ფრიზული ენა: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 1:
[[ფაილი:Bilingual signs German-Frisian, police station Husum, Germany 0892.JPG|მინი|პოლიციის ნიშანი [[გერმანული ენა|გერმანულსა]] და ფრიზულ ენებზე ქ. [[ჰუზუმი|ჰუზუმში]]]]
'''ფრიზ(ი)ული ენები''', ან '''ფრიზ(ი)ული ენა''' (თვითსახელრქმევა '''Fryske talen''') წარმოადგენს [[მეტყველება (ენათმეცნიერება)|მეტყველებების]], ან [[დიალექტი|დიალექტების]] კრებით სახელწოდებას. ფრიზიულად [[გერმანია]]-ნიდერლანდების საზღვარზე მცხოვრები ხალხები მეტყველებენ, რომელთაც [[ფრიზები|ფრიზებს]] უწოდებენ. ფრიზები რაოდენობრივად დაახლოებით დაახლ. 400 000 კაცია.▼
ფრიზიული გავრცელებულია ძირითადად ისტორიულ [[ფრიზია|ფრიზიაში]] — ფრისლანდიაში, დასავლეთფრიზული კუნძულების ტერსჰელინგისა და სჰირმონიკოგის ჩათვლით (დაახლ. 350 ათასი კაცი), ასევე გერმანიის ჩრდილო-დასავლეთში, ზატერლანდში — ქვემო საქსონია; უკიდურეს ჩრდილოეთში — [[შლეზვიგ-ჰოლშტაინი|შლეზვიგ-ჰოლშტაინის]] მხარე ჩრდილოფრიზული კუნძულების და კუნძულ ჰელგოლანდის ჩათვლით. დაახლ: 16 ათასი კაცი.▼
▲'''ფრიზ(ი)ული ენები''', ან '''ფრიზ(ი)ული ენა''' (თვითსახელრქმევა '''Fryske talen''') წარმოადგენს [[მეტყველება (ენათმეცნიერება)|მეტყველებების]], ან [[დიალექტი|დიალექტების]] კრებით სახელწოდებას.
== გავრცელება ==
▲ფრიზიულად [[გერმანია]]-ნიდერლანდების საზღვარზე მცხოვრები ხალხები მეტყველებენ, რომელთაც [[ფრიზები|ფრიზებს]] უწოდებენ. ფრიზიული გავრცელებულია ძირითადად ისტორიულ [[ფრიზია|ფრიზიაში]] — ფრისლანდიაში, დასავლეთფრიზული კუნძულების ტერსჰელინგისა და სჰირმონიკოგის ჩათვლით
== სახელწოდების პრობლემა ==
თავად ფრიზები თავიანთ თავს სხვადასხვა ფორმით მოიხსენებიენ; დასავლელი ფრიზები იტყვიან ფორმა '''Frysk'''-ს [''ფრისკ''], ჩრდილოელები - fresk-ს [''ფრესკ''], ან '''frasch'''-ს [''ფრაშ''] ამბობენ, ხოლო თვითსახელდების მეტ-ნაკლებად გავრცელებული, ან ყველა კუთხისთვის მეტ-ნაკლებად მისაღები ფორმებია '''Friisk''' [''ფრიისკ''], ანდა '''Fräisk''' [''ფრეისკ''].
წინათ, ფრიზიული ენა საკმაოდ დიდ ტერიტორიაზე იყო გავრცელებული — [[ნიდერლანდები|ნიდერლანდების]] ეიოიდერსეს ყურიდან [[დანია|დანიის]] სამხრეთ ნაპირებამდე. [[XVI საუკუნე|XVI საუკუნეში]] ფრისლანდიამ დამოუკიდებლობა დაკარგა და ენაც [[ნიდერლანდური ენა|ნიდერლანდურის]] მიერ განიდევნა ოფიციალური მოხმარების სფეროდან, რის შედეგადაც ფრიზიულმა ენამ მხოლოდ და მხოლოდ საყოფაცხოვრებო მნიშვნელობა შეინარჩუნა.
ფრიზიულ ენებს ყოფენ სამ ერთეულად, რომელთაც ზოგი ენათმეცნიერი სამ [[ენა (ენათმეცნიერება)|ენად]] განიხილავს, ხოლო ზოგიერთი კი ერთი ენის სამ დიალექტად მიიჩნევს მათ. ფრიზიული ენა ყველაზე ახლოს დგას ძველინგლისურთან, ამის მიუხედავად, თანამედროვე [[ინგლისური ენა|ინგლისურად]] მოლაპარაკე ადამიანს ფრიზიული ენის გაგება გაუჭირდება, გარდა გამონაკლისი შემთხვევებისა. ფრიზიულს ხშირად შეცდომით ნიდერლანდურთან აიგივებენ.
== ლიტერატურა ==
* Bußmann, Hadumod: Lexikon der Sprachwissenschaft. Herausgegeben von Hadumod Bußmann. Dritte, aktualisierte und erweiterte Auflage. Stuttgart: Kröner 2002
| |||