დუაიტ ეიზენჰაუერი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მ r2.7.2) (ბოტის დამატება: mzn:دوایت آیزنهاور |
მ r2.7.3) (ბოტის დამატება: xmf:დუაით ეიზენჰაუერი; cosmetic changes |
||
ხაზი 55:
'''დუაიტ დევიდ ეიზენჰაუერი''', ამერიკაში გავრცელებული სახელი „'''აიკ'''“ ([[ინგლ.]] ''Dwight David „Ike“ Eisenhower'') (დ. [[14 ოქტომბერი]],[[1890]], [[დენისონი]], [[ტეხასის შტატი]] — გ. [[28 მარტი]],[[1969]], [[ვაშინგტონი]]) — [[ამერიკელები|ამერიკელი]] სახელმწიფო და სამხედრო მოღვაწე, [[აშშ-ის არმია|აშშ-ის არმიის]] ხუთვარსკვლავიანი გენერალი, აშშ-ის 34-ე [[აშშ-ის პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]] [[1953]]–[[1961]] წლებში [[რესპუბლიკური პარტია (აშშ)|რესპუბლიკური პარტიიდან]].
[[1915]] წელს ეიზენჰაუერმა [[აშშ-ის სამხედრო აკადემია]] დაამთავრა. [[პირველი მსოფლიო ომი]]ს დროს იგი [[პენსილვანია|პენსილვანიის]] სამხედრო ბანაკში იმყოფებოდა, თუმცა ფრონტზე არ გაუგზავნიათ. [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დროს ეიზენჰაუერი მოკავშირეთა ძალების მთავარსარდალი იყო [[ევროპა]]ში. 1942-43 წლებში იგი ჩრდილოეთ აფრიკასა და იტალიაში, ხოლო 1944-45 წლებში [[ოპერაცია ოვერლორდი|საფრანგეთსა]] და გერმანიაში მოკავშირეების შეჭრას ხელმძღვანელობდა. [[არმიის გენერალი]] ([[1944]]), მრავალი ჯილდოს კავალერი, მათ შორის საბჭოთა, „[[გამარჯვების ორდენი
ეიზენჰაუერი პრეზიდენტად ორჯერ [[აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნები (1952)|1952]] და [[აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნები (1956)|1956]] წლებში აირჩიეს. ის პირველი პრეზიდენტი იყო [[აშშ-ის კონსტიტუციის 22-ე შესწორება|კონსტიტუციის 22-ე შესწორების]] მიღების შემდეგ, რის მიხედვითაც მოქალაქეს მხოლოდ ორჯერ შეუძლია გახდეს პრეზიდენტი. მისი პრეზიდენტობის დროს გრძელდებოდა გამალებული შეიარაღება, ზეწოლა [[საბჭოთა კავშირი|საბჭოთა კავშირზე]], "ძალის პოზიციისა" და "ცივი ომის" პოლიტიკა. [[ბირთვული იარაღი]] უფრო მაღალი თავდაცვითი პრიორიტეტი გახდა. [[1953]] წლის ივლისში ხელი მოაწერა დაზავებას კორეაში, მაგრამ დადო ხელშეკრულება [[სამხრეთ კორეა]]სა და [[ტაივანი|ტაივანთან]] ე.წ. ურთიერთთავდაცვის შესახებ. [[1954]] წელს მან ხელი მოაწერა კანონს კომუნისტურ საქმიანობაზე კონტროლის დაწესების შესახებ. იმავე წლის სექტემბერში ეიზენჰაუერის მთავრობამ მთელ რიგ სხვა კაპიტალისტური სახელმწიფოების მთავრობებთან ერთად ხელი მოაწერა პაქტს "სამხრეთ–აღმოსავლეთ აზიის დაცვის"(სეატო) შესახებ. ამასთანავე მონაწილეობა მიიღო ოთხი სახელმიფოს – სსრკ, აშშ, დიდი ბრიტანეთისა და საფრანგეთის მთავრობათა მეთაურების ჟენევის შეხვედრაში ([[1955]] ივლისი), რამაც ხელი შეუწყო დაძაბულობის რამდენადმე შენელებას. ეიზენჰაუერის პრეზიდენტობისას დაარსდა [[ნასა]] და დაიწყო [[კოსმოსის შეჯიბრი]], გაფართოვდა [[სოციალური დაცვა|სოციალური დაცვის]] პროგრამა და დაიწყო [[შტატებს შორის ავტომაგისტრალის სისტემა|შტატებს შორის ავტომაგისტრალის სისტემის]] მშენებლობა. მისი სახელი დაკავშირებულია ახლო და შუა აღმოსავლეთის ქვეყნებთან აშშ–ის სფეციფიური და ხანგრძლივი საგარეო პოლიტიკურ კურსთან (იხ. [[ეიზენჰაუერის დოქტრინა]]). ის ბოლო პრეზიდენტი იყო, ვინც [[მე-19 საუკუნე]]ში დაიბადა. ეიზენჰაუერი ერთ-ერთ კარგ პრეზიდენტადაა მიჩნეული.
== ლიტერატურა ==
*'გ. ბოლოთაშვილი'', [[ქსე]], ტ. IV, გვ. 59, თბ., 1979
ხაზი 174:
[[vi:Dwight D. Eisenhower]]
[[war:Dwight D. Eisenhower]]
[[xmf:დუაით ეიზენჰაუერი]]
[[yi:דווייט דעיוויד אייזנהאוער]]
[[yo:Dwight D. Eisenhower]]
| |||