სამცხე: განსხვავება გადახედვებს შორის

სამცხის უძველესი ცენტრებია [[ოძრხე]] და [[აწყურიაწყურის ციხე]] (აქ იყო სამცხის ერთ-ერთი მთავრის - სამძივარის რეზიდენცია). სამცხე იყოფოდა ხევებად (შუა საუკუნეების ადმინისტრაციული-ტერიტორიული ერთეული). [[XI საუკუნე|XI]] საუკუნის [[1040-იანები|40]]-[[1050-იანები|50]]-იან წლებში სამცხე მსხვილ ფეოდალს [[ლიპარიტ IV |ლიპარიტ ბაღვაშს]] ემორჩილებოდა, შემდგომში კი კვლავ სამეფო ხელისუფლებას. ამ პერიოდში დაწინაურდა ცენტრალური ხელისუფლების ერთგული ფეოდალი [[სულა კალმახის ერისთავი|სულა კალმახელი]], რომლისგანაც სათავეს იღებს სამცხის მთავართა - ჯაყელ-ციხისჯვარელთა ფეოდალური სახლი.მონღოლთაგან სამცხის დაპყრობის შემდეგ, [[1266]], მთავარი [[სარგის I|სარგის ჯაყელი]] "ხასინჯუს"„ხასინჯუს“ სისტემით უშუალოდ მონღოლებს დაემორჩილა. [[XII საუკუნე|XII]]-[[XIV საუკუნე|XIV]] საუკუნეების სამცხის ეკონომიკური და კულტურული აყვავების ხანაა. აშენდა ტაძრები: საფარა, ზარზმა, [[ბიეთი (ძეგლი)|ბიეთი]], ჭულე. შეიქმნა სამართლის წიგნი (ე. წ. ბექა-აღბუღას[[ბექას სამართლისდა წიგნიაღბუღას სამართალი]]). [[XVI საუკუნე|XVI საუკუნისათვის]] სამცხეში 2 საეპისკოპოსო იყო - — აწყურისა და წურწყაბის. [[XIV საუკუნე|XIV საუკუნის]] I ნახევარში სამცხისა და მომიჯნე ტერიტორიაზე იქმნება მსხვილი ფეოდალური პოლიტიკური ერთეული [[სამცხე-საათაბაგო]].

სამცხე [[XIV საუკუნე|XIV]]- —[[XVII საუკუნე|XVII]] საუკუნეებში სამცხე-საათაბაგოს შემადგენლობაში შედიოდა, [[XVI საუკუნე|XVI]] საუკუნის მე-2 ნახევარში დაპყრობილ იქნა [[თურქეთი|თურქეთის]] მიერ. [[1828]]-[[1829|29]] წლებში სამცხის ერთი ნაწილი დაუბრუნდა საქართველოს, ხოლო თურქეთის ფარგლებში დარჩა კუთხეები - — ყველისხევი, წურწყაბი, ფოცხოვი და ჯაყისწყალი.