პერგამონის სამეფო: განსხვავება გადახედვებს შორის

[[ფაილი:Asia Minor 188 BCE.jpg|250px300px|მინიატიურა|პერგამონის სამეფო]]

'''პერგამონის სამეფო''' — ძველი სახელმწიფო [[მცირე აზია|მცირე აზიის]] ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილში ([[ძვ. წ. 283]]-[[ძვ. წ. 133|133]] წწ.). დედაქალაქი – [[პერგამონი]]. დამოუკიდებლ სახელმწიფოდ გამოაცხადა [[ფილეტერე]]მ. ქვეყნის მოსახლეობას შეადგენდნენ [[მისიელები]], [[მასდიენები]], [[პაფლაგონიელები]], [[ბერძნები]]. ბუნებრივი სიმდიდრე და ხელსაყრელი გეოგრაფიული მდებარეობა ხელს უწყობდა პერგამონის სამეფოს ეკონომიკურ აყვავებას. მთავარი ნავსადგური იყო [[ელეა]]. პერგამონის სამეფოში შემავალი ქალაქებიდან ზოგიერთი მთლიანად იყო სამეფოზე დამოკიდებული (ტეოსი, ტრალისი, ეფესო), ზოგი ავტონომიის უფლებებით სარგებლობდა (ლამფსაკოსი, მაგნესია და სხვ.). ატალიდების სამფლობელოში შემავალ ტერიტორიას მეფის მიერ დანიშნული სტრატეგები განაგებდნენ. პერგამონის სამეფოს მუდმივი ქიშპი ჰქონდა [[სელევკიდების სამეფო|სელევკიდების]] სახელმწიფოსთან, [[ძველი მაკედონია|მაკედონიასთან]], გალატიასთან.

[[ძვ. წ. II საუკუნე|ძვ. წ. II საუკუნის]] დასაწყისში პერგამონის სამეფო ორიენტაციას იღებს რომის ძლიერი სახელმწიფოსაკენ. რომაელები სარგებლობენ ელინისტურ აღმოსავლეთში გართულებული პოლიტიკური ვითარებით და აზიაში[[აზია]]ში გაბატონებისათვის მთავარ ფორპოსტად პერგამონის სამეფოს იყენებენ. [[მეორე მაკედონური ომი|მეორე მაკედონური ომში]] (ძვ. წ. 200-197) და სელევკიდთა სირიის ომში (ძვ. წ. 192-188 წწ.) ატალიდები რომის მხარეზე იბრძოდნენ, რის სანაცვლოდაც რომმა მათ უბოძა ტრაკიისთრაკიის ქერსონესი, ლიდია, ფრიგია, კარიისა და პამფილიის ნაწილი და ზოგიერთი ბერძნული ქალაქი [[მცირე აზიაშიაზია]]ში. [[ევმენე II]]-ის შემდგომ პერგამონის სამეფოში კიდევ უფრო ძლიერად დამკვიდრდნენ რომაელები, ხოლო [[ატალე II]] (ძვ. წ. 160-138 წწ.) და [[ატალე III]] (ძვ. წ. 138-133 წწ.) მთლიანად რომის ხელისუფლებაზე იყვნენ დამოკიდებულნი. [[ძვ. წ. 133]] წელს ატალე III-მ სიიკვდილის წინ თავისი სამეფო რომს უანდერძა. იმავე წელს იფეთქა აჯანყებამ [[არისტონიკე]]ს მეთაურობით. რომაელებმა აჯანყება ჩააქრეს ([[ძვ. წ. 130]] წ.) და პერგამონის სამეფო რომის სახელმწიფოს პროვინციად – [[აზია (პროვინცია)|აზიად]] გამოაცხადეს.