მერვე ჯვაროსნული ლაშქრობა: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
ხაზი 24:
 
 
'''მერვე ჯვაროსნული ომი''' წამოიწყო [[საფრანგეთი]]ს მეფე [[ლუი IX]]-მ [[1270]] წელს. მას ზოგან მეშვიდედ თვლიან, თუ [[ფრედერიკ II]]-ის მიერ წამოწყებული მეხუთე და მეექვსე ჯვაროსნული ომები გაერთიანდა. ხშირად მეცხრე ჯვაროსნულ ომსაც მერვეს ნაწილად თვლიან.
 
== ისტორია ==
[[ფაილი:Siege of Tunis 1270.jpg|მინი|მარცხნივ|[[ტუნისი]]ს ალყა, მეთოთხმეტე საუკუნის ფრანგულუი გრავიურა]]
მეცხრე ჯვაროსნული ლაშქრობა, მერვე ჯვაროსნული ლაშქრობით გაგრძელებად თვლიან. თავად მერვე ჯვაროსნული ლაშქრობის წამოწყების მიზეზად ახლო აღმოსავლეთში განვითარებული მოვლენები ითვლება. [[ლუი შეაშფოთაIX]] [[სირია|სირიის]]ში განვითარებულმა მოვლენებმა, სადაც მამლუქი სულთანი [[ბეიბარსი I|ბეიბარსი]] ჯვაროსნული სახელმწიფოების ნარჩენებს უტევდა. ბეიბარსმა დრო იხელთა [[ვენეცია]]სა და [[გენუა]]ს შორის გაჩაღებული ომისომით შემდეგისარგებლა, რისსანამ შედეგადაცისინი მათიერთმანეთს გავლენაუტევდნენ, ბეიბარსმა სირიულ პორტებზე საგრძნობლად შესუსტდა.შესუსტებული გავლენის ფონზე, [[1265]] წლისთვის ბეიბარსმა აიღო [[ნაზარეთი]], [[ჰაიფა]], [[ტორონი]] და [[არსუფი]]. კვიპროსის მეფე [[ჰუგო III]], რომელიც [[იერუსალიმი]]ს მეფედ იყო დანიშნული, აკრაში გადმოსახლდაგადავიდა ქალაქის დასაცავად, ბეიბარსი კი ჩრდილოეთით მოიწევდა და [[სომხეთი|სომხეთსაც]] კი მოაღწია, რომელიც იმჟამად მონღოლთა დაქვემდებარებაში იყო.
 
ამ მოვლენებმა ლუი აიძულა [[1267]] წელს ახალი ჯვაროსნული ომი გამოეცხადებინა, თუმცა იმ დროისთვის ამისთვის მცირე მხარდაჭერა არსებობდა. ჟან დე ჟუანვილმა, ლუის მეშვიდე ჯვაროსნულ ომში მისმა პირადი ისტორიკოსმა წასვლაზე უარი განაცხადა. ლუი მისმა ძმამ დაარწმუნა სირიის ნაცვლად [[ტუნისი|ტუნისზე]] გაელაშქრებინა, რაც მათ კარგ დასაყრდენს მისცემდა ეგვიპტეზე თავდასასხმელად, ვინაიდან ეს ლუის წინა ჯვაროსნული ლაშქრობის მიზანი იყო, ისევე როგორც მეხუთე ლაშქრობისაც (ორივე ლაშქრობა ეგვიპტეში მარცხით დასრულდა). კარლს, სიცილიის მეფეს, ხმელთაშუა ზღვის ამ რეგიონში საკუთარი ინტერესები ჰქონდა. ხოლო ტუნისის სულთანს ასევე კარგი კავშირი ჰქონდა ქრისტიანულ [[ესპანეთი|ესპანეთთან]] და მოქცევის კარგ კანდიდატად მოაზრებოდა.
 
ლუი [[აფრიკა|აფრიკის]] მიწაზე [[1270]] წლის ივლისში გადავიდა, რაც უკიდურესად არასახარბიელო დრო გამოდგა. არმიის ძირითადი ნაწილიარმიაში სასმელი წყლის დაბინძურების გამო მალე ეპიდემიამ მოიცვაიფეთქა, ხოლო თავად ლუი იმავე წლის [[25 აგვისტოსაგვისტო]]ს გარდაიცვალაკარლის "კუჭისჩამოსვლიდან ქრონიკულიერთ აშლილობის" გამოდღეში, კარლის„კუჭის ჩამოსვლიდანქრონიკული ერთაშლილობით” დღეშიგარდაიცვალა. მან სიკვდილის წინ, მისი ბოლო სიტყვა „იერუსალიმი” თქვაიყო. ლუის სიკვდილისამის შემდეგ კარლმა მეფედ ლუის ვაჟი [[ფილიპ III]] გამოაცხადა, მაგრამ ახალი მეფის მცირე ასაკის გამო, ჯვაროსნულ ლაშქრობას თავად გაუძღვა.
 
ეპიდემიის მძვინვარების გამო ტუნისის ალყა მოიხსნა და 30 ოქტომბერს სულთანთან ხელშეკრულება დაიდო. ამ შეთანხმებით ქრისტიანებმა მოიპოვეს ტუნისში თავისუფალი ვაჭრობის უფლება, ასევე გარანტია მღვდელთა და ბერთათვის, ქალაქში მშვიდობიან ცხოვრებაზე, რაც ჯვაროსნულ ლაშქრობას ნაწილობრივ წარმატებულს ხდიდა. კარლს ამ პერიოდისთვის მოკავშირედ ასევე ჰყავდა [[ინგლისი]]ს უფლისწული ედვარდი, რომელიც ხელშეკრულების დადების პერიოდში ჩამოვიდა. ტუნისის ალყის მოხსნის შემდეგ ედვარდმა [[აკო]]ზე გააგრძელა ლაშქრობა, რომელიც ჯვაროსანთა ბოლო გამაგრება იყო სირიაში. მის მიერ იქ გატარებული დრო უკვე [[მეცხრე ჯვაროსნული ლაშქრობა|მეცხრე ჯვაროსნულ ლაშქრობად]] ითვლება.
 
ეპიდემიის მძვინვარების გამო ტუნისის ალყა მოიხსნა და [[30 ოქტომბერი|30 ოქტომბერს]] სულთანთან ხელშეკრულება დაიდო. ამ შეთანხმებით ქრისტიანებმა მოიპოვეს ტუნისში თავისუფალი ვაჭრობის უფლება, ასევე გარანტია მღვდელთა და ბერთათვის, ქალაქში მშვიდობიან ცხოვრებაზე, რაც ჯვაროსნულ ლაშქრობას ნაწილობრივ წარმატებულს ხდიდა. კარლს ამ პერიოდისთვის მოკავშირედ ასევე ჰყავდა [[ინგლისი]]ს უფლისწული ედვარდიედუარდი, რომელიც ხელშეკრულების დადების პერიოდში ჩამოვიდა. ტუნისის ალყის მოხსნის შემდეგ ედვარდმა [[აკო]]ზე გააგრძელა ლაშქრობა, რომელიც ჯვაროსანთა ბოლო გამაგრება იყო სირიაში. მის მიერ იქ გატარებული დრო უკვე [[მეცხრე ჯვაროსნული ლაშქრობა|მეცხრე ჯვაროსნულ ლაშქრობად]] ითვლება.
== ლიტერატურა ==
* Throop, Palmer A. [http://links.jstor.org/sici?sici=0038-7134%28193810%2913%3A4%3C379%3ACOPCPI%3E2.0.CO%3B2-E «Criticism of Papal Crusade Policy in Old French and Provençal.»] ''[[Speculum (journal)|Speculum]]'', Vol. 13, No. 4. (Oct., 1938), pp 379—412.