ფიონი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ახალი გვერდი: '''ფიონი''' (გერმ. Föhn, ლათ. favonius – თბილის დასავლეთის ქარი) |
No edit summary |
||
ხაზი 1:
'''ფიონი''' (გერმ. Föhn, ლათ. favonius –
ფიონის დროს ჰაერის ტემპერატურა მნიშვნელოვნად და სწრაფად მაღლდება, ხოლო შეფარდებითი სინოტივე მკვეთრად ეცემა, ზოგჯერ 10-20 %-მდეც.
ფიონის დაწყების დროს შეიმჩნევა ტემპერატურის მკვთრი და სწრაფი რყევა, ასევე ირყევა ტენიანობაც, როდესაც ხდება ფიონის თბლისი ჰაერის
დაჯახება ცივ ჰაერთან, რომლებიც ხეობებს ამსებენ.
ფიონის სიმკვეთრე მიუთითებს ფიონური ნაკადის ძლიერ ტურბულენტურობას.
ფიონი გრძელდება რამდენიმე საათიდან რამდენიმე დღემდე, ზოგჯერ შეჩერება.
ფიონები ალპებში უძველესი დროიდანაა ცნობილი. ფიონი ძალზე ხშირია დასავლეთ კავკასიონის სამხრეთ და ჩრდილეოთ კალთებზე.
ხშირად შეინჳშნება ყირიმის ნახევარკუნძულზე, ალთაისა სა შუა აზიის მთებში, იაკუტიაში, დასავლეთ გრენლანდიაში,
კლდოვანი მთების აღმოსავლეთ კალთებზე, და ასევე სხვა მრავალ მთათა სიტემებზე.
ფიონი შეიძლება წარმოიქმნას ნებისმიერ მთათა სისტემაში, თუ ჰაერის საერთო ცირკულაციის დინება კვეთს ქედებს საკმაო სიმაღლეზე.
ქარპირა მხარეებში ჰაერი ეშვება ქედებიდან, ხოლო წარმოქმნილი სივრცითი ჰააერის გათხელება მიისწრაფვის მაღლამდებარე ფენებზე.
ფიონის დროს არსებული მაღალი ტემპერატურა განპირობებულია მისი ადიაბატური გათბობით. ტემპერატურის ვერტიკალური გრადიენტი თითქმის
ყოველთვის მშრალადიაბატურზე ნაკლებია.
ხანგრძლივი და ინტენსიური ფიონის შედეგად მიმდინარეობს მთბში თოვლის დნობა.
ზაფხულის ფიონი მაღალი ტემპერატურისა და სიმშრალის ხარჯზე დამღუპველად მოქმედებს მცენარეულობაზე. ასე მაგ., დასავლეთ საქართველოში
(ქუთაისი) არის შემთხვევები, სადაც ზაფხულის ფიონების დროს მიმდინარეობს ხეების ფოთლების ცვენა და მოწყვეტა.
ფიონი ფიქსირდება ასევე არქტიკულ ჰაერში. ისლანდიაში ძლიერი ფიონების დროს ფიქსირდებოდა ჰაერის ტემპერატურის მატება
თითქმის 30 °C-ით (რამდენიმე საათის განმავლობაში).
| |||