იზოსტაზია: განსხვავება გადახედვებს შორის

{{მუშავდება|[[მომხმარებელი:Otogi|Otogi]]| 13 თებერვალი, 2013}}

'''იზოსტაზია''', '''იზოსტატიკური წონასწორობა''' ([[ბერძნ.]] isostásios – თანაბარი წონისა) — [[დედამიწის ქერქი]]ს გაწონასწორება მის ქეშ მდებარე მყარსა და უფრო მძიმე სუბსტრატზე ისე, თითქოს ის [[არქიმედეს კანონი]]ს თანახმად ტივტივებდეს. იზოსტაზიის გამო [[დედამიწის ქერქი]] მით უფრო ღრმად არის ცაძირული სუბსტრატში, რაც უფრო სქელი და მკვრივია (მძიმეა) ქერქი. ამიტომ [[მთა|მთებს]], ჩვეულებრივ, აქვს „ფესვები“ (ქერქის შვერილები სუბსტრატში). იზოსტაზია, როგორც წესი, ხორციელდება არა [[დედამიწის ქერქი]]ს ნებისმიერ მცირე მონაკვეთზე, არამედ რეგიონულად, საკმაოდ მოზრდილ (100-200 კმ სიგანის) ბლოკებზე. იზოსტაზია გამოვლინდება შვეულის გადახრაზე დაკვირვებით, სეისმური მეთოდებით [[დედამიწის ქერქი]]ს სისქის გაზომვითა და უმთავრესად [[სიმძიმის ძალა|სიმძიმის ძალის]] ანომალიების განსაზღვრით. დაკვირვება გვიჩნენებს, რომ [[დედამიწის ქერქი]] თითქმის ყველგან მიახლოებულია სრულ იზოსტაზიასთან და მნიშვნელოვან გადახრას მხოლოდ ინტენსიურ ტექტონიკურ მოძრაობათა არეებში ვხვდებით. ასე, მაგალითად, მეტად დიდი უარყოფითი იზოსტატიკური ანომალიებია [[ოკეანური ღარები]]ს გასწვრივ. იზოსტაზია სწრაფად მყარდება. მაგალითად, უკანასკნელი გამყინვარების დროს [[ბალტიის ფარი|ბალტიისა]] და [[კანადის ფარი|კანადის ფარები]] დაძირული იყო ყინულის სიმძიმით (თანამედროვე გეოლოგიურ ეპოქაში ანალოგიურ მდგომარეობაშია [[ანტარქტიდა]] და [[გრენლანდია]]), ყინულის მოდნობის კვალდაკვალ მიმდინარეობს ამ რეგიონების აზევება წელიწადში რამდენიმე მმ სიჩქარით (ბალტიის ფარის არეში აზევების თანამედროვე სიჩქარეა 11 მმ წელიწადში). [[დედამიწის ქერქი]]ს მისწრაფება წონასწორობისაკენ დიდ როლს თამაშობს [[გეოტექტონიკა]]ში, იგი ზღუდავს ტექტონიკურ მოძრაობებს, რომლებიც არღვევენ იზოსტაზიას.