მიკრობიოლოგია: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''მიკრობიოლოგია''' ([[ბერძნული ენა|ბერძნ.]] — მიკრო - მცირე ბიოს -ცოცხალი ლოგოს - მეცნიერება) — მეცნიერება თვალით უხილავ ცოცხალ ორგანიზმებზეორგანიზმების შესახებ. მიკრობიოლოგია შეისწავლის [[მიკროორგანიზმები|მიკროორგანიზმთა]] სიცოცხლის და განვითარების კანონზომიერებებს, იმ ცვლილებებს, რომლებსაც იწვევენ ადამიანის[[ადამიანი]]ს, [[ცხოველი]]ს,ცხოველის, [[მცენარეები|მცენარის]] ორგანიზმში და არაცოცხალ ბუნებაში. [[მიკრობები]] პირველი ცოცხალი ორგანიზმებია რომლებიც დასახლდნენ დედამიწაზე დასახლდნენ. ტერმინი მიკრობიოლოგია პირველად შემოიგო მეცნიერმა დიუკლომ შემოიღო. მიკრობები იმდენად მცირე ზომისანი არიან რომ, მათი შეუიარაღებელი თვალით დანახვა შეუძლებელია. ზოგიერთი მიკრობი იმდენად მცირე ზომის არის რომ, მასზე დაკვირვებისას იყენებენ ელექტრონულ [[მიკროსკოპი|მიკროსკოპს]] რომელიც, საგნებს 25000-ჯერ ადიდებს. მიკრობიოლოგია, როგორც მეცნიერება დაყოფილია ქვე დარგებად: სამედიცინო მიკრობიოლოგია, სასოფლო-სამეურნეო მიკრობიოლოგია, ვეტერინალური მიკრობიოლოგია, ტექნიკური მიკრობიოლოგია. ერთ-ერთი ძირითადი დარგი, ტექნიკური მიკრობიოლოგია სწავლობს სასარგებლო მიკრობების ტექნიკურად გამოყენების ფორმებს, რადგან კვების ტექნოლოგია და კერძოდ კვების პროდუქტების მიკრობიოლოგია იმდენად ვითარდება, რომ, იზრდება მიკრობების როლი ცალკეული საწარმოს ტექნოლოგიურ პროცესში ბევრ შემთხვევაში ისინი გამოშვებული პროდუქციის ხარისხს და წარმოების პროცესს აკონტროლებს.

მიკრობიოლოგიური სამყაროს განვითარებაში გარკვეული წვლილი მიუძღვის ფრანგ მეცნიერს დრებელინს, რომელმაც შექმნა პირველი [[მიკროსკოპი]] ხოლო მას შემდეგ უფრო საფუძვლიანი აღმოჩენა ეკუთვნის ჰოლანდიელ თითნასწავლ ანტონ[[ანტონი ლევენვან ჰუკსლევენჰუკი|ანტონი ვან ლევენჰუკს]], რომელმაც ხორცის ნაჭერზე მიკროსკოპით აღმოაჩინა სხვადასხვა [[ობის სოკოები]], რომლებსაც გააჩნდათ ბურთისებრი, ჩხირისებური და სპირალური დახვეული ფორმები. ამგვარად, ლევენჰუკი ითვლება მიკროგრაფიის მამად.

მიკრობები, რომლებიც ჩვენს ირგვლივ არსებობს არის სხვადასხვა ფორმის და ზომის: სფეროსებრი, ჩხირისებური ანუ ცილინდრული და სპირალური. სფეროსებრივ ბაქტერიებს (ბერძნულად coccus-მრგვალი) კოკები ეწოდებათ. თუ კოკები სიბრტყეში განლაგებულნი არიან წყვილ-წყვილად მათ დიპლოკოკები ეწოდებათ. ხოლო თუ ისინი რამდენიმე მოლეკულის სახით არიან განლაგებულნი მათ სტრებტო კოკები ეწოდებათ. ხოლო ყურძნის მთევნისმტევნის ფორმის აგებულება აქვთ [[სტაფილოკოკი|სტაფილოკოკებს]].

ჩხირისებრი ბაქტერიები ანუ ცილინდრული ბაქტერიები სიბრტყეში განლაგებულნი არიან ძეწკვის მსგავსად და ისინი ძირითადად სიგრძეში იზრდებიან, ისინი ტავისთავის ფორმტფორმით კოკებს გვანან და ამიტომაც მათ კოკო ბაცილებს უწოდებენ.ისეტ ისეთ ჩხირისებრ ბაქტერიებს, რომლებსაც სპორები აქვთ კი მათ სტრეფტო ბაქტერიები ეწოდებათ.

სპირალური ფორმის ბაქტერიებიც იყოფა 3 ჯგუფად ესენია: ვიბრიონი რომელსაც ,-ის პორმა აქვს,ოდნავ დახვეული სპიროქატები და ჩხვეული ფორმის მქონენი სპირილები. მიუხედავად იმისა, რომ ბაქტერიული უჯრედი მცირე ფორმისაა და სიცოცხლის ყველაზე დაბალ საფეხურზე დგანან მათი უჯრედის აგებულება არც ისე მარტივია. მიკრობების უჯრედი გარშმორტყმულია გარსით, რადგანაც ეს გარსი უფერულია ამიტომაც მიმართავენ უჯრედის პლაზმოლიზს ე.ი. დაამუშავებენ Na-ის 2%იანი ხსნარით,რომლის შდეგადაც უჯრედი იკუმშება და გარსი ადვილად ცილდება მას და მიკროსკოპში ნათლად მოჩანს.თუ გარსი მკვრივია ბაქტერიული უჯრედი უფრო მდგრადია.ნახშირწყლებიდან გარსის შმადგენლობაში შედის პოლისაქარიდები,ლიპიდები,აზოტოვნებიდან ცილები და ამინომჟავეები,შესაძლოა ქიტინიც.

ყველა ბაქტერიული უჯრედის გარე კედელი დაფარულია ლორწოვანი შრით, თუ ეს შრე ძალიან სქელია თვიტონ ბაქტერია ლორწოვანი ხდება, ეს პროცესი მაშინ მიმდინარეობს როცა [[უჯრედი]] ღარიბია ცილებით და მდიდარია ნახშირწყლებით. ამ შრეს კაფსულას უწოდებენ. პროტოპლასტი ეწოდება ბაქტერიულ უჯრედში შემავალ ნივთიერებათ ჯამს. პროტოპლაზი დაფარულია ციტოპლაზმური მემბრანით, რომელსაც კავშირი აქვს ნივთიერებების შერჩევით გამტარიანობის უნარი. [[ციტოპლაზმა]] არის გამჭირვალე, ოდნავ ბლანტი, წყლიანი. იგი შეიცავს მრავალ ორგანულ ნივთიერებებს, მინერალურ ნივთიერებებს, წყალს. ისინი ძირითადად უჯრედის სამარაგო საკვებ ნივთიერებერს წაროადგენენ.

ბირთვი-ბაქტერიულ უჯრედს მკვეთრად გამორჩეული ბირთვი არ გააჩნია, წლების მანძილზე ეს საკითხი პრობლემურ საკითხად რჩბოდა. [[ბაქტერიები|ბაქტერიულ]] უჯრედს ცალკე გამოყოფილი ბირთვი არ გააჩნია, ხოლო უჯრედში არსებული ბირთვის ბუნება ძალიან რთულია.

ბაქტერიებს გააჩნიათ წამწამები და სპორები.სპორები მათი თავდაცვის საშუალებაა, ხოლო წამწამებით ისინი გადაადგილდებიან. ისინი პლოტოპლაზმური ძფებია და მიკროსკოპშიც ნათლად ჩანს,წამწამების კავშირი პლოტოპლაზმასთან არაა მტკიცე და მათი მოშორება შეიძლება, ამით უჯრედი არ წყვეტს არსებობას, მხოლოდ მოძრაობის უნარს კარგავს იგი.