ლურსმული დამწერლობა: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 12:
'''სოლისებრი დამწერლობა''' (უფრო ცნობილი, როგორც '''ლურსმული დამწერლობა''') — დამწერლობის ძველი სახეობა, რომელიც გავრცელებული იყო წინა აზიასა და ახლო აღმოსავლეთის ზოგიერთ რეგიონში<ref name="ქსე">ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტომი 9, გვერდი 455, თბილისი, 1985 წელი</ref>. იგი შექმნეს [[შუმერები|შუმერებმა]] ძვ. წ. III ათასწლეულში. III ათასწლეულის შუა ხანებში შუმერებმა ლურსმული დამწერლობა გამოიყენეს სიტყვიერ–მარცვლოვანი დამწერლობისთვის, რომელშიც სიტყვის ფუძე აღინიშნებოდა იდეოგრაფიულად, ხოლო გრამატიკული ელემენტები და დამხმარე სიტყვები–შესაბამისი მარცვლებით<ref name="ქსე" />. შუმერებმა თავდაპირველად ლურსმული დამწერლობა შედგებოდა პიქტოგრამებისგან, მაგრამ რადგან საწერად გამოიყენებოდა რბილი თიხის ფილა და ლერწმის ღერი, ამ ინსტრუმენტებით პიქტოგრამების ხატვა არ იყო მარტივი და სიმბოლოები ლურსმის ფორმის შტრიხებად გარდაიქმნენ. ამიტომაც ეწოდება დამწერლობას ლურსმული. დამწერლობობის მიმართულება თავდაპირველად იყო ვერტიკალური და მარჯვნიდან მარცხნივ, ხოლო შემდგომ ჰორიზონტალური და მარცხნიდან მარჯვნივ<ref name="ქსე" />.
 
შუმერული დამწერლობა III ათასწლეულის შუა ხანებში გადაიღეს [[აქადური ენა|აქადურში]], [[ელამიტურიელამური ენა|ელამიტურშიელამურში]], [[ჰურიტულიხურიტული ენა|ჰურიტულშიხურიტულში]], [[ლუვიანურილუვიური ენა|ლუვიანურშილუვიურში]], [[ჰურიანულიხეთური ენა|ჰურიანულშიხეთურში]] და [[ურარტუულიურარტული ენა|ურარტუულშიურარტულში]]. <ref name="ქსე" />ამრიგად ლურსმული დამწერლობა პირველი საერთაშორისო დამწერლობა გახდა.
{{ძველი მესოპოტამია}}
 
ხაზი 29:
 
=== აქადური ლურსმული ===
დაახლოებით [[ძვ. წ. XXV საუკუნე]]ში დაიწყო შუმერული ლურსმული დამწერლობის აქადური ენისთვის მორგება, რადგან დამწერლობა მარცვლოვანი არის და [[შუმერული ენა]] ძალიან განსხვავდება [[სემიტური ენები]]საგანსგან, მორგებასაც დაეტყო ეს. ამიტომაც, ბაბილონური წარწერების გაშიფრვისას ლინგვისტები მივიდნენ იმ დასკვნამდე, რომ ეს დამწერლობა არა სემიტური, არამედ სხვა, უცნობი ტიპის ენისთვის იყო მოგონილიშექმნილი.
 
==სქოლიო==