ნაპირის ზონის განვითარება გამყინვარების შემდგომ პერიოდში დაიწყო, როცა მსოფლიო ოკეანის დონე 90-100 მ-ით აიწია და გასტაბილურდა.
ნაპირის ზონის თანამედროვე რელიეფის[[რელიეფი]]ს ჩამოყალიბებაში დიდ როლს თამაშობს [[ზვირთცემა]] და მოქცევის დინებები; მათი ზემოქმედება გართილებულიაგართულებულია ადგილობრივი კლიმატური (გაბატონებული ქარები, ყინვა, ყინულსაფარი და სხვა), ფიზიკური, ქიმიური და ბიოგენური ფაქტორებით. ნაპირის ზონის განვითარება მიმართულია წონასწორობის პროფილის (ნაპირთან ციცაბო და ფსკერისაკენ დამრეცი ჩაზნექილი მრუდი) გამომუშავებისაკენ. [[აბრაზია|აბრაზიულ ნაპირთან]] პროფილის ნაპირისპირა ნაწილი ჩაჭრილია [[დედაქანი|დედაქანებში]], ხოლო ფსკერისაკენ ხმელეთის[[ხმელეთი]]ს ნგრევის პროდუქტებია დალექილი. [[აკუმულაცია (გეოლოგია)|აკუმულაციურ ნაპირთან]], სადაც ზღვა ტერასას ან სანაპირო ბარს ქმნის, დანალექი ქანები ნაპირისპირა ნაწილშია, ფსკერისაკენ კი პროფილი შესაძლებელია დედაქანებშიც იყოს გამომუშავებული. ნაპირის ზონის მოხაზულობა დამოკიდებულია ნატანის ნაპირისგასწვრივ გადაადგილებაზე პლაჟსა და წყალქვეშა კალთაზე. თი ნაპირის ზონის რომელიმე მონაკვეთზე გაბატონებულია ნაპირისადმი ირიბად მიმართული ღელვა, მაშინ ნაპირისგასწვრივ ნაკადს მოცემულ კვეთში შეუძლია წლის განმავლობაში 100 ათ. მ<sup>3</sup>-ზე მეტი რიყნარი და დაახლოებით 1 მლნ. მ<sup>3</sup> ქვიშა გადაიტანოს. იქ, სადაც ნაპირის ექსპიზიციის შეცვლის გამო ნაკადი შესუსტებულია, ნატანი ნაწილობრივ ილექება და წარმოიქმნება ნაპირის ზონის აკუმულაციური ფორმევი (ცელა, ისარა, ზვინური და სხვა). თუ ნაპირისგასწვრივი ნაკადი გაძლიერდა, მაშინ შესაძლებელია ნაპირის ზონაში ნალექები წაირეცხოს, გაქრეს პლაჟი და დაიწყოს ნაპირის ამგები დედაქანების ნგრევა. ხშირად ამ შედეგამდე მივყავართ სამშენებლო მიზნით პლაჟიდან ნატანის არაგეგმაზომიერ გატანას.
ნაპირის ზონაში ვითარდება ისეთი ორგანიზმების სპეციფიკური ბიოცენოზები, რომლებიც შეგუებული არიან ზვირთცემას. ზოგიერთი მათგანი თავდაცვის მიზნით თავშესაფარს დედაქანებშიც თხრის და ამით აჩქარებს ნაპირის ნგრევის პროცესს. [[წყალმცენარეები|წყალმცენარეთა]] სიუხვე ნაპირის ზონაში ხელსაყრელ პირობებს ქმნის სარეწაო ცხოველთა მოსაშენებლად. ნაპირის ზონის ცვლილებებს ითვალისწინებენ ნავიგაციაში, აგრეთვე ნავსადგურებისა და ზღვის არხების მშენებლობის დროს.
