ინდოეთის პრემიერ-მინისტრი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 1:
{{ინფოდაფა პოლიტიკური პოსტი
|თანამდებობა = <br />[[პრემიერ-მინისტრი]]
|ორგანიზაცია = [[ინდოეთი]]ს
|დროშა = Flag of India.svg
ხაზი 8:
|ნიშნის ზომა = 70px
|ნიშნის წარწერა = იმდოეთის გერბი
|მშობლიური სახელი =
|სურათი = Prime Minister Manmohan Singh in WEF ,2009.jpg
|თანამდებობის პირი = [[მანმოჰან სინგჰი]]
|თანამდებობის დაკავება = [[2004]] წლის [[22 მაისი|22 მაისიდან]]
|მიმართვის სტილი = ბატონო პრემიერ-მინისტრო
|რეზიდენცია = [[პენჩავატი]], [[ნიუ-დელი]]
|დამნიშვნელი = [[ინდოეთის პრეზიდენტი]]
|დამნიშვნელის პოსტი =
ხაზი 24:
|ვებსაიტი = [http://pmindia.gov.in/ www.pmindia.gov.in]
}}
'''ინდოეთის პრემიერ-მინისტრი''' [[ინდოეთის კონსტიტუცია|ინდოეთის კონსტიტუციის]] თანახმად არის — მთავრობის თავმჯდომარე, მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარე, [[ინდოეთის პრეზიდენტი|ინდოეთის პრეზიდენტის]] მთავარი მრჩეველი და პარლამენტის უმრავლესობის ლიდერი.<br />
პრემიერ-მინისტრი არის მთავრობის მთავარი წევრი საპარლამენტო რესპუბლიკაში. ის უფლებამოსილია გაანაწილოს [[ინდოეთის პოლიტიკა|მთავრობის]] პორტფელები, დანიშნოს [[მინისტრი|მინისტრები]] ან გაათავისუფლოს ისინი დაკავებული თანამდებობიდან; ამავედროულად ის არის პრეზიდიუმის თავმჯდომარე და პასუხისმგებელია საკანონმდებლო წინადადებების პაკეტის შემოტანაზე. პრემიერ-მინისტრის გადადგომის ან გარდაცვალების შემთხვევაში, მთავრობა დაუყონებლივ იშლება.<br />
პრემიერ-მინისტრი ინიშნება პრეზიდენტის მიერ, რათა მან ამ უკანასკნელს ხელი შეუწყოს აღმასრულებელი ხელისუფლების მართვაში.
== პრემიერ-მინისტრი ==
=== ისტორია ===
ინდოეთი საპარლამენტო მართველობის ქვეყანაა და მისთვის დამახასიათებელია ვესტმნისტერული სისტემა. ასეთ სისტემებში ქვეყნის მმართველის ([[პრეზიდენტი|პრეზიდენტის]], [[მონარქი|მონარქის]], [[გენერალ-გუბერნატორი|გენერალ-გუბერნატორის]] და სხვ.) პოსტი ატარებს სიმბოლურ, ცერემონიალურ, ხასიათს.<br />
პრემიერ-მინისტრი ყოვეთვის არის პარლამენტის წევრი, რაც მას საკანონმდებლო დამატებების დამტკიცებაზე აღმასრულებელი ორგანოს მხარდაჭერის გარანტიას აძლევს.
==== კონსტიტუციური ჩარჩოები და პრემიერ-მინისტრის თანამდებობა ====
კონსტიტუცია ითვალისწინებს მოქმედების სქემას, სადაც ინდოეთის პრეზიდენტი არის აღმასრულებელი ხელისუფლების მეთაური 53 მუხლის თანახმად პრემიერ-მინისტრის კაბინეტთან ერთად; კაბინეტი ვალდებულია დაეხმაროს პრეზიდენტს სახელმწიფოს მართვაში. ქვემოთ მოყვანილია ციტატები ინდოეთის კონსტიტუციის 53 და 74 მუხლებიდან<br />
:'''''გაერთიანების აღმასრულებელი ძალაუფლება გადაეცემა პრეზიდენტს და მართვა ხდება ერთპიროვნულად ან მის დაქვემდებარებაში მყოფი თანამდებობის პირების მეშვეობით კონსტიტუციის შესაბამისად'''''.
:: — ''ინდოეთის კონსტიტუციის 53(1) მუხლი''<br />
:'''''მინისტრთა საბჭო პრემიერ-მინისტრის მეთაურობით ვალდებულია დაეხმაროს და რჩევები მისცეს პრეზიდენტს, ის კი თავის მხვრივ ვალდებულია იმოქმედოს ამ რჩევების გათვალისწინებით'''''.
:: — ''ინდოეთის კონსტიტუციის 74(1) მუხლი''<br />
როგორც უმრავლეს საპარლამენტო რესპუბლიკში, ინდოეთშიც პრეზიდენტი ატარებს ცერემონიალურ ხასიათ. პრემიერ-მინისტრი არის მთავრობის მეთური და პასუხისმგებელია აღმასრულებელი ხელისუფლების ფუნქციონირებაზე. ინდოეთში პრემიერ-მინისტრი მთავრობის ხელმძღანელთან ერთად არის იმ პარტიის (პარტიების კოალიციის) თავმჯდომარეც, რომელსიც [[ლოკ საბჰა|„ლოკ საბჰა“]]-ში, ინდოეთის პარლამენტის ქვემო პალატაში, უმრავლესობას წარმოადგენს. პრემიერ-მინისტრი, ისევე როგორც ცენტრალურ და სახელმწიფო დონეზე თითოეული მინისტრი, უნდა იყოს ერთ-ერთი პალატის წევრი ან არჩეულ იქნას მასში პოსტზე დანიშვნიდან 6 თვის ვადაში.<br />
კონსტიტუციაში არაფერია ნათქვამი პრემიერ-მინისტრის უფლებამოსილებაზე პარლამენტის თავმჯდომარის რანგში.
Line 49 ⟶ 62:
{{-}}
== ინდოეთის პრემიერ-მინისტრები ==
{|class="wikitable"
|-----
!width="20"|К#
!width="20"|М#
!width="200"|სახელი
!width="0"|სურათი
!width="120"|დაინიშნა
!width="120"|დატოვა თანამდებობა
!width="0"|თანამდებობაზე ყოფნის დრო (დღეებში)
!width="0"|პარტია
|----- {{Party shading/National Congress}}
|----- bgcolor=#E0FFFF
| '''1'''
| 1
| <center>[[ჯავაჰარლალ ნერუ]]</center>
| [[ფაილი:Nehru1920.jpg|80px]]
| nowrap|[[15 აგვისტო]], [[1947]]
| [[27 მაისი]], [[1964]]
| 6130
| [[ინდოეთის ეროვნული კონგრესი|იეკ]]
|----- {{Party shading/National Congress}}
|----- bgcolor=#E0FFFF
| —
| ''—''
| <center>[[გულზარილალ ნანდა]]<ref name="to carry out">მოცემული პერიოდის განმოვლობაში იყო პრემიერ-მინისტრის მოვალეობის შემსრულებელი.</ref></center>
|
| [[27 მაისი]], [[1964]]
| nowrap|[[2 ივნისი]], [[1964]]
| 6
| [[ინდოეთის ეროვნული კონგრესი|იეკ]]
|----- {{Party shading/National Congress}}
|----- bgcolor=#E0FFFF
| '''2'''
| 2
| <center>[[ლალ ბაჰადურ შასტრი]]</center>
| [[ფაილი:Emblem_of_India.svg|75px]]
| [[9 ივლისი]], [[1964]]
| [[11 იანვარი]], [[1966]]<ref name="died">გარდაიცვალა მთავრობის მეთაურის მოვალეობის შესრულების პერიოდში .</ref>
| 581
| [[ინდოეთის ეროვნული კონგრესი|იეკ]]
|----- {{Party shading/National Congress}}
|----- bgcolor=#E0FFFF
| —
| ''—''
| <center>[[გულზარილალ ნანდა]]<ref name="to carry out" /></center>
|
| [[11 იანვარი]], [[1966]]
| [[19 იანვარი]], [[1966]]
| 8
| [[ინდოეთის ეროვნული კონგრესი|იეკ]]
|----- {{Party shading/National Congress}}
|----- bgcolor=#E0FFFF
| '''3'''
| 3
| <center>[[ინდირა განდი]]</center>
| [[ფაილი:Indira2.jpg|80px]]
| [[19 იანვარი]], [[1966]]
| [[21 მარტი]], [[1977]]
| 4077
| [[ინდოეთის ეროვნული კონგრესი|იეკ]]
|----- {{Party shading/People's Party}}
|----- bgcolor=#F9D9F9
| '''4'''
| 4
| <center>[[მორარჯი დესაი|მორარჯი რანჩხოჯი დესაი]]</center>
| [[ფაილი:Emblem_of_India.svg|75px]]
| [[24 მარტი]], [[1977]]
| [[15 ივლისი]], [[1979]]
| 843
| [[ბჰარატია ჯანატა პართი|ჯანატა პართი]]
|----- {{Party shading/People's Party}}
|----- bgcolor=#EAD6EA
| '''5'''
| 5
| <center>[[ჩოუდჰარი ჩარან სინქხი]]</center>
| [[ფაილი:Emblem_of_India.svg|75px]]
| [[28 ივლისი]], [[1979]]
| [[14 იანვარი]], [[1980]]
| 170
| [[სამაჯვატი ჯანატა პართი]]
|----- {{Party shading/National Congress}}
|----- bgcolor=#E0FFFF
| '''6'''
| ''—''
| <center>[[ინდირა განდი]]</center>
| [[ფაილი:Indira2.jpg|80px]]
| [[14 ოქტომბერი]], [[1980]]
| [[31 ოქტომბერი]], [[1984]]<ref name="died" />
| 1752
| [[ინდოეთის ეროვნული კონგრესი|იეკ]]
|----- {{Party shading/National Congress}}
|----- bgcolor=#E0FFFF
| '''7'''
| 6
| <center>[[რაჯიფ განდი]]</center>
| [[ფაილი:Emblem_of_India.svg|75px]]
| [[31 ოქტომბერი]], [[1984]]
| [[2 დეკემბერი]], [[1989]]
| 1858
| [[ინდოეთის ეროვნული კონგრესი|იეკ]]
|----- {{Party shading/United Front}}
|----- bgcolor=#D7D9EA
| '''8'''
|7
| <center>[[ვიშვანატ პრატაპ სინქხი]]</center>
| [[ფაილი:Emblem_of_India.svg|75px]]
| [[2 დეკემბერი]], [[1989]]
| [[7 ნოემბერი]], [[1990]]
| 340
| [[ჯანატა დალი]]
|----- {{Party shading/People's Party}}
|----- bgcolor=#EAD6EA
| '''9'''
| 8
| <center>[[ჩანდრა შექჰარ სინქხი]]</center>
| [[ფაილი:Emblem_of_India.svg|75px]]
| [[10 ნოემბერი]], [[1990]]
| <center>[[25 მაისი]], [[1991]] <small>(''მოვალეობის შემსრულებელი [[6 მარტი]]დან, [[1991]]'')</small></center>
| 195
| [[სამაჯვადი ჯანატა პართი]]
|----- {{Party shading/National Congress}}
|----- bgcolor=#E0FFFF
| '''10'''
| 9
| <center>[[ნარასიმხა რაო, პამულაპართი ვენკატა|პამულაპართი ვენკატა ნარასიმხა რაო]]</center>
| [[ფაილი:Emblem_of_India.svg|75px]]
| <center>[[20 ივნისი]], [[1991]] <small>(''მოვალეობის შემსრულებელი [[25 მაისი]]დან, [[1991]]'')</small></center>
| [[10 მაისი]], [[1996]]
| 1811
| [[ინდოეთის ეროვნული კონგრესი|იეკ]]
|----- {{Party shading/People's Party}}
|----- bgcolor=#F9D9F9
| '''11'''
| 10
| <center>[[ატალ ბიჰარი ვაჯპაი]]</center>
| [[ფაილი:Atal Bihari Vajpayee.jpg|75px]]
| [[16 მაისი]], [[1996]]
| [[1 ივნისი]], [[1996]]
| 16
| [[ბჰარატია ჯანატა პართი]]
|----- {{Party shading/United Front}}
|----- bgcolor=#D7D9EA
| '''12'''
| 11
| <center>[[დევე გოვდა, ჰარადანაჰალი დოდეგოვდა|ჰარადანაჰალი დოდე დევე გივდა]]</center>
| [[ფაილი:Emblem_of_India.svg|75px]]
| [[5 ივნისი]], [[1996]]
| [[12 აპრილი]], [[1997]]
| 311
| [[ჯანატა დალი]]
|----- {{Party shading/United Front}}
|----- bgcolor=#D7D9EA
| '''13'''
| 12
| <center>[[ინდერ კუმარ გუჯრალ]]</center>
| [[ფაილი:I k gujral.jpg|75px]]
| [[21 აპრილი]], [[1997]]
| [[19 მარტი]], [[1998]]
| 330
| [[ჯანატა დალი]]
|----- {{Party shading/People's Party}}
|----- bgcolor=#F9D9F9
| '''14'''
| ''—''
| <center>[[ატალ ბიჰარი ვაჯპაი]]</center>
| [[ფაილი:Atal Bihari Vajpayee.jpg|75px]]
| [[19 მარტი]], [[1998]]
| [[22 მაისი]], [[2004]]
| 2256
| [[ბჰარატია ჯანატა პართი]]
|----- {{Party shading/National Congress}}
|----- bgcolor=#E0FFFF
| '''15'''
| 13
| <center>[[მანმოჰან სინგჰი]]</center>
| [[ფაილი:Manmohansingh04052007.jpg|80px]]
| [[22 მაისი]], [[2004]]
| ''თანამდებობაზეა დღემდე''
|
| [[ინდოეთის ეროვნული კონგრესი|იეკ]]
|}
== სქოლიო ==
<references/>
Line 66 ⟶ 264:
[[კატეგორია:ინდოეთი| ]]
| |||