იურის მთები: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 1:
[[ფაილი:Creux-du-Van vertical.jpg|მინი|280პქ|კლდოვანი ცირკი კრე-დიუ-ვანი]]
[[ფაილი:Jura Mountains.jpg|მინი|280პქ|კრე-დიუ-ვანი|მთა ნეჟნი]]
'''იურის მთები''' ({{lang-fr|Jura}}) — მთები ალპების[[ალპები]]ს მთათა სისტემაში, [[საფრანგეთი|საფრანგეთში]], [[შვეიცარია]]სა და [[გერმანია]]ში.<ref name="Ebel, 1808">Ebel, J.G. 1808. Ueber den Bau der Erde in dem Alpengebirge zwischen 12 Längen- und 2-4 Breitengraden nebst einigen Betrachtungen über die Gebirge und den Bau der Erde überhaupt. Zweyter Band. ''Orell Füssli und Compagnie'' 428 pp; Zürich</ref> გადაჭიმულია [[სავოიის ალპები|სავოიის ალპებიდან]] შვარცალდის[[შვარცალდი]]ს სამხრეთ მთისწინეთამდე. სიგრძე 300 კმ. სიმაღლე 1720 მ-მდე (მთა [[ნეჟნი]]). წარმოადგენს [[საფრანგეთის ალპები|საფრანგეთის ალპების]] განშტოებას, რომელიც [[გეომორფოლოგია|გეომორფოლოგიურად]] ცალკე საშუალო სიმაღლის ერთეულს წარმოადგენს და ალპებისაგან შვეიცარიის ზეგნითაა დაშორებული.
 
იურის მთები ახალგაზრდა ნაოჭა მთიანეთია, რომელიც წარმოიშვა [[მესამეული სისტემა|ზედა მესამეულში]], იმ დროს, როდესაც წინაალპების [[მოლასები|მოლასების]] და ალპების წინამთების [[დანაოჭება]] ხდებოდა. ჩაღუნვის ზონა ალპების [[ჩრდილოეთი|ჩრდილოეთით]] ალპების მთიანეთის ამოწევის დროს წარმოიშვა. იგი ალპების გადარეცხვის და ნგრევის შედეგად წარმოშობილი და ჩამოტანილი წვრილი და მსხვილი ნამტვრევი მასალებით აივსო — იმავე მოლასებით, რომლებსაც აქ [[დანაოჭება]] არ განუცდიათ; გარდა ამისა, ივსებოდა მეოთხეულ ალპურ გამყინვარებათა ეპოქებში წარმოშობილი [[მორენა|მორენული]] და [[ფლუვიოგლაციალური ნალექები|ფლუვიოგლაციალური]] მძლავრი ნალექებით. იურა გადაჭიმულია სამხრეთ-დასავლეთიდან ჩრდილო-აღმოსავლეთისაკენ პარარელური [[ქედი|ქედების]] [[წყება (გეოლოგია)|წყების]] სახით, რომელსაც ახალი მთვარის ფორმა აქვს — შუაში გაფართოებული, ბოლოებისაკენ წაწვეტილი და ჩაზნექილი [[სამხრეთი|სამხრეთ]]-[[აღმოსავლეთი|აღმოსავლეთისაკენ]].
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/იურის_მთები“-დან