არაევკლიდური გეომეტრია: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
SantoshBot (განხილვა | წვლილი) მ r2.7.3) (ბოტის დამატება: id:Geometri non-Euklides |
No edit summary |
||
ხაზი 1:
[[ფაილი:Euclidian and non euclidian geometry.png|300px|right]]
'''არაევკლიდური გეომეტრია''' – პირდაპირი გაგებით – ნებისმიერი გეომეტრიული სისტემა, რომელიც განსხვავდება ევკლიდური გეომეტრიისაგან, თუმცა ტრადიციულად
არაევკლიდურ გეომეტრიაში 5 ძირითადი პოსტულატიდან მე-5 ([[ევკლიდეს პარალელურობის აქსიომა|პარელელური წრფეების აქსიომა [[1733]] წელს იტალიელმა მათემატიკოსმა [[ჯიროლამო საკერი]]მ გაატარა მეხუთე პასტულატის სრულიად ორიგინალურ პრინციპზე დამყარებული ღრმა გამოკვლევა. საკერის იდეა მდგომარეობდა მეხუთე პასტულატის საწინააღმდეგო დებულებით ჩანაცვლებაში. ამგვარად, მეხუთე პასტულატის მართებულობა დამტკიცებული იქნებოდა მისი საწინააღმდეგო დებულობის მცდარობით.
[[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] პირველ ნახევარში საკერის მიერ გადებულ გზას გაუყვა ერთდროულად სამი მათემატიკოსი: გაუსი, ლობაჩევსკი და ბოიაი. მაგრამ მათი მიზანი სხვა იყო - მათ სურდათ არა არაევკლიდური გეომეტრიის შეუძლებლობის დამტკიცება, არამედ პირიქით - ალტერნატიური გეომეტრიის აგება და რეალურ სამყაროში მისი მიზნის გაგება. იმ დროს ამგვარი იდეა სრულიად ერეტიკული იყო. მანამდე არც ერთ მეცნიერს ეჭვი არ შეჰპარვია, რომ ფიზიკური სივრცე ევკლიდური იყო.
პირველი იყო გაუსი. მას ამ თემასთან დაკავშირებით ნამუშევრები არ გამოუქვეყნებია, მაგრამ მისი ჩანაწერები და წერილები ამოწმებს მის ღრმა ცოდნას არაევკლიდურ გეომეტრიაში.
ლობაჩევსკის ნამუშევართან „გეომეტრიული გამოკვლევები პარალელურობის თეორიაზე“ გაცნობის შემდეგ, გაუსი აქტიურად მონაწილეობს და მოითხოვს რუსი მათემატიკოსის წევრ-კორესპონდეტად გაწევრიანებას გეტინგენის სამეფო საზოგადოებაში (რაც მოხდა კიდევაც [[1842]] წელს).
ლობაჩევსკიმ და ბოიაიმ გაუსზე მეტი სიმამაცე გამოიჩინეს და თითქმის ერთდროულად (ლობაჩევსკიმ [[1826]]-[[1829|29]] წლებში; ბოიამ [[1831]]-[[1832|32]] წლებში), ერთმანეთისგან დამოუკიდებლად, გამოაქვეყნეს ექსპოზიცია იმისა, რასაც ახლა ლობაჩევსკის გეომეტრია ჰქვია. ლობაჩევსკი ახალი გეომეტრიის შესწავლაში ყველაზე შორს წავიდა, ამიტომაც ახლა ეს გეომეტრია მის სახელს ატარებს.
[[კატეგორია:გეომეტრია]]
| |||