ტაიგა: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მ ბოტის დამატება: be:Тайга |
No edit summary |
||
ხაზი 1:
'''ტაიგა''' (იაკუტ. [[ტყე]]) — ჩრდილოეთის ზომიერი სარტყლის წიწვოვანი ტყე, რომელსაც უჭირავს ჩრდილოეთ ევრაზიისა და [[ჩრდილოეთ ამერიკა|ჩრდილოეთ ამერიკი]]ს უზარმაზარი ტერიტორია. ტაიგისთვის დამახასიათებელია ხანგრძლივი, მყართოვლიანი, [[ზამთარი|მკაცრი ზამთარი]] და შედარებით [[ზაფხული|თბილი ზაფხული]]; ნალექების წლიური რაოდენობა, როგორც წესი, აღემატება აორთქლებას. ▼
▲'''ტაიგა''' (იაკუტ. [[ტყე]]) — ჩრდილოეთის ზომიერი სარტყლის წიწვოვანი ტყე, რომელსაც უჭირავს ჩრდილოეთ ევრაზიისა და [[ჩრდილოეთ ამერიკა|ჩრდილოეთ ამერიკი]]ს უზარმაზარი ტერიტორია. ტაიგისთვის დამახასიათებელია ხანგრძლივი, მყართოვლიანი, [[ზამთარი|მკაცრი ზამთარი]] და შედარებით [[ზაფხული|თბილი ზაფხული]]; ნალექების წლიური რაოდენობა, როგორც წესი, აღემატება აორთქლებას. მდებარეობის მიხედვით ტაიგა ორგვარია: ბარისა და მთის. მთავარი შემადგენელი ხემცენარეების მიხედვით განარჩევენ მუქწიწვოვან ([[ნაძვი]], [[სოჭი (მცენარე)|სოჭი]], [[ცუგა]], [[ცრუცუგა]], [[ლიბოცედრუსი]], [[სეკვოია]], [[ტუია]] და სხვ.) და ღიაწიწვოვან ([[ფიჭვი]] და [[ლარიქსი]]) ტაიგას.
ტაიგის ხედგომაში დომინანტობს 1-2, იშვიათად 3 ან მეტი სახეობა (რაც ხშირია მთის ტაიგაში). მათთან შერეულია ხოლმე [[არყი]], [[ვერხვი]], [[ნეკერჩხალი]] და სხვა ფოთლოვნები. ბარის ტაიგაში ეწერი და დამზრალი ნიადაგია, მთის ტაიგაში — მთა-ტყის მურა ნიადაგი. [[ევრაზია]]ში ტაიგის ფართობის მეტი წილი, რომელიც [[რუსეთი]]ს ფარგლებშია მოქცეული, ბარად ქმნის ტყის ზოლის ჩრდილო ქვეზონას.▼
მასში მკვეთრად განირჩევა ჩრდილოეთიდან სამხრეთისაკენ განედური მდებარეობით შეპირობებული ზოლები: მეჩხერი; ჩრდილოეთისა; შუა; სამხრეთისა; ფართოფოთლოვან-წიწვოვანი.▼
▲ბარის ტაიგაში ეწერი და დამზრალი ნიადაგია, მთის ტაიგაში — მთა-ტყის მურა ნიადაგი. [[ევრაზია]]ში ტაიგის ფართობის მეტი წილი, რომელიც [[რუსეთი]]ს ფარგლებშია მოქცეული, ბარად ქმნის ტყის ზოლის ჩრდილო ქვეზონას.
▲მასში მკვეთრად განირჩევა ჩრდილოეთიდან სამხრეთისაკენ განედური მდებარეობით შეპირობებული ზოლები:
მეჩხერი ტაიგის ზოლი გარდამავალია ტაიგისა და მის ჩრდილოეთით მომიჯნავე [[ტუნდრა]]ს შორის და წარმოადგენს ტყე-ტუნდრას.
▲[[ფაილი:Taiga.png|left|300პქ|მინი|ტაიგის გავრცელების რუკა]]
▲[[ფაილი:Archangelsk taiga.JPG|right|300პქ|მინი|ზამთარი ტაიგაში]]
▲[[ფაილი:Moose-Gustav.jpg|right|300პქ|მინი|[[ლოსი]] (ტაიგის ტიპური წარმომადგენელი)]]
▲[[ფაილი:Picea glauca taiga.jpg|left|300პქ|მინი|ნაძვნარი ტაიგაში ([[ალასკა (შტატი)|ალასკა]])]]
ჩრდილოეთის ტაიგაში ხედგომა უფრო ხშირია, მაგრამ მაინც მეჩხერი და დაბალი ბონიტეტისა. აღმოსავლეთ ევროპაში ჭარბობს ევროპული ნაძვი, აღმოსავლეთისაკენ კი მატულობს ციმბირული ნაძვი, დასავლეთით ევროპული სოჭი, ნაწილობრივ ევროპული ლარიქსი; მცირე ფართობებზე, მწირსა და ქვიშიან ნიადაგზე, ჩვეულებრივი [[ფიჭვი]]ს მღიერიანი ტყეებია, დაჭაობებისას — [[სფაგნიმიანი]].
| |||