იაპონური ენა: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ბოტის შეცვლა: tt:Yapon telett:Япон теле
ხაზი 73:
== დამწერლობა ==
 
[[იაპონური დამწერლობა|იაპონური სადამწერლობო სისტემა]] გამოიყენებს [[ჩინური დამწერლობა|ჩინურ სადამწერლობო ნიშნებს]], რომელსაც იაპონიაში ჰქვია [[კანჯი]]. გარდა ამისა, კიდევ ორი ე.წ. ანბანია გამოყენებაში [[ჰირაგანა]] და [[კატაკანა]]. იაპონური ენის შემსწავლელს ამის გამო ფაქტიურად სამი ანბანის დაუფლება უწევს [[კანჯი|'''კანჯი'''ს]], [[ჰირაგანა|'''ჰირაგანა'''სა]] და [[კატაკანა|'''კატაკანა'''სი]]. ნებისმიერი იაპონური (საგაზეთო ან ლიტერატურული) [[ტექსტი]] შეიცავს დამწერლობების სამივე სახეობას, რადგან ყოველივე მათგანს თავისი [[სემანტიკა|სემანტიკურ]]–[[გრაფიკა|გრაფიკული]] ფუნქცია აქვს ტექსტში. ასე მაგ.; '''კანჯის''' მეშვეობით ძირითადად ჩინურ–იაპონური სიტყვის [[სიტყვის ფუძე|ფუძე]]–[[სიტყვის ძირი|ძირები]] ([[საკუთარი სახელები]], გვარ–სახელები და ა.შ.) გამოიხატება, ხოლო '''კატაკანა''' და '''ჰირაგანა''' , როგორც კუთხოვანი და მრგვლოვანი ნაირ–სახეობების იაპონური დამწერლობისა [[სუფიქსი|სუფიქსების]] და უცხოენოვანი [[სიტყვა|სიტყვების]] (მათ შორის შედარებით ახალი [[ნასესხობება|ნასესხობების]]) გადმოსაცემად. ამ მარცვლოვანი ანბანით ბევრი ჩინური სიტყვა ისესხეს გადმოიღეს იაპონურში, მაგრამ ჩინური და იაპონური ენების [[ფონეტიკა]] და [[მორფოლოგია]] ძირ–ფესვიანად განსხვავდება ერთმანეთისაგან; ჩინურისაგან გასხვავებით იაპონური ენა არ იცნობს [[ტონი|ტონს]] და გაცილებით ნაკლები [[თანხმოვანი]] აქვს. იაპონური მარცვლების რაოდენობას (150) თუ შევადარებთ ჩინურისას, სადაც მათი რაოდენობა ([[ტონი|ტონების]] გათვალისწინებით) 1 600–ია600 არის, დავინახავთ, რომ იაპონური ენა თავისი მარცვალთა მარაგით საკმაოდ მოკრძალებულად გამოიყურება. [[გრამატიკაში]] იაპონური ენა, [[იზოლირებადი ენები|იზოლირებადი]] ჩინური ენის საპირისპიროდ [[აგლუტინირებადი ენა|აგლუტინირებადი]] ენაა, გააჩნია მთელი რიგი [[სუფიქსი|სუფიქსებისა]] ე.წ. [[პარტიკლი]] და [[ფუნქციური სახელი|დანიშნულებითი სახელი]], რომელთაც დაახლოებით ის ფუნქცია აკისრიათ, როგორიც [[ფლექსია]]ს, [[წინდებული|წინდებულსა]] და [[შორისდებული|შორისდებულს]] ევროპის ბევრ ენაში.
{| width="100 %"
|[[ფაილი:Jappis_ver.png|thumb|center|იაპონური '''ვერტიკალური''' დამწერლობის ნიმუში]]
|[[ფაილი:Jappis_gor.png|thumb|center|იაპონური '''ჰორიზონტალური''' დამწერლობის ნიმუში]]
|}
თანამედროვე იაპონურ ენაში ერთმანეთისაგან გამიჯნავენ „ძველიაპონურსა“„ძველ იაპონურსა“ და ჩინურ ელემენტებს. წერით ნიშნებს შორის განასხვავებენ '''ონ–იომი'''სა ('''音読み''' [On-yomi]) და '''კუნ–იომი'''ს ('''訓読み''' [Kun-yomi]). ონ–იომი წარმოადგენს წაკითხვის ჩინურ–იაპონურ ვარიანტს, ჩინური წაკითხვის გადატანას (მხედველობაშია პროცესი, რომელიც მიმდინარეობდა უპირატესად ორი ([[სუნი]]სა და [[ტანი]]ს) ხანაში ) იაპონური ენის ბგერათა მარაგის მეშვეობით, ხოლო კუნ–იომის მეშვეობით კი "ძველიაპონურიძველი იაპონური" სიტყვა წერილობით ნიშანთანაა [[სემატიკა|სემანტიკურად]] დაკავშირებული. ზოგიერთი ბგერითი ფიგურა (შე)იხამებს ორივე სფეროს. ჩინურიდან მომდინარე იაპონური ზმნები და ზედსართავები, რომელნიც ჩინური სიტყვების დარად ფლექსიას არ მორჩილებენ, სულ სხვანაირად ფუნქციონირებენ (მათ შორის გრამატიკული თვალსაზრისით), ვიდრე მათი ძველიაპონურიძველი იაპონური [[ოპოზიცია|ოპოზიციები]].
 
== ლექსიკა ==
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/იაპონური_ენა“-დან