დამნაშავედ ცნო ,,არაბუნებრივი , მკაცრი და სისხლისმღვრელი ომის დაწყებასა და გაგრძელებაში" და მეფეს სიკვიდილი მიუსაჯა. [[1649]] წელს ჩარლზ |I-ს თავი მოჰკვეთეს და ინგლისი რესპუბლიკად გამოცხადდა.
== ლიტერატურა ==
{{ესკიზი-ბიოგრაფია}}
{{ქსე|11|84}}
{{ინგლისის მეფეები}}
|
