აფრიკანისტიკა: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
r2.7.2+) (ბოტის დამატება: tl:Araling Aprikano
No edit summary
ხაზი 1:
'''აფრიკანისტიკა''' არის სამეცნიერო დისციპლინა, რომელიც [[აფრიკა|აფრიკის]] ენებსა და კულტურებს შეისწავლის.
 
== აფრიკანისტიკა მსოფლიოს წამყვან ქვეყნებში ==
[[გერმანულენოვანი სამყარო|გერმანულენოვან ქვეყნებში]] აფრიკანისტიკა უფრო ფილოლოგიური მიმართულებითაა დაკავებული, ხოლო [[აშშ|ამერიკის შეერთებულ შტატებში]] ძირითადად [[სოციალური მეცნიერებები|სოციოლოგიური]] გეზი აქვს აღებული. [[ფრანგულენოვანი სამყარო|ფრანგული]] აფრიკანისტიკა კი საუნივერსიტეტო კვლევასა და სწავლებაში ორივე აქცენტს სვამს — [[ფილოლოგია|ფილოლოგიურსა]] და [[სოციოლოგია|სოციოლოგიურს]]. აფრიკის კვლევის ცენტრს წარმოადგენს [[ბაზელის უნივერსიტეტი|ბაზელი]], სადაც 2002/03 წლიდან აფრიკის კვლევების სპეციალობა ფუნქციონირებს, სადაც იმის გამო კვლევა და სწავლება თითქმის მთლიანად [[ინგლისური ენა|ინგლისურ ენაზე]] მიმდინარეობს, მას [[ინგლისური ენა|ინგლისური]] სახელწოდებითვე — African Studies მოიხსენიებენ. თვითონ [[აშშ|ამერიკის შეერთებულ შტატებში]] კი აფრიკანისტიკას სულ სხვა სახელწოდებით იცნობენ, კერძოდ კი — area studies. რაც შეეხება [[რუსეთი|რუსეთს]], აქაური აფრიკანისტები ტრადიციულად ყოველთვის აფრიკის [[საჰარა|საჰარის]] სამხრეთით არსებულ გეოგრაფიულ სივრცეზე იყვნენ კონცენტრირებული.
 
[[საფრანგეთი]], [[ინგლისი]], [[ამერიკა]], [[რუსეთი]], [[იტალია]], [[გერმანია]] და [[შვეიცარია]], ეს ქვეყნებია, რომლებშიც ისტორიულად ყალიბდებოდა აფრიკის კონტინეტის მეცნიერულად შესწავლის ინტერესი.
 
თუ [[გერმანულენოვანი სამყარო|გერმანულენოვან ქვეყნებში]] აფრიკანისტიკა უფრო ფილოლოგიური მიმართულებითაა დაკავებული, [[აშშ|ამერიკის შეერთებულ შტატებში]] ძირითადად [[სოციალური მეცნიერებები|სოციოლოგიური]] გეზი აქვს აღებული.
 
ფრანგული აფრიკანისტიკა საუნივერსიტეტო კვლევასა და სწავლებაში ორივე აქცენტს სვამს — [[ფილოლოგია|ფილოლოგიურსა]] და [[სოციოლოგია|სოციოლოგიურს]].
 
აფრიკის კვლევის ცენტრს წარმოადგენს [[ბაზელის უნივერსიტეტი|ბაზელი]], სადაც [[2002]]/[[2003|03]] წლიდან აფრიკის კვლევების სპეციალობა ფუნქციონირებს, სადაც იმის გამო კვლევა და სწავლება თითქმის მთლიანად [[ინგლისური ენა|ინგლისურ ენაზე]] მიმდინარეობს, მას [[ინგლისური ენა|ინგლისური]] სახელწოდებითვე — African Studies მოიხსენიებენ.
 
თვითონ [[აშშ|ამერიკის შეერთებულ შტატებში]] კი აფრიკანისტიკას სულ სხვა სახელწოდებით იცნობენ, კერძოდ კი — area studies. რაც შეეხება [[რუსეთი|რუსეთს]], აქაური აფრიკანისტები ტრადიციულად ყოველთვის აფრიკის [[საჰარა|საჰარის]] სამხრეთით არსებულ გეოგრაფიულ სივრცეზე იყვნენ კონცენტრირებული.
 
საზოგადოდ, აფრიკანისტიკა წარმოადგენს კომპლექსს ცალკეული, დამოუკიდებელი სამეცნიერო დისციპლინებისა, რომლებიც ხშირად მჭიდრო ურთიერთკავშირშია ერთმანეთთან; იგი შეისწავლის აფრიკის არამარტო [[ენა|ენებსა]] და [[ლიტერატურა|ლიტერატურებს]], ან ამ [[კონტინენტი]]ს საზოგადოებათა სოციალურ პრობლემებს, არამედ აკვირდება და იკვლევს ასევე პოლიტიკურ მიმდინარე პროცესებს. აფრიკანისტიკა მოცემული სივრცის ფარგლებში დაკავებულია [[ეკონომიკა|ეკონომიკისა]] და [[ეკონომიკური გეოგრაფია|ეკონომიკური გეოგრაფიის]] საკითხების კვლევითაც.
 
== აფრიკის შესწავლის მიზეზი - კოლონიალიზაცია ==
 
ისტორიულად, აფრიკის შესწავლის პირველმიზეზი ამ კონტინენტზე მცხოვრები ხალხების [[კოლონიალიზაცია]] იყო.
 
=== აფრიკანისტიკის არაბული საწყისები ===
 
[[შუა საუკუნეები|შუა საუკუნეებში]] აფრიკის კვლევის საქმეში დიდი წვლილი შეიტანეს [[არაბები|არაბმა]] სწავლულებმა, ვაჭრებმა და მოგზაურებმა [[ალ-მასუდი]]მ, [[ალ-იდრისი]]მ, [[იბნ ჰალდუნი]]მ და სხვ., რომელთაც სხვადასხვა დროს მოუვლიათ კონტინენტის ჩრდილოეთით, დასავლეთითა და აღმოსავლეთით ესა თუ ის მხარე. სწორედ ეს არაბულენოვანი ჩანაწერები წარმოადგენს იშვიათ წყაროებს შუა საუკუნეებისდროინდელი ფაქტობრივად უმწერლობო აფრიკის შესახებ.
 
=== აფრიკანისტიკის ევროპული საწყისები ===
 
ახალ დროში აფრიკანისტიკის განვითარებას გარკვეული ბიძგი მისცა ევროპელ [[აფრიკის კოლონიზაცია|კოლონიზატორთა]] დაინტერესებამ; [[1795]] წელს შეიქმნა „[[ლონდონის გეოგრაფიული საზოგადოება]]“, ხოლო [[1821]] წელს კი „[[პარიზის გეოგრაფიული საზოგადოება]]“ დაფუძნდა. ამ დროის გამორჩეული მოგზაურები იყვნენ მ. პარკი, დ. ლივინგსტონი, ჰ. ბარტი, გ. შვაინფურტი, რ. კაიე, ა. ბულატოვიჩი.
 
[[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] ბოლოს ევროპის სპეციალურ სკოლებში ([[ბერლინის უნივერსიტეტი|ბერლინის უნივერსიტეტში]] კი [[1887]] წლიდან) დაიწყეს აფრიკული ენების სწავლება, სადაც ამზადებდნენ მომავალ კადრებს [[კოლონია|კოლონიალური]] ადმინისტრაციისათვის.
 
=== ჩინეთი ===
 
ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკაში დიდი ინტერესი შეიმჩნევა აფრიკის კონტინეტისადმი, რაც ამ კონტინენტის ენების შესწავლაში გამოიხატება. ჩინური ბიზნესი მეტად წარმატებულია აფრიკის არა ერთ და ორ ქვეყანაში.
 
სამწუხაროდ, საქართველოში აფრიკულ ენებს არ შეისწავლიან არც ენათმეცნიერული, და არც სოციოლოგიური თვალსაზრისით, თუმცა არსებობს ე.წ. აზიისა და აფრიკის ინსტიტუტი.
 
== იხილეთ აგრეთვე ==
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/აფრიკანისტიკა“-დან