გივი ანდუყაფარის ძე ამილახვარი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
ხაზი 1:
{{მრავალმნიშვნელოვნება*|გივი ამილახვარი}}
[[ფაილი:Archil II and Givi Amilakhvari.jpg|250px|thumb|[[არჩილ II]] და გივი ამილახვარი]]
'''გივი ანდუყაფარის ძე ამილახვარი''' (დ. [[1689]] გ. [[1754]] ან [[1757]]), [[ქართლ-კახეთის სამეფო|ქართლ-კახეთის]] სამეფოს პოლიტიკური მოღვაწე, [[საამილახორო|საამილახვროს]] უფროსი, ზემო ქართლის [[სადროშე|სადროშის]] სარდალი და გორის [[მოურავი]].
 
== ბიოგრაფია ==
პოლიტიკურ ასპარეზზე ჩანს [[1722]] წლიდან. ხშირად იცვლიდა საგარეო ორიენტაციას და ბრძოლის მეთოდებს. ებრძოდა ოსმალობას ([[1723]]-[[1735]]), თუმცა ხშირად დათმობახეც მიდიოდა. [[1726]] ოსმალებს ააღებინა ხელი სიონის მეჩეთად გადაკეთების განზრახვაზე.
 
Line 11 ⟶ 12:
[[1737]] ნადირ-შაჰმა ამილახვარი და სხვა დაპატიმრებული [[ქართველები]] ავღანეთის ლაშქრობაში წაიყვანა. აქ მათ თავი გამოიჩინეს და შაჰმა გადაწყვიტა ქართველი ტყვეები სამშობლოში დაებრუნებინა და შანშე ერისთავის წინააღმდეგ გამოეყენებინა. ამ დროისათვის შანშე ერისთავის ბრძოლის მეთოდები (დაღესტნელთა გამოყენება) მიუღებელი გახდა ქართველობისათვის, ამიტომ ირანელებმა ადვილად დაიმორჩილეს ქსნის საერისთავო და ამილახვარს გადასცეს.
 
[[1741]] შაჰმა ამილახვარი ქართლის ვექილად (გამგებლად) დანიშნა, დაუმტკიცა ამილახორობა და ქსნის ერისთავობა. შემდეგ ამილახვარი მონაწილეობდა ნადირ-შაჰის დაღესტნის ლაშქრობაში. მაგრამ მისი ირანოფილური პოლიტიკა დიდხანს არ გაგრძელებულა. მისი უკმაყოფილება გამოიწვია, ერთი მხრით, ბაგრატიონთა კახური შტოს ([[თეიმურაზ II]]) დაწინაურებამ ქართლში, მეორე მხრით, ნადირ-შაჰის მძიმე საგადასახადო პოლიტიკამ, და [[1742]] იგი სათავეში ჩაუდგა [[ქართლის აჯანყება 1742-1745|ქართლის აჯანყებას]] ირანელთა უღლის წინააღმდეგ. [[1744]] წელს [[აჩაბეთის ბრძოლა 1744|აჩაბეთის ბრძოლაში]] ამილახვარი დამარცხდა და [[1745]] წელს იძულებული გახდა დანებებოდა თეიმურაზ II-ს. დამარცხებული ამილახვარი ისპაჰანში გაგზავნეს. აქ ის ფორმალურად გამაჰმადიანდა, მიიღო შაჰ-ყული-ხანის სახელი და ირანის გვარდიის უფროსი (ყულარაღასი) გახდა, იყო მაზანდარანის და გულისტანის პროვინციის მმართველი. [[1747]] ნადირ-შაჰმა გადაწყვიტა დაესაჯა "ურჩი"„ურჩი“ [[თეიმურაზ II]] და [[ერეკლე II]] და ამილახვარს დაავალა 30 ათასი კაცით საქართველოში შეჭრილიყო. ამ განზრახვას ხელი შეუშალა შაჰის სიკვდილმა. [[1749]] ამილახვარმა შემოიკრიბა ირანში მყოფი ქართველები,ხელში ჩაიგდო ირანის შაჰის საგანძური, შეიარაღა და ხმლით გაიკაფა გზა [[საქართველო|საქართველოსკენ]]. სიცოცხლის უკანასკნელ წლებში ამილახვარმა არაერთი დანგრეული ციხე და ეკლესია აღადგინა ქართლში, იმერეთსა და მესხეთში, დიდი ფინანსური, მორალური და სამხედრო დახმარება გაუწია თეიმურაზ II-სა და ერეკლე II-ს.
 
==ლიტერატურა==
* ''ბერძენიშვილი ნ.,'' საქართველო XVIII საუკუნეში, მის წგნ.: საქართველოს ისტორიის საკითხები, წგნ. 2, თბ., 1965;
* ''გვრიტიშვილი დ.,'' ქართველი ხალხის ბრძოლის ისტორიიდან თურქი და სპარსი დამპყრობლების წინააღმდეგ XVIII ს. პირველ ნახევარში (გივი ამილახვრის აჯანყება), «მიმომხილველი»„მიმომხილველი“, 1953, ტ. 3;
* ''ქიქოძე გ.,'' ერეკლე მეორე, თბ., 1958
* ''ტუხაშვილი ლ.,'' ქსე, ტ. 1, გვ. 391, თბ., 1975