საჩხერის მუნიციპალიტეტი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
ხაზი 1:
{{ვიკიფიცირება}}
{{გასაწმენდი}}
{{სტილი}}
 
 
{{ინფოდაფა საქართველოს რაიონები
|სახელი = საჩხერის მუნიციპალიტეტი
Line 17 ⟶ 12:
|ეროვნება = [[ქართველები]] 99.4%<br />[[ოსები]] 0.3%<br />[[რუსები]] 0.2%<ref name="საქსტატი">[http://www.geostat.ge/cms/site_images/_files/georgian/census/2002/II%20tomi%20.pdf საქსტატის 2002 წლის სოფლის მოსახლეობის აღწერის მონაცემები].</ref>
}}
 
{{ვიკიფიცირება}}
{{გასაწმენდი}}
{{სტილი}}
'''საჩხერის მუნიციპალიტეტი''' — - ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული დასავლეთ საქართველოში, [[იმერეთის მხარე|იმერეთის მხარეში]].
1917 წლამდე შედიოდა [[ქუთაისის გუბერნია|ქუთაისის გუბერნიის]] შორაპნის მაზრაში, 1930 წლამდე ქუთაისის ოლქში, 1939 წლამდე ჭიათურის რაიონში, მას შემდეგ დამოუკიდებელი რაიონია.
 
 
მდებარეობს მდინარეების [[ყვირილა|ყვირილის]] და [[ძირულა|ძირულის]] ზემო და შუა დინებების აუზში.
 
მოსაზღვრე მუნიციპალიტეტებია: ჩრდილოეთით - ამბროლაურის და ონის, აღმოსავლეთით – ჯავისა და ყორნისის (ყოფილი ზნაურის), სამხრეთით – ხაშურისა და ხარაგაულის, დასავლეთით – ჭიათურის.
 
რელიეფი საშუალო და დაბალმთიანია, მუნიციპალიტეტის ჩრდილოეთი ნაწილი განლაგებულია რაჭის ქედის სამხრეთ კალთაზე, სამხრეთი და სამხრეთ-აღმოსავლეთი ნაწილი კი - იმერეთის მაღლობზე.
 
რაიონის ფართობი 771 (შვიდასსამოცდათერთმეტიათასი) კვ. კილომეტრია, ქალაქის მიწის ფართობი 110 ჰექტარს შეადგენს, მოსახლეობის უდიდესი ნაწილი ქართველებია, რომლებსაც ეთნიკურად ზემო იმერლებს უწოდებენ, ცხოვრობენ სომხებიც და ოსებიც; რაც შეეხება ებრაელებს, ისინი საკმაოდ დიდი რაოდენობით ცხოვრობდნენ, მაგრამ ოთხმოციანი წლების დასაწყისიდან მათი უმრავლესობა ისტორიულ სამშობლოში წავიდა საცხოვრებლად, ხოლო დარჩენილი მცირე ნაწილი კი თბილისში გადავიდა.
 
2003 წლის 1 იანვრის მონაცემებით რაიონში 47 693 სული ადამიანი ცხოვრობს, აქედან ქალაქში - 6 500.
 
სახალხო მეუნეობის დარგებიდან ძირითადია სოფლის მეურნეობა, მოსახლეობა მისდევს მევენახეობას, მესაქონლეობას, მარცვლეულისა და ბოსტნეული კულტურების წარმოებას.
 
საჩხერის რაიონი აღმოსავლეთით ესაზღვრება ჯავასა და ყორნის, დასავლეთით - ჭიათურას, სამხრეთ აღმოსავლეთით - ხაშურს, სამხრეთ დასავლეთით - ხარაგაულს, ხოლო ჩრდილოეთით და ჩრდილო დასავლეთით ონსა და ამბროლაურს.
 
საჩხერის მადლიანი მიწა დაფარულია ისტორიისა და კულტურის უმნიშვლოვანესი ძეგლებით: ჭრუჭის, ქორეთის, სავანის, ჭალის, სპეთის, სარეკის, ბაჯითის სამონასტრო კომპლექსებითა და სალოცავებით, სანთელას, დუნთის, მოდინახესა და ჭორვილის ციხეებით; რაიონში მთლიანად აღრიცხულია 127 ძეგლი, რომელთაგან ერთი საკავშირო, 26 რესპუბლიკური, 100 კი ადგილობრივი მნიშვნელობისაა.
 
რაიონში არსებული წიაღისეული: იტავაზის საყალიბე ქვიშები, ბაჯითის კვარცის სილები, მარმარილო, გიშერი, ნავთობი, საკერამიკე თიხები, ხე-ტყე, და გოგირდწყალბადოვანი წყლები ამ დარგების განვითარების და მკურნალობის შესანიშნავ პირობებს ქმნიან.
 
სახალხო მეუნეობისეკონომიკის დარგებიდან ძირითადია [[სოფლის მეურნეობა]], მოსახლეობა მისდევს მევენახეობას[[მევენახეობა]]ს, მესაქონლეობას[[მესაქონლეობა]]ს, მარცვლეულისა და ბოსტნეული კულტურების წარმოებას.
რაიონის ტერიტორიაზე ცივილიზებული ადამიანის ნაკვალევი დადასტურებულია უხსოვარი დროიდან. პირველი არქეოლოგიური მონაპოვარი დაკავშირებულია აკაკი წერეთლის ძმის – დავითის სახელთან. მის შემდეგ რაიონს არქეოლოგთა ყურადღება არ მოჰკლებია ექვთიმე თაყაიშვილის, ბორის კუფტინის, ოთარ ჯაფარიძის, ჯურხა ნადირაძისა და სხვათა ძალისხმევით; ამ ქვეყნიდან უდროოდ წასულმა ჯურხა ნადირაძემ უკანასკნელი გათხრების შედეგად მოპოვებული ნივთმტკიცებებით დაადასტურა რაიონში ცივილიზაციის უწყვეტი განვითარება ადრეული ბრინჯაოს ხანიდან დღემდე.
 
საჩხერის მადლიანი მიწა დაფარულია ისტორიისა და კულტურის უმნიშვლოვანესი ძეგლებით: ჭრუჭის, ქორეთის, სავანის, ჭალის, სპეთის, სარეკის, ბაჯითის სამონასტრო კომპლექსებითა და სალოცავებით, სანთელას, დუნთის, მოდინახესა და ჭორვილის ციხეებით; რაიონში მთლიანად აღრიცხულია 127 ძეგლი, რომელთაგან ერთი საკავშირო, 26 რესპუბლიკური, 100 კი ადგილობრივი მნიშვნელობისაა.
თაობათა ღირსეული მემკვიდრეობითობით უნდა იყოს განპირობებული ის ფაქტი, რომ სამონასტრო კომპლექსებიდან და საეკლესიო ცენტრებიდან წამოსული ესტაფეტა წინა თაობებმა ღირსეულად მოიტანეს დღევანდელობამდე. ამიტომაა დაფარული დღევანდელი საჩხერე სკოლამდელი, სასკოლო და უმაღლესი განათლების, ჯანმრთელობის, კულტურულ-საგანმანათლებლო ობიექტების ფართო ქსელით.
 
რაიონის ტერიტორიაზე ცივილიზებული ადამიანის ნაკვალევი დადასტურებულია უხსოვარი დროიდან. პირველი არქეოლოგიური მონაპოვარი დაკავშირებულია აკაკი წერეთლის ძმის – დავითის სახელთან. მის შემდეგ რაიონს არქეოლოგთა ყურადღება არ მოჰკლებია ექვთიმე თაყაიშვილის, ბორის კუფტინის, ოთარ ჯაფარიძის, ჯურხა ნადირაძისა და სხვათა ძალისხმევით; ამ ქვეყნიდან უდროოდ წასულმა ჯურხა ნადირაძემ უკანასკნელი გათხრების შედეგად მოპოვებული ნივთმტკიცებებით დაადასტურა რაიონში ცივილიზაციის უწყვეტი განვითარება ადრეული ბრინჯაოს ხანიდან დღემდე.
საჩხერე ამაყობს თავის ღირსეული შვილებით: აკაკი და გიორგი წერეთლებით, პაოლო იაშვილით, ვიქტორ ნოზაძით, ივანე გომართელით, მუხრან მაჭავარიანით, ნოდარ შამანაძით, იორამ ქემერტელიძით, ფილიპე ბერიძით, მარი აბრამიშვილით, გივი ჭიჭინაძით და სხვებით. საჩხერემ მისცა მსოფლიო მეცნიერებას 6 აკადემიკოსი: სერგი დურმიშიძე, გიორგი ჭოღოშვილი, მალხაზ აბდუშელიშვილი, ეთერ ქემერტელიძე, ზურაბ ტატაშიძე, მეცნიერების სხვადასხვა დარგის 25 დოქტორი და 60 კანდიდატი.
 
თაობათა ღირსეული მემკვიდრეობითობით უნდა იყოს განპირობებული ის ფაქტი, რომ სამონასტრო კომპლექსებიდან და საეკლესიო ცენტრებიდან წამოსული ესტაფეტა წინა თაობებმა ღირსეულად მოიტანეს დღევანდელობამდე. ამიტომაა დაფარული დღევანდელი საჩხერე სკოლამდელი, სასკოლო და უმაღლესი განათლების, ჯანმრთელობის, კულტურულ-საგანმანათლებლო ობიექტების ფართო ქსელით.
საჩხერეს შორს გაუთქვა სახელი: მოქანდაკე ელგუჯა ამაშუკელმა, თეატრისა და კინოს ვარსკვლავებმა: მედეა ჯაფარიძემ, ლეილა და გოჩა აბაშიძეებმა, ოპერის სოლისტმა ნუგზარ გამგებელმა, კომპოზიტორმა მამია ხატელიშვილმა, მუსიკოსებმა: ზურაბ, მარინე, ირინე და ნანა იაშვილებმათ ოლიმპიურმა ჩემპიონმა ძალოსნობაში გიორგი ასანიძემ. ყოფილი სსრ კავშირის ჩემპიონმა ავიამოდელიზმში ნოდარ გელბახიანმა; სამშობლოსათვის თავგანწირულმა ბესიკ ქუთათელაძემ .საფრანგეთის საპატიო ლეგიონის ორდენის კავალერმა გენერალ (სოსო)სამსონ ქუთათელაძემ,და სხვებმა სპორტის სხვადასხვა სახეობის განვითარებას საფუძველი ჩაუყარა სპორტის დამსახურებულმა მუშაკმა თამაზ ლაშხმა, ხოლო გოგი თოდაძემ და ელგუჯა დვალმა, როგორც მწვრთნელებმა, პირველებმა დაულოცეს გზა გიორგი ასანიძეს ოლიმპიური მწვერვალებისაკენ.
 
==ადგილობრივი თვითმმართველობა ==