რუთენიუმი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ხაზი 107:
== ქიმიური თვისებები ==
 
[[სურათი:Tris(bipyridine)ruthenium(II)-chloride-powder.jpg|thumb|200px|რუთენიუმის ქლორიდი]]
რუთენიუმი საკმაოდ ინერტული ლითონია ქიმიურად.
რუთენიუმისათვის ყველაზე გავრცელებულია +2, +3 და +4 ჟანგვითი რიცხვი. ყველაზე გავრცელებული პერკურსორია [[რუთენიუმის ტრიქლორიდი]] - წითელი ფერის მყარი ნივთიერება, რომელიც ქიმიურად ძნელად დასადგენია, მაგრამ მისი სინთეზურად მიღების ბევრი მეთოდებია ცნობილი.
 
=== არაორგანული ნაერთები ===
Line 124 ⟶ 126:
 
რუთენიუმის ნაერთები წარმოდგენილია ასევე ნიტროზონაერთების ფართო სპექტრით - რომლებიც შეიცავენ დაჯგუფებას RuNO. მოცემული კომპლექსური ნაერთები, განსაკუთრებით, [[ნიტროზამინები]] (მაგალითად, [RuNO(NO<sub>2</sub>)<sub>2</sub>(NH<sub>3</sub>)<sub>2</sub>OH]) და [[ნიტროზონიტროკომპლექსები]] (განსაკუთრებით ანიონ [RuNO(NO<sub>2</sub>)<sub>4</sub>OH]<sup>2−</sup> კომპლექსები) განსხვავდებიან მაღალი მდგრადობით და კინეტიკური ინერტულობით.
 
==== ოქსიდები ====
 
რუთენიუმი იჟანგება რუთენიუმტეტრაოქსიდად - RuO4, იგი ძლიერი დამჟანგველი აგენტია, აქვს ოსმოუმის ტეტრაოქსიდის ანალოგიური სტრუქტურა. გარდა ამისა არსებობს რუთენიუმ(IV) ოქსიდი (RuO2, ჟანგვითი რიცხვით +4). ცნობილია აგრეთვე დიკალიუმრუთენატი ((K2RuO4, +6) და კალიუმპერსუთენატი (KRuO4, +7).
 
====კოორდინაციული კომპლექსები====
 
რუთენიუმი წარმოქმნის მრავალ კოორდინაციულ კომპლექსს, მაგალითად, პენტამინწარმოებულები [Ru(NH3)5L]n+, რომელიც შეიცავს როგორც Ru(II) ასევე Ru(III).
 
[[რუთენიუმის ტეტრაოქსიდი]] (Ru<sup>+VIII</sup>O<sub>4</sub>) თვისებებით გავს [[ოსმიუმის ტეტრაოქსიდი|ოსმიუმის ტეტრაოქსიდს]].
Line 132 ⟶ 142:
=== რუთენიუმის ორგანული ქიმია ===
რუთენიუმი წარმოქმნის მთელ რიგ მეტალოორგანულ ნაერთებს და წარმოადგენს აქტიურ [[კატალიზატორი|კატალიზატორს]].
 
რუთენიუმი წარმოქმნის ნაერთებს კარბონ-რუთენიუმის ბმით. რუთეროცენი ფეროცენის სტრუქტურულ ანალოგს წარმოადგენს, მაგრამ ამჟღავნებს დამახასიატებელ ჟანგვა-აღდგენით თვისებებს. ნახშირბადის მონოქსიდის კომპლექსები დიდი რაოდენობითაა ცნობილი, რომელთა საწყისია ტრირუთენიუმდოდეკაკარბონილი. რკინის პენტაკარბონილის ანალოგი - რუთენიუმის პენტაკარბონილი არამდგრადია ჩვეულებრივ პირობებში. რუთენიუმტრიქლორიდ კარბონილატი (ურთიერთქმედებს ნახშირბადის მონოქსიდთან) იძლევა მონო და დირუთენიუმ(II)კარბონილს, რომლისგანაც მიიღება ბევრი წარმოებული, მაგალითად RuHCl(CO)(PPh3)3 და Ru(CO)2(PPh3)3 (როპერის კომპლექსი).
 
რუთენიუმის ტრიქლორიდის ალკოჰოლში გაცხელებით ტრიფენილფოსფინის თანაობისას, მიიღება ტრის(ტრიფენილფოსფინ) რუთენიუმ დიქლორიდი (RuCl2(PPh3)3), რომელიც გადადის ჰიდრიდკომპლექსში ჰიდრიდ კომპლექსში - ქლორჰიდროტრის(ტრიფენილფოსფინ)რუთენიუმ(II)-ში (RuHCl(PPh3)3.
 
<!--
It is quite easy to form compounds with carbon ruthenium bonds, as these compounds tend to be darker and react more quickly than the [[osmium]] compounds. Recently, Professor Anthony Hill and his co-workers have been making compounds of ruthenium in which a [[boron]] atom binds to the metal atom<ref>[http://rsc.anu.edu.au/research/hill.php - Professor Anthony Hill] — Current Research</ref>.
Line 142 ⟶ 158:
 
-->
 
== იზოტოპები ==
 
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/რუთენიუმი“-დან