|
'''Intelligent dance music''', ცნობილი, როგორც IDM — მუსიკალური ტერმინი, რომელიც აღწერს [[ელექტრონული მუსიკა|ელექტრონული მუსიკის]] ჟანრს, წარმოშობილს 1990-იანი წლების დასაწყისში. მასზე გავლენა მოახდინა ელექტრონულმა საცეკვაო მუსიკამ, კერძოდ დეტროიტის ჟღერადომა და სხვადასხვა ბრეიკბით სტილმა, რომელიც ბრიტანეთში იყო პოპულარული.
{{ვიკიფიცირება}}
{{წყარო}}
'''IDM'''(=Intelligent Dance Music) — ტერმინი, რომელიც აღწერს ელექტრონული მუსიკის ერთ-ერთ ჟანრს, რომელიც წარმოიშვა 1990 -იან წლებში. ამ ჟანრზე გავლენა მოახდინა მრავალმა მუსიკალურმა სტილმა, მეტადრე ელექტრონულმა.
ჟანრის შემსრულებლებს შორის არიან: [[Aphex Twin]], [[The Orb]], µ-Ziq, Proem, [[Autechre]], Plaid და სხვები.
==ისტორია==
მის დამფუძნებლად ითვლება ინგლისელი მუსიკოსი Richard D. James, ცნობილი როგორც Aphex Twin. მან მარტივად უარყო ფაბრიკული სინთეზატორები და თვითნაკეთი მოწყობილებების მეშვეობით შესძლო ახალი ხმოვანების აღმოჩენა ელეკტრონულ მუსიკაში. მისმა მუსიკალურმა ხმოვანებამ, წყვეტილმა ბასებმა, მოდილიზირებულმა ხმაურმა და მაღალხარისხიანმა სტვენისებურმა ხმებმა შთააგონა უამრავი მისი მიმდევარი მუსიკოსი. ეს მუსიკა გახდა ძალიან შესამჩნევი და ამავდროულად შეუმჩნეველი მასებისთვის, IDM -ის ერთერთი დამახასიათებელი ნიაშანია ბალანსი პოპ-მუსიკას და ავანგარდს შორის. ყოველწლიურად იგი იზიდავს უფრო მეტ მსმენელს, მსმენელს რომლისთვისაც არც ისე ახლოს არის საცეკვავო მუსიკა და მათ ვისთვისაც ძალიან შორს არის აკადემიური ელეკტრონიკა.
==რესურსები ინტერნეტში==
შეიძლება ჩაითვალოს რომ სტილი გაჩნდა 89-წელს. თვითონ ტერმინი Intelligent Dance Music მოფიქრებულ იქნა კომპიუტერულ ქსელში, ინტერნეტში დაახლოვებით 93 წელს, მას შემდეგ რაც ინგლისურმა ლეიბლმა “Warp Records” გამოუშვა კომპილაცია სახელწოდებით “Artificial Intelligence” სადაც მონაწილეობენ The Dice Man (Aphex Twin), Autechre... ამ შემსრულებლების მუსიკა არცერთი მანამდე არსებული მუსიკალური სტილის ჩარჩოში არ ჯდებოდა. ზოგიერთი მსმენელი მას ეძახდა New Electronica–ს, ზოგი Intelligent Techno, სოგიცკი Experimental Electro. ინტერნეტ ქსელში ეს ექსპერიმენტალური ტექნო მუსიკა ძალიან სწრაფად მონათლეს როგორც Intelligence Dance Music. სიტყვა intelligent–ში იგულისხმება ის რომ ყველას არ აქვს ამ მუსიკის გაგების უნარი, სიტყვა Dance მიგვანიშნებს მის ფარულ იუმორზე ( არც შეეცადოთ ამ მუსიკაზე ცეკვა) და ერთადერთი რაც სრული სერიოზულობით შესაძლებელი იყო თქმულიყო , არის ის რომ ეს ნამდვილად მუსიკა იყო. მუსიკა თავის განსხვავებული მელოდიურობით, ერთი შეხედვით ძალიან ბავშვური და უბრალო , სხვა მხრივკი სრულიად სერიოზული და მომნუსხველი.
*[http://music.hyperreal.org/lists/idm/ The Intelligent Dance Music Mailing List]
*{{Dmoz|Arts/Music/Styles/E/Electronica/I.D.M.|I.D.M.}}
{{ესკიზი-მუსიკა}}
თვითონ მუსიკოსები რომლებიც ასეთ მუსიკას ქმნიან, ხშირად არ ეთანხმებიან ამ განმარტებას. ნამდვილად ძალიან ხმამაღლი ნათქვამი გამოდის ის რომ შენი მუსიკა ინტელექტუალურია და სხვა დანარჩენი კი არა. საბოლოო ჯამში ასეთი კამათი ქმნის ახალ დასახელებებს ამ სტილისთვის, მაგრამ აბრევიატურა IDM მაინც რჩება ძირითად სახელწოდებად მათთვის ვისაც უკვე დიდი ხანია უყვარს ეს მუსიკა. პრინციპში საქმე არ არის იარლიყში, მთავარი საქმე თავად მუსიკაშია. მასში ყოველ დღიურად ჩნდება რაღაც ახალი, რადგანაც მისი განვითარების ბირთვი ექსპერიმენტია. ამ მუსიკის ექსპერიმენტალურობა იკვეთება თითქმის ყველაფერში: მელოდიაში, რიტმში, კომპოზიციის სქემურ განლაგებაში. თავის დროზე მოცემული სტილის განსაზღვრის ქვეშ ხვდებოდნენ ადამიანები დაწყებული Cosmic Baby, Cabaret Voltaire, შემდეგ Banco De Gaia , Goldie და ისეთებიც როგორებიც არიან თუმდაც Portishead და Underworld. მაგრამ ეს ადრე იყო , მას მერე მუსიკამ განსაკუთრებული ნახტომი გააკეთა, გაჩნდა უამრავი სტილისტიკური იარლიყი კონკრეტული ჩარჩოებით და ასეთი ჩარჩოებში მოექცა IDM–იც. დღევანდელ დღეს შესაძლებელია გამორჩევა რამდენიმე მიმდინარეობის ამ სტილიდან.
არსებობს IDM–ის მსუბუქი , მძიმე და კლასიკური ფორმები. არის კიდევ Fungle (Drungle, Drill’n'Bass) ფორმები.. ძირითადი მახასიათებელი მაინც არის ის რომ ზოგიერთ მსუბუქ ფორმაში ფიგურირებს ლამაზი ელეკტრონული მელოდიები, ხანდახან ეს მელოდიები ძალიან მარტივადაც ჟღერს. მელოდია შესაძლებელია ერთ კომპოზიციაში იყოს რამდენიმე , მელოდია ერთმანეში უცნაური ფორმებით ირვია , მოულოდნელად ჩნდებოდეს ყველაზე ნაკლებად მოსალოდნელ მომენტში და ასევე მოულოდნელად ქრებოდეს. მათ შესაძლებელია ემბიენტური დატვირთვაც ჰქონდეს მაგალითად როგორც Autechre–ს, ასევე შესაძლებელია საცეკვაო მელოდიურობა როგორც Orbital–ს. მომდევნო ელემენტი ასეთი მუსიკის არის რიტმი აწყობილი წყვეტილ ბრეიქბიტებზე. ბასები შესაძლებელია იყოს ძალიან სტანდარტული როგორც ეს აქვს ზემოთ ნახსენებ Orbital–ს და შესაძლებელია სრულიად აბსტრაქტული იყოს როგორიც მაგალითად აქვს Aphex Twin–ს. შესაძლებელია გამოიყენებოდეს გადატვირთული და არეული ბასები რომლებსაც თან ერთვის მსხვრევის და შრიალის ხმები.
ამასთანავე სტილ IDM–ში კიდევ არსებობს ტერმინი Braindance Music -ეს ტერმინი ლეიბლ Rephlex–ის შემოღებულია , რომელიც 89 წესლს შეიქმნა, პირველ რიგში ეს სახელწოდება მოფიქრებულ იქნა იმის გამო რომ ლეიბლის ხელმძღვანელებს არ სურადა ხმამაღლა განეცხადებინა სიტყვა intelligent მათ მუსიკაში, მეორე გახლდათ ის რომ მათ სურდათ ასეთი მუსიკა აეწყოთ დენს ბიტზე და სხვა დანარჩენი საცეკვავო ხმოვანება გამოეყენებინათ. ამ კატეგორიის IDM–ად შეიძლება ჩაითვალოს კომპოზიციები რომლებიც ლეიბლებზე FAX და Elektrolux–ზე გამოდის.
არის კიდევ ფორმები Microwave Music (Intelligent Noise, Sublime Noise, glitch, sinecore, და microscopic music) - მინიმალური ხმაურიანი მუსიკა, რომლის განვითარებაში დიდი წვლილი მიუძღვის ფინურ დუეტს სახელწოდებით Pan sonic. ახწერა და დახასიათება მუსიკის რომელიც ძირითადად სახლის პირობებში იქმნება, ალბათ შეუძლებელია და უფრო რთული არის მოუმზადებელი მსმენელისთვის ასეთი მუსიკის მოსმენა. ერთერთ ამერიკულ ჟურნალში სადაც საუბარია სწორედ ასეთ მუსიკაზე, მუსიკოსი Kim Cascone ამ ყველაფერს ასე ხსნის : “ მისი შეხედულებით ახალ სიტუაციას ახასიათებს სამი იდეა. პირველ რიგში, ეს არის სპონტანური შეცდომა. სტატიაში ავტორი იყენებს ჟარგონულ სიტყვას glitch. შეცდომის შინაარსი მდგომარეობს იმაში რომ ჩვენთვის ნაცნობი ინსტრუმენტი უცებ იწყებს არაადეკვატურად მოგცევას. აქ მნიშვნელოვანია შემთხვევითობის ასპეკტი, მოუმზადებლობა იმის მიმართ რაც მოულოდნელად შენს თვალწინ ჩნდება. მაგრამ შეცდომის შინაარსი სწორედ მის წარმოქმნილ ხმაურშია. ანუ ხმაურში რომელსაც შეცდომა ქმნის. ხმაური – ეს მეორე გლობალური იდეაა.ავტორი მოუწოდებს მუსიკოსებს ისწავლონ მოსმენა სხვადასხვა ხმაურის და შემდეგ მოახერხონ მათი გამოყენება მუსიკალურ მატერიალად. კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი მაგალითი არის ჯონ კეიჯის ფორტეპიანოს თემა სადაც მუსიკოსი ოთხი წუთის განმავლობაში ზის ინსტრუმენტის წინ და ამავდროულად არ ეხება კლავიშებს. სწორედ ეს არის მესამე მთავარი იდეაც – ინტერესი ფონის მიმართ, კონტექსტის მიმართ, იმის მიმართ რაც მეორეხარისხოვნად გვეჩვენება, თითქოს ხელის შემშლელადაც. რასაც აღვიქვავთ როგორც ხარვისზს , ნარჩენენს ნაწარმისგან. იმის მიმართ რაც ყურადღებას გვიფანტავს “მთავარისგან”. ავტორს ძალიან საინტერესო ანალოგია მოაქვს: ეს გავს გადასვლას პორტეტული ფერწერიდან პეიზაჟურზე. პორტრეტში პეიზაჟი ემსახურებოდა ფონს, პეიზაჟი ავსებდა სივრცს ნახატზე მოცემული პერსონაჟის თავის გარშემო. სწორედ თავის მოცილება და ყურადღების გადატანა პეიზაჟზე ნიშნავს გადასვლას კონტეკსტზე, იმაზე რაც ნაკლებად შესამჩნევია მაგრამ ყოველთვის თან სდევს მთავარს.
ანალოგიურად ელეკტრონული ხარვიზების ხმა, რომლებსაც თითქოს მუსიკასთან საერთო არაფერი ჰქონდათ და რომლებიც მანამდე არ ითვლებოდა მუსიკალურებად, მონახეს თავისი ადგილი მუსიკაში, მეტიც, აღმოჩნდა რომ ამ სფეროში უამრავი საინტერესო შესაძლებლობა იმალება.
IDM – ეს არის ელეკტრონული მუსიკა, რომელ მუსიკაზეც არ ცეკვავენ და რომელსაც უბრალოდ უსმენენ… უფრო სწორედ მისი მოსმენა კი არა მასზე დაკვირვებაა საჭირო, დაკვირვება მის ცვალებადობაზე, მელოდიურ ფენებზე და გადაკვეთებზე.. მისი მოსმენა სასურველია სახლში. IDM – არ არის მუსიკა რიტმს ამყოლი ტექნო– მასებისთვის, იგი უფრო ინდივიდუალისტებისთვის და ესთეტებისთვის არის. ამ მუსიკას რეალურად გააჩნია პრეტენზია სირთულეზე. თავისი რთული რითმებით და უცნაური ხმებით.
[[კატეგორია:ელექტრონული მუსიკის ჟანრები]]
[[კატეგორია:ელექტრონიკა (მუსიკა)]]
[[br:IDM]]
|
