ვიკიპედია

შუახმელეთი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
მ ბოტის დამატება: cy:Middle Earth, eu:Erdialdeko Lurraldea
მ r2.7.3) (ბოტის შეცვლა: ga:An Meán-domhan; cosmetic changes
ხაზი 1:
[[Imageფაილი:Middle-earth.jpg|right|thumb|მესამე ეპოქის რუკა]]
 
'''შუამიწეთი''' (ინგ.:Middle-Earth) არის [[ჯ.რ.რ. ტოლკინი]]ს მიერ მოგონილი სამყარო, რომელიც ჩნდება მის სხვადასხვა ნაწარმოებში. უშუალოდ, მათში [[ვალარები]] და [[ელფები]] ებრძვიან [[მორგოთი|მორგოთს]], (დაცემულ ვალარს) და მის მოდგმას და დამხმარე ძალებს (როგორც წესი, ორკებს, დრაკონებს და დამონებულ ადამიანებს). მოგვიანებით, სხვა საუკუნეებში, მორგოთის დამარცხების შემდეგ, მის ადგილს იკავებს [[საურონი]]. ვალარების როლი უშუალოდ გამოიხატება მორგოთთან ბრძოლაში, მაგრამ მათ ასევე შექმნეს [[ისთარები]], რათა დაემარცხებინათ საურონი. ისთარებიდან ყველაზე მნიშვნელოვანი [[გენდალფი]] იყო. შუამიწეთის ისტორიაში დიდი როლი ითამაშეს ენტებმა და ჰობიტებმაც.
ხაზი 5:
მთავარ სიმბოლოებს შუამიწეთის ისტორიებში წარმოადგენენ:
 
* [[სილმარილები]] - შუამიწეთის პირველი ეპოქა. მოვლენები გადმოცემულია ''[[სილმარილიონი|სილმარილიონში]]''
* [[ძალაუფლების ბეჭდები]] - მეორე და მესამე ეპოქა. ისინი შექმნილია [[საურონი]]ს მიერ. ისტორიები გადმოცემულია ''[[ბეჭდების მბრძანებელი|ბეჭდების მბრძანებელში]]''
 
ტოლკინმა თავად შექმნა შუამიწეთისა და მისი რეგიონების რამდენიმე რუკა. მათი ნაწილი გამოიცა მისი ცხოვრების განმავლობაში, მეორე ნაწილი კი - მოგვიანებით, გარდაცვალების შემდეგ. მთავარი რუკები გამოქვეყნდა "[[ჰობიტი (ტოლკინის ნაწარმოები)|ჰობიტში]]" და ''[[ბეჭდების მბრძანებელი|ბეჭდების მბრძანებელში]]''. დამატებითი რუკები გამოჩნდა ''[[სილმარილიონი|სილმარილიონში]]'', რომელიც პროფესორის გარდაცვალების შემდეგ გამოიცა.
 
პირველი ეპოქის მოვლენათა დიდი ნაწილი მიმდინარეობს სუბკონტინენტ [[ბელერიანდი|ბელერიანდზე]], რომელიც პირველი ეპოქის დასასრულს დაფარა ოკეანემ.
ხაზი 14:
ტოლკინის თქმით, შუამიწეთის იდეა მომდინარეობს თავად დედამიწისი კონტინენტებიდან. იგი ამტკიცებდა, რომ მესამე ეპოქის მოვლენებს ადგილი ჰქონდა მის დროებამდე 6.000 წლით ადრე, <ref>(''წერილები'', # 211)</ref> მოგვიანებით მან ეს უარყო და ახსენა, რომ შუამიწეთი ფიზიკურად არ არსებობდა, იგი უფრო წარმოსახვის ერთი ეტაპი იყო.<ref>გეროლტი, დენის ''განაგრძეთ კითხვა...'' ინტერვიუ''[[ბი-ბი-სი]], 1971 [http://www.geocities.com/misctolkien/tolkienradiointerview1971.ra]</ref>
 
== ისტორიული საფუძველი ==
 
გერმანულ ანტიკურ მითოლოგიაში ადამიანთა სამყარო ცნობილია რამდენიმე სახელით (Middenheim, Manaheim, Middengeard, Midgard) და განლაგებულია სამყაროს ცენტრში, ხოლო ბიფროსტი, ცისარტყელის ხიდი, გადაჭიმულია შუამიწეთიდან ასგარდამდე, ღმერთების ქვეყნამდე. შუამიწეთის მიღმა მკვდრების სამყარო მდებარეობს. მთელი სამყარო, ბევრის წარმოდგენით, შედგებოდა ცხრა ფიზიკურად არსებული მსოფლიოსგან, რომელიც გაერთიანებული იყო. მათი ზუსტი განლაგება უცნობი იყო. ერთ-ერთი თეორიის მიხედვით, თანმიმდევრობა ასეთი იყო - ელფების (ალფჰეიმი), ჯუჯების მიწები (ნიდაველირი), ღმერთების (ასგარდი და ვანაჰეიმი), გიგანტების (იოტუნჰეიმი და მუსპელჰეიმი) მიწები. სხვა თეორიით, შვიდივე სამყარო ცაში, იგდრასილის ხის ტოტებში მდებარეობდა.
=== ეთიმოლოგია ===
 
სახელწოდება "შუამიწეთი" ("Middle-earth"), რომელიც ასევე აღნიშნავს "შუა სამყაროს", ტოლკინს არ ეკუთვნის. ასეთი ტერმინი ნახსენებია უილიამ შექსპირის შემოქმედებაში <ref>[[William Shakespeare|Shakespeare, William]]. ''[[The Merry Wives of Windsor]]'', Act V, Scene 5.</ref> - შუასაკუნოვანი ინგლისური სიტყვის ''middel-erde'' ვერსია, რომელიც წარმოიშვა კიდევ უფრო ძველი ფორმისგან ''middanġeard''<ref>Bruce Mitchell and Fred C. Robinson, ''A Guide to Old English'', Sixth ed., p. 360</ref> ეს უკანასკნელი რამდენჯერმე გვხვდება [[ბეოვულფი]]ს ფურცლებზეც. იგივე სიტყვა ასევე გამოიყენება კედმონის მიერ, ''კედმონის ჰიმნში''. შუა საუკუნოვანი ინგლისურის ხანაში ''middangeard'' იწერებოდა, როგორც ''middellærd'', ''midden-erde'' ან ''middel-erde''. ''middangeard''-ის სწორი შესატყვისია ''შუა გავალანი'' და არა ''შუამიწეთი''. მიუხედავად ამისა, ''middangeard'' ხშირად ითარგმნებოდა, როგორც ''შუამიწეთი'' და ტოლკინმა გამოიყენა ეს ვერსია.
 
== სქოლიო ==
 
{{სქოლიოს სია}}
 
== ბმულები ==
 
{{commons}}
ხაზი 58:
[[fi:Keski-Maa]]
[[fr:Terre du Milieu]]
[[ga:An Meán-domhan (Tolkien)]]
[[gl:Terra Media]]
[[he:הארץ התיכונה]]
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/შუახმელეთი“-დან