რენე დეკარტი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მ ბოტის წაშლა: ie:René Descartes (deleted) |
No edit summary |
||
ხაზი 1:
[[ფაილი:Frans Hals - Portret van René Descartes.jpg|thumbnail|180px|რენე დეკარტი]]
'''რენე დეკარტი''' (René Descartes); (დ. [[31 მარტი]], [[1596]], ლაე (ტურენი) ― გ. [[11 თებერვალი]], [[1650]], [[სტოკჰოლმი]]), ასევე ცნობილი როგორც '''კარტესიუსი''' — ფრანგი ფილოსოფოსი, მათემატიკოსი და მეცნიერი. სოყოველთაოდ აღიარებული, როგორც თანამედროვე ფილოსფიის ფუძემდებელი და „თანამედროვე მათემატიკის მამა“. დეკარტმა შექმნა [[ანალიზური გეომეტრია|ანალიზური გეომეტრიის]] საფუძვლები, შემოიღო [[ცვლადი სიდიდე|ცვლადი სიდიდის]] ცნება, დაამუშავა [[კოორდინატთა მეთოდი]] და აგრეთვე, დაამყარა კავშირი [[ალგებრა]]სა და [[გეომეტრია]]ს შორის.
== ბიოგრაფია ==
რენე დეკარტი დაიბადა [[საფრანგეთი]]ს ქალაქ [[ლაეში]] 1596 წელს. მისი ლათინიზირებული სახელია რენატუს კარტეზიუსი. მომავალ მათემატიკოსს, ფიზიკოსსა და ფიზიოლოგს ლოგიკური მსჯელობისადმი სიყვარულის გამო ჯერ კიდევ ბავშვობიდან შეარქვეს პატარა ფილოსოსფოსი. [[1604]]-[[1612]] წლებში სწავლობდა [[ლა ფლეში]]ს სკოლაში. იგი სწრაფად და იოლად ასრულებდა საშინაო დავალებებს ყველა საგანში, განსაკუთრებით კი [[მათემატიკა]] უყვარდა. სკოლის დამთავრების შემდეგ ჩაირიცხა ქალაქ [[პუატიე]]ს უნივერსიტეტის იურიდიულ ფაკულტეტზე, რომელიც წარჩინებით დაამთავრა.▼
ახალგაზრდა
▲რენე დეკარტი დაიბადა [[საფრანგეთი]]ს ქალაქ [[ლაეში]] 1596 წელს. მისი ლათინიზირებული სახელია რენატუს კარტეზიუსი. მომავალ მათემატიკოსს, ფიზიკოსსა და ფიზიოლოგს ლოგიკური მსჯელობისადმი სიყვარულის გამო ჯერ კიდევ ბავშვობიდან შეარქვეს პატარა ფილოსოსფოსი. [[1604]]-[[1612]] წლებში სწავლობდა [[ლა ფლეში]]ს სკოლაში. იგი სწრაფად და იოლად ასრულებდა საშინაო დავალებებს ყველა საგანში, განსაკუთრებით კი მათემატიკა უყვარდა. სკოლის დამთავრების შემდეგ ჩაირიცხა ქალაქ [[პუატიე]]ს უნივერსიტეტის იურიდიულ ფაკულტეტზე, რომელიც წარჩინებით დაამთავრა.
[[1618]] წელს რენე
▲ახალგაზრდა დეკარტე გატაცებით ეუფლებოდა მეცნიერების საფუძვლებს და თანაც წარმატებით. მისი ინტერესები მხოლოდ მათემატიკით არ შემოიფარგლებოდა. აინტერესებდა მექანიკა, ოპტიკა, ბიოლოგია, ფილოსოფია. ამ დროს დეკარტე უკვე პარიზში ცხოვრობდა. ზოგჯერ საქმე პარიზის ქუჩებში დუელამდეც მიდიოდა; ეს იყო მუშკეტერების დაუვიწყარი ეპოქა, რომელსაც ასე კარგად ვიცნობთ [[ალექსანდრე დიუმას]] [[სამი მუშკეტერი]]ს წყალობით.
[[ფაილი:René Descartes i samtal med Sveriges drottning, Kristina.jpg|მინი|რენე დეკარტი შვედეთის დედოფალ [[ქრისტინა (შვედეთის დედოფალი)|ქრისტინასთან]]]]
▲1618 წელს რენე დეკარტე მოხალისე მუშკეტერად ჩაეწერა ესპანეთის წინააღმდეგ მებრძოლთა რიგებში, მაგრამ ბრძოლებში მონაწილეობა არ მიუღია. სანამ მოხალისე მუშკეტერების არმია ქალაქ ბრედში იდგა, უსაქმურობისაგან გაბრაზებული ახალგაზრდა მეცნიერები იმით ერთობოდნენ, რომ თავსატეხ ამოცანებს იგონებდნენ, ქალაქის ქუჩებში აკრავდნენ და ყველას იწვევდნენ მათ ამოსახსნელად. ასეთ შეჯიბრებებში რენე დეკარტეც მონაწილეობდა და ამ გზით მალე გაეცნო ადგილობრივ მეცნიერებს. ერთხელ, ეს იყო 1619 წლის 10 ნოემბერი, შთაგონების წუთებში მეცნიერს მოეჩვენა, რომ აღმოაჩინა უნივერსალური მეთოდი_ კოორდინატთა მეთოდი. ამ აღმოჩენამ მასზე უდიდესი შთაბეჭდილება მოახდინა, 1621 წელს დეკარტმა არმიაში სამსახური მიატოვა და მთელი სიცოცხლე მხოლოდ მათემატიკის პრობლემებზე მუშაობას მიუძღვნა.
სახელგანთქმული ფრანგი სწავლული
რენე დეკარტი გარდაიცვალა 1650 წლის 11 თებერვალს სტოკჰოლმში. ითვლება რომ გარდაცვალების მიზეზი იყო [[პნევმონია]]. [[გერმანელები|გერმანელი]] ფილოსოფოსი თეოდორ ებერტი<ref>Prof. Dr. Theodor Ebert, [http://www.presse.uni-erlangen.de/infocenter/presse/pressemitteilungen/nachrichten_2004/01/3458ebert65.shtml Friedrich-Alexander-Universität, Erlangen-Nürnberg].</ref> მიიჩნევს რომ ის მოწამლა [[რომის კათოლიკური ეკლესია|რომის კათოლიკური ეკლესიის]] წარმომადგენლობამ სტოკჰოლმში, რადგან მის რადიკალურ შეხედულებებს [[თეოლოგია]]ზე შეეძლო ხელი შეეშლა [[ლუთერანიზმი|ლუთერანი]] შვედეთის მონარქის [[კათოლიციზმი]]სკენ შემობრუნების საქმეში.<ref>Lizzy Davies, [http://www.guardian.co.uk/world/2010/feb/14/rene-descartes-poisoned-catholic-priest ''Descartes was 'poisoned by Catholic priest' ''], The Observer, Sunday, 14 February 2010.</ref>
▲სახელგანთქმული ფრანგი სწავლული შვედეთის დედოფალმა მიიწვია, რომელსაც სურდა მისი ხელმძღვანელობით მეცნიერებას დაუფლებოდა გარდა ამისა, იგი შვედეთის მეცნიერებათა აკადემიის შექმნასაც აპირებდა და ამ საქმეში დეკარტის დახმარების იმედი ჰქონდა. დეკარტი 1629-49 წლებში ცხოვრობდა სტოკჰოლმში, სადაც 1649 წელს დასტამბული გეომეტრია გამოსცა.
==სქოლიო==
{{სქოლიო}}
{{ვიკიციტატა}}
{{DEFAULTSORT:დეკარტი, რენე}}
| |||