ვარშავა: განსხვავება გადახედვებს შორის

ვარშავასა და მისმისი შემოგარენის ხელახლა აყვავება უკავშირდება მეცენატსა და ხელოვნების მოყვარულ [[იან III სობესკი]]ს. მან 1677 წელს დაიწყო ვერსალის მსგავსი [[ვილანუვის სასახლე|ვილანუვის რეზიდენციის]] მშენებლობა ძველი ვარშავიდან სამხრეთით 10 კმ-ითის დაშორებით. 1700 წელს დაიწყო [[ჩრდილოეთის დიდი ომი]] შვედეთსა და [[რუსეთის იმპერიასიმპერია]]ს შორის. იან მესამე სობესკის გარდაცვალების შემდეგ დასუსტებული პოლონეთი ბრძოლების ასპარეზი გახდა. ვარშავა რამდენჯერმე მოექცა [[ალყა]]ში და რამდეჯმერმე მოუწია სერიოზული კონტრიბუციის გადახადა.<ref name="timeline">{{pl icon}} {{cite book |author= |coauthors=Marian Marek Drozdowski, Andrzej Zahorski |title=Historia Warszawy (History of Warsaw) |year=2004 |editor= |pages= |chapter= | chapterurl = |publisher= |location=Warsaw |isbn=83-89632-04-7 |url= |accessdate=}}</ref> გამუდმებულ ბრძოლებს თან დაერთო ეპიდემია (1708), წყალდიდობა (1713) და ცუდი მოსავალი, ხოლო 1713 წლის შემდეგ რუსებისა და საქსონელების ჯარი მუდმივად იდგა ვარშავაში, რამაც კიდევ უფრო დაამძიმა მოსახლეობის მდგომარეობა. 1733 წელს განსხვავებულმა პოლიტიკურმა ინტერესებმა და სიმპათიებმა რუსეთს, შვედეთს, ავსტრიას, საქსონიასა და საფრანგეთს შორის გამოიწვია კიდევ ერთი [[ომი პოლონეთის მემკვიდრეობისთვის]]. ვარშავა კვლავ ბრძოლის ველად იქცა 1764 წლამდე, როცა პოლონეთის ახალ მეფედ აირჩიეს [[სტანისლავ ავგუსტ პონიატოვსკი]], პოლონეტიპოლონეთი კი პრაქტიკულად რუსეთის პროტექტორატი გახდა.

მიუხედავად ამ პერიოდში პოლონეთის პოლიტიკური სისუსტისა, ვარშავა საქსონიელთა მმართველობისას ვითარდებოდა. ამ დროს ვარშავაში ჩავიდნენ [[საქსონია|საქსონიელი]] არქიტექტორები, რომლებმაც ვარშავა [[დრეზდენი]]ს მსგავსად გააშენეს. ვარშავაში დაარსდა პირველი საჯარო ბიბლიოთეკა პოლონეთში - [[ზალუსკის ბიბლიოთეკა]], ''Collegium Nobilium'' - უნივერსიტეტი წარჩინებულთა ვაჟებისთვის, პირველი საჯარო სკოლა, მსოფლიოში პირველი განათლების სამინისტრო - [[განათლების ეროვნული კომისია]], კვლავ აიგო ხიდი მდინარე [[ვისლა]]ზე. ამ პერიოდში ვარშავა ადრეულ [[კაპიტალიზმი|კაპიტალისტურ]] ქალაქად იქცა. ვითარდებოდა [[მრეწველობა]], იზრდებოდა მუშათმუშათა რიცხვი, მატულობდნენ ვაჭრები და ფინანსისტები. მაღალი იყო გლეხების მიგრაცია სოფლებიდან. განვითარდა უძრავი ქონების ბაზარი. [[სტანისლავ ავგუსტ პონიატოვსკი]]მ შეუცვალა [[ვარშავის სამეფო სასახლე]]ს ინტერიერი და მანვე ვარშავა კულტურისა და ხელოვნების ცენტრად აქცია <ref>{{en icon}} {{cite book |author=Michał Rożek, Doris Ronowicz|coauthors=|title=Cracow: a treasury of Polish culture and art|year=1988|editor= |page=74|pages= |chapter=|chapterurl= |publisher=Interpress Publishers|location= |isbn=83-22322-45-3|url=|accessdate=}}</ref><ref>{{en icon}} {{cite web |author=John Stanley |url= http://findarticles.com/p/articles/mi_qa3763/is_200403/ai_n9363971/?tag=content;col1 |title= Literary Activities and Attitudes in the Stanislavian Age in Poland (1764–1795): A Social System?|work= findarticles.com |publisher= |pages= |page= |date=March–June 2004 |accessdate=2009-04-23}}</ref> ამან ვარშავას "აღმოსავლეთის [[პარიზი]]"ს თიკუნი მოუტანა.<ref>{{en icon}} {{cite book |author=Cornelia Golna|coauthors=|title=City of man's desire: a novel of Constantinople|year=2004|editor= |page=318|pages= |chapter=|chapterurl= |publisher=Go-Bos Press|location= |isbn=90-80411-44-2|url=http://books.google.pl/books?id=xHXGa8HSQIQC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false|accessdate=}}</ref>

1788 წელს [[ოთხწლიანი სეიმი|სეიმმა]] დაიწყო მსჯელობა პოლიტიკური სიტუაციის გამოსწორების და სრული დამოუკიდებლობის აღდგენის მიზნით. სეიმმა 1791 წლის 3 მაისს მიიღო [[პოლონეთის კონსტიტუცია (1791)|კონსტიტუცია]], რომელიც პირველი კონსტიტუცია იყო ევროპაში და მეორე მსოფლიოში ([[ამერიკის შეერთებული შტატების კონსტიტუცია|აშშ 1787 წლის კონსტიტუციის]] შემდეგ). სეიმის მუშაობის სხვა მნიშვნელოვანი შედეგი იყო 1791 წლის 21 აპრილს მიღებული ქალაქის აქტი, რომელმაც საბოლოოდ გააუქმა ქალაქის ცალკეული უბნების სხვადასხვა მმართველობა და დააკანონა ქალაქი ერთიან ურბანულ ორგანიზმად ერთი ადმინისტრაციის ქვეშადმინისტრაციით. ამიტომაც 21 აპრილს ვარშავაშიქალაქში ვარშავის დღეს აღნიშნავენ.

კონსტიტუციამ მხოლოდ ერთ წელიწადს იმოქმედა, რადგან 1793 წელს [[პოლონეთის მეორე დანაწილება]] მოხდა. ეს გახდა საფუძველი 1794 წელს [[ვარშავი აჯანყება (1794)|ვარშავის აჯანყებისა]]. ამბოხი მიზნად ისახავდა დედაქალაქის გათავისუფლებას რუსეთის კონტროლიდანკონტროლისგან. 1794 წლის 3 ნოემბერს გაიმართა [[პრაგის ბრძოლა]]. 4 საათის ბრძოლის შემდეგ რუსებმა სრულად დაამარცხეს პოლონეთის ჯარი. ბრძოლის დასრულების შემდეგ, გენერალ [[ალექსანდრე სუვოროვი]]ს მიერ გაცემული ბრძანების მიუხედავად, რუსებმა გადაწვეს ვარშავა და მოკლეს 20000-მდე მცხოვრები.