ჯამბატისტა ვიკო: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 1:
[[ფაილი:GiambattistaVico.jpg|thumb|250პქ|ჯამბატისტა ვიკო]]
'''ჯამბატისტა ვიკო''' ({{lang-it|Giambattista Vico;}} დ. [[23 ივნისი]] [[1668]], [[ნეაპოლი]] — გ. [[2123 იანვარი]] [[1744]], იქვე) — იტალიელი [[ფილოსოფოსი]], [[ისტორიკოსი]] და [[იურისტი]]. ერთ-ერთი პირველი მოაზროვნე, რომლის [[იდეა|იდეებმა]], რამდენიმე მიმართულებით, წინ გაუსწრო <ref>[http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=6&t=5165]</ref> მეცნიერული სოციოლოგიის განვითარებას. ის [[ისტორია|ისტორიას]] განიხილავდა, როგორც ობიექტურ კანონზომიერ პროცესს, რომელიც ციკლურად მიმდინარეობდა („მუდმივი იდეალური ისტორია, რომლის თანახმად, დროის გარკვეულ მონაკვეთში, ხდება ყველაფერი, ყველა [[ერი|ერის]] ისტორიაში“). ვიკოსათვის _ ისტორია არის [[ადამიანი|ადამიანთა]] [[ქცევ|ქცევების]] უსასრულო ჯაჭვი. ვიკოს დამსახურება იმაში მდგომარეობს, რომ მან თავის მთავარ ნაშრომში „ახალი მეცნიერების საფუძვლები ერის საერთოო ბუნების შესახებ“ ([[1725]]), მან განახორციელა მცდელობა, გამოეყენებინა ისტორიულ-შედარებითი მეთოდი და დეტერმინული მიდგომა [[სახელმწოფო]]-[[სამართალი|სამართლებრივი]] [[ინსტიტუტი|ინსტიტუტების]] ასახსნელად.
 
[[ისტორია|ისტორიის]] მიერ განვლილი ციკლი შეიცავს სამ ფაზას: საწყისი სტადია - [[ღმერთი|ღვთაებრივი]], ღმერთების ეპოქა, რომლის დროს არ არსებობდა სახელმწიფოებრიობა და [[იურისპუდენცია|იურიდიული]] [[კანონი (ნორმატიული აქტი)|კანონები]]. კანონების როლს ასრულებდნენ [[მისტერია|მისტერიები]] და [[ორაკული|ორაკულთა]] [[წინასწარმეტყველი|წინასწარმეტყველება]], რომლებიც გადასცემდნენ ადამიანებს ღმერთების ნებას. ვინაიდან ამ [[ეპოქა (გეოლოგია)|ეპოქაში]] [[სასამართლო]] ეფუძნებოდა ზნეობრივ [[ავტორიტეტი|ავტორიტეტს]], ვიკოს აზრით, დაუშვებელია რაიმე სახის [[რაციონალიზმი|რაციონალური]] ახსნა-განმარტება. საზოგადოებას მართავენ [[ქურუმი|ქურუმები]]. მატერიალური მოთხოვნები, საპირისპირო მიმდევრობების ბრძოლა ამზადებს კანონებისა და სახელმწიფოს წარმოშობას. ანუ ეს იურიდიულ-[[საზოგადოება|საზოგადოებრივი]] მოვლენები იქმნება არა [[ინდივიდი|ინდივიდის]] სუბიექტური ნებით, არამედ ობიექტური აუცილებლობით. ვიკო მკაცრად და ზედმიწევნით ზუსტად აკრიტიკებდა, ბუნებით-სამართლებრივი სკოლის წმინდა ხელოვნურ დებულებებს (სახელმწიფოსა და სამართლის წარმოშობის სახელშეკრულებო კონცეფცია<ref>[http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=3&t=20862]</ref>). ვიკო არ აკავშირებს სახელმწიფოს წარმოშობას [[ხელშეკრულება|ხელშეკრულებას]]. თითოეული მმართველობის ფორმას ვიკომ მოუძებნა საკუთარი საფუძველი და წარმოშობის საკუთარი მიზეზი. ისტორიული ციკლის მეორე ფაზაზე, [[გმირი|გმირების]] ეპოქაში, სახელმწიფო ხელისუფლების სათავეში იკვე დგას [[არისტოკრატია]], რომელიც საკუთარ ანგარებიან სამართლის ნორმებს კარნახობს საზოგადოებას და მკაცრად თრგუნავს [[პლებეები|პლებეებს]]. ამ ფაზაზე სამართალი არის უხეში ძალის სამართალი. ისტორიული ციკლის მესამე ფაზა არის ადამიანთა ეპოქა, რომელსაც ახასიათებს [[რესპუბლიკა|რესპუბლიკურ]] - [[დემოკრატია|დემოკრატიული]] მოწყობა, ან წარმომადგენლობითი მონარქიები, როდესაც მოქმედებენ, ადამიანის ღირსების შესაბამისი უფლებები და თავისუფლებები, რომლებიც უზრუნველყოფენ სახალხო სუვერენიტეტს. ამ პერიოდში კანონი ბრძნულად და მოქნილად ითვალისწინებს როგორც კერძო, ისე საყოველთაო ინტერესსა და [[თანასწორობა|თანასწორობას]] ამყარებს ადამიანებს შორის (რასაკვირველია, იურიდიული თანასწორობა). ვიკოს სიმპათია მთლიანად „თავისუფალი სახალხო სახელმწიფოს მხარეს არის, სადაც ყველა ადამიანი ან მათი უდიდესი ნაწილი წარმოადგენს სახელმწიფოს კანონიერ ძალას ... და იქცევა სახალხო თავისუფლების ბატონად“.