ბუკმოლი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
ხაზი 1:
[[ფაილი:Norwegianmalforms.png|thumb|[[ნორვეგიული ენა|ნორვეგიული ენის]] ორივე ფორმის გავრცელების არეალი [[ნორვეგია|ნორვეგიის]] მუნიციპალიტეტების მიხედვით 2007 წლის მდგომარეობით.]]
'''ბუკმოლი''' ([[ნორვეგიული ენა|ნორვ]]. Bokmål — „წიგნის ენა“) — [[ნიუნორსკი]], ერთი ორი ნორვეგიის სტანდარტული ენებზე. მსგავსად სხვა სტანდარტული ნორვეგიის, [[ნინორსკი]], ეს არსებითად წერილობითი ენის, როგორც ყველაზე ნორვეგიელი საუბარი დიალექტი, რომ სხვადასხვა ხარისხები განსხვავდება დამწერლობის. Bokmål ახლოს არის და ნაწილობრივ მიღებული [[დანიური]] ენის მე -19 საუკუნის. ორი ნორვეგიის ფორმები, Bokmål უძველესი და ყველაზე ფართოდ გამოიყენება მთელ ქვეყანაში, დაახლოებით პროპორცია 85-90% მოსახლეობის [[ნორვეგია]]. გამონაკლისი მიმდინარეობს დასავლეთ ნორვეგია, იყო უმრავლესობის მომხსენებლები კვლავ გამოიყენოთ ნინორსკი. Bokmål არის სტანდარტული ყველაზე ხშირად ასწავლიდნენ უცხოელი სტუდენტების ნორვეგიის ენაზე. უფრო კონსერვატიული ორთოგრაფიული სტანდარტული, საყოველთაოდ ცნობილია როგორც Riksmål, არ აქვს ოფიციალური ენის სახით, მაგრამ ფართოდ გამოიყენება გაზეთების და ავტორები.
'''ბუკმოლი''' ([[ნორვეგიული ენა|ნორვ]]. Bokmål — „წიგნის ენა“) — [[ნიუნორსკი]]ს პარალელურად ერთ-ერთი სტანდარტი (ნორმა) [[ნორვეგიული ენა|ნორვეგიული ენისა]]. ჩამოყალიბდა [[დანიური ენა|დანიურის]] საფუძველზე [[დანია|დანიის]] [[ნორვეგია]]ზე ოთხსაუკუნოვანი ბატონობის პერიოდში ([[დანია-ნორვეგიის უნია]]).
 
=== ისტორია ===
XIX საუკუნის უდიდესი ნორვეგიელი მწერლები [[ჰენრიკ იბსენი]] და [[ბიორნსტიერნე ბიორნსონი]] სტიქიურად ნორვეგიზებულ დანიურ ენაზე წერდნენ, თუმცა დანიურ ორთოგრაფიას ინარჩუნებდნენ. თავდაპირველად ბუკმოლს „დანიურ-ნორვეგიული“ ერქვა. სახელწოდება „ბუკმოლი“ 1929 წლიდან იქნა შემოღებული, რასაც წინ უსწრებდა სახელწოდება „საიმპერიო ენა“ (ნორვ. riksmål). ნორვეგიის მეორე ოფიციალური სამწერლობო ენაა ნიუნორსკი.
 
პირველი ენის orthography ოფიციალურად მიღებულ იქნა 1907 წელს სახელწოდებით Riksmål შემდეგ განვითარების წლიდან 1879. ეს იყო ადაპტაციის წერილობითი დანიური, რომელიც გამოიყენება, რადგან ბოლო კავშირის დანია, რომ დანოს-ნორვეგიის ცოდნა ნორვეგიის ურბანული და ინტელექტუალური ელიტის, განსაკუთრებით დედაქალაქში. როდესაც დიდი კონსერვატიული გაზეთი Aftenposten მიიღო 1907 orthography 1923 წელს, დანიის წერილობით პრაქტიკულად გარეთ გამოყენების ნორვეგიაში.
ბუკმოლს ნორვეგიის მოსახლეობის 90%-მდე იყენებს, ენის შემსწავლელები სწორედ ამ ვარიანტს შეისწავლიან და ადგილობრივი მედიაც ამავე ენაზე მაუწყებლობს. ბუკმოლის ნორმები აღმოსავლეთნორვეგიის მოსახლეობის კილოზე, განსაკუთრებით [[ოსლო]]სა და მის გარშემო მცხოვრები მოსახლეობის მეტყველების თავისებურებაზეა მორგებული, მაგრამ მაინც დანიურს ემყარება. დანიური ენა ბუკმოლის მცოდნეს ტექსტურად თავისუფლად ესმის, მაგრამ ზეპირმეტყველებაში ფონეტიკის მკვეთრი განსხვავების გამო თითქმის გაუგებარი ხდება. ბუკმოლში გაცილებით მეტია ნასესხობანი, ვიდრე ნიუნორსკში. XX საუკუნეში ბუკმოლის დემოკრატიზაციის მიზნით რამდენიმეჯერ იქნა გატარებული რეფორმა, მაგრამ უმეტესობა ვერ დამკვიდრდა. ნორვეგიულ „წიგნის ენას“ ერთიანი ორთოეპიკური სტანდარტი დღემდე არ გააჩნია.
 
სახელი Bokmål ოფიციალურად მიღებულ იქნა 1929 წელს ერთად ახალი და რადიკალური ენის რეფორმა, რომლის მიზანია გააერთიანოს ორი ენის ფორმები შევიდა''Samnorsk'', ოდესმე მომავალში. ეს რეფორმა, თუმცა, შეხვდა ძლიერი ოპოზიციის თავდაპირველად ინტელექტუალური ელიტამ, რომელმაც შეინარჩუნა ძველი othography და სახელი Riksmål. მეორე მსოფლიო ომის ბრძოლის Samnorsk გაიზარდა და გახდა უფრო პოპულარული მოძრაობა, მეტი ან ნაკლები უპრეცედენტო ნორვეგიაში, რომ თარიღი. მოგვიანებით ენის რეფორმები შეცვალა ბევრი რადიკალური ფორმების Bokmål, რომ ამ orthography ახლოს არის, რაც მხარს უჭერს მიერ მხარდამჭერთა Riksmål. ენის გაერთიანების პროცესი შეჩერდა, რომელიც 1960-კავშირები, მაგრამ ოფიციალურად არ მიტოვებული სანამ 2002.
 
მდებარეობა მიმდინარეობს ერთადერთი ენა ისწავლება სკოლებში ბოლოს მე -19 საუკუნის Riksmål / Bokmål განიცადა სწრაფი კლების მიმართ მეორე მსოფლიო ომის დროს, როდესაც ნინორსკი გაფართოვდა ყველაზე ქვეყნის ნორვეგია, სულ მეტი ერთი მესამედი დაწყებითი სკოლის მოსწავლე ისწავლება ამ ენაზე ფორმა. ომის შემდეგ, მაგიდაზე იყო აღმოჩნდა, და Bokmål მოპოვების დიდი ადგილზე სანამ 1975. შემდეგ მცირე რეცესიის მიმართ 1990, Bokmål მას შემდეგ ნელა მაგრამ სტაბილური ზრდა და არის (2011) სასურველი ენა 87% დაწყებითი სკოლის მოსწავლეები. ნინორსკი არის მხოლოდ რეგიონალური ენის ოთხი დასავლური ქვეყნების ნორვეგიის.
 
== წყარო ==
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ბუკმოლი“-დან