ვიკიპედია

ტექნეციუმი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
მ ბოტის დამატება: vep:Tehnecii
მ clean up, replaced: რამოდენიმე → რამდენიმე using AWB
ხაზი 42:
-->|1,602n/<!-- შეფარდება
-->|453<!-- დებაის ტემპერატურა -->}}
 
 
[[ფაილი:Electron shell 043 Technetium.svg|thumb|left|150px|ტექნეციუმის ატომის სქემა]]
Line 81 ⟶ 80:
[[სურათი:Technetiumhydrid.png|thumb|200px|ტექნეციუმის ჰიდრიდი]]
 
ტექნეციუმის ურთიერთქმედებით წყალბადთან, წარმოიქმნება უარყოფითად დამუხტული ჰიდრიდ იონი [TcH<sub>9</sub>]<sup>-2−2</sup>−, რომელსაც გააჩნია [ReH<sub>9</sub>]<sup>-2−2</sup> -ის მსგავსი კრისტალური სტრუქტურა, იგი წარმოადგენს ტრიგონალურ პრიზმს, რომლის ცენტრშიც მოთავსებულია ტექნეციუმის ატომი და კუთხეებში კი - ექვსი [[წყალბადი]]ს ატომი, დანარჩენი სამი წყალბადი წარმოქმნის სამკუთხედს, რომელიც კვეთს [[პრიზმა]]ს მის ცენტრში.
ამ კონპლექსის კოორდინაციული რიცხვია 9 (იგულისხმება, რომ ტექნეციუმის ატომს აქვს ცხრა მეზობელი), რომელიც წარმოადგენს უმაღლესს ტექნეციუმის კომპლექსისათვის. კომპლექსში ორი წყალბადის ატომი შეიძლება ჩაინაცვლოს ნატრიუმის (Na<sup>+</sup>) ან კალიუმის (K<sup>+</sup>) იონებით.
 
ტექნეციუმის ლითონური ფორმა ჰაერზე მსუბუქად შავდება. მისი ფხვნილისებრი ფორმა იწვის ჟანგბადში. ცნობილია მისი ორი ოქსიდი: TcO<sub>2</sub> და Tc<sub>2</sub>O<sub>7</sub>. დაჟანგვის პირობებში, როდესაც ატომები კარგავს ელექტრონებს, მიიღება ტექნეციუმ(VII), ტექნეცატ იონის -TcO<sup>-4−4</sup> სახით.
 
400 – 450 °C ტემპერატურაზე ტექნეციუმის ოქსიდები წარმოქმნიან მკრთალ-ყვითელ ჰეპტოქსიდს.
Line 118 ⟶ 117:
[[სურათი:Technetiumcarbonyl.png|thumb|200px|მარჯვნივ|ტეცნეციუმის კარბონილი]]
[[სურათი:Technetiumkomplex.png|thumb|200px|მარჯვნივ|ტექნეციუმის ორგანული კომპლეხსი]]
ცნობილია ტექნეციუმის რამოდენიმერამდენიმე სახის დაჯგუფება Tc<sub>4</sub>, Tc<sub>6</sub>, Tc<sub>8</sub> და Tc<sub>13</sub>. ყველაზე სტაბილურია Tc<sub>6</sub> და Tc<sub>8</sub> დაჯგუფებები, რომელთაც აქვთ პრიზმის ფორმა, სადაც ტექნეციუმის ატომების ვერტიკალური წყვილი დაკავშირებულია სამმაგი ბმით და პლანარული ატომები კი ერთმაგი ბმით. თითოეული Tc ატომი წარმოქმნის ექვს ბმას, ხოლო დარჩენილი სავალენტო ელექტრონები გაჯერებულია ერთი აქსიალური და ორი ხიდური ლიგანდის ჰალოგენატომებით, როგორიცაა ქლორი ან ბრომი.
 
ტექნეციუმი წარმოქმნის მრავალ ორგანულ კომპლექსს, რომლებიც კარგადაა შესწავლილი, რადგანაც მათ დიდი მნიშვნელობა აქვთ ბირთვულ მედიცინაში. ტექნეციუმის კარბონილი (Tc<sub>2</sub>(CO)<sub>10</sub>) წარმოადგენს თეთრ, მყარ ნაერთს. მის მოლეკულაში ტექნეციუმის ორი ატომი სუსტადაა დაკავშირებული ერთმანეთთან, ხოლო თითოეული ატომი გარშემოტყმულია ოქტაედრულად. ხუთი კარბონილის ლიგანდით. ტექნეციუმის ატომებს შორის ბმის სიგრძე შეადგენს 303 პიკომეტრს. ორი მეტალური ტექნეციუმის ატომებს მსგავს კარბონილებს წარმოქმნის მანგანუმი და რენიუმი.
Line 124 ⟶ 123:
ტექნეციუმის კომპლექსები ორგანული ლიგანდებით ჩვეულებრივ გამოიყენებიან ბირთვულ მედიცინაში. იგი შეიცავს უნიკალურ Tc-O ფუნქციურ ჯგუფს, რომელიც ორიენტირებულია მოლეკულის სიბრტყისა, სადაც შეიძლება ჟანგბადის ატომი ჩანაცვლდეს აზოტის ატომით.
 
 
== იზოტოპები ==
Line 257 ⟶ 255:
{{Link FA|en}}
{{Link FA|es}}
 
[[af:Tegnesium]]
[[an:Tecnecio]]
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ტექნეციუმი“-დან