სილოვან ხუნდაძე: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მ კატეგორიის ჩამატება [[:კატეგორია:ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტში დაბადებულები|ჩოხატაურის მუნიცი |
თარგი ინფოდაფა |
||
ხაზი 1:
{{ინფოდაფა პიროვნება
|მშობსახელი =
|პორტრეტი = Skhundadze.gif
|ზომა =
|წარწერა =
|დაბსახელი =
|მოღვაწეობა = პედაგოგი
|დაბ თარიღი = [[16 აპრილი]], [[1860]]
|დაბ ადგილი = [[კალაგონი]]
| განათლება = [[სანქტ-პეტერბურგის უნივერსიტეტი]]
|მოქალაქეობა =
|დაკრ ადგილი = [[ქუთაისი]]
|ქვეშევრდომობა = [[რუსეთის იმპერია]]
|ეროვნება = [[ქართველები|ქართველი]]
| გარდ თარიღი = [[12 მაისი]], [[1928]]
| გარდ ადგილი = [[ქუთაისი]]
|მამა = თომა ხუნდაძე
|დედა =
|მეუღლე =
|შვილები = [[ფატი ხუნდაძე]]
|ჯილდოები =
|ვებ-გვერდი =
|სხვადასხვა = [[რაჟდენ ხუნდაძე|რაჟდენ ხუნდაძის]] ძმა
}}
'''სილოვან ხუნდაძე''' (დ. [[3 აპრილი]]/[[16 აპრილი]], [[1860]], სოფ. [[კალაგონი]], ამჟამად[[ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტი]] ― გ. [[12 მაისი]], [[1928]], [[ქუთაისი]]), [[ქართველები|ქართველი]] პედაგოგი, ახალი ქართული სალიტერატურო ენის ერთ-ერთი დამდგენი, ლიტერატორი და პუბლიცისტი, ცნობილი სასულიერო და საზოგადო მოღვაწის [[რაჟდენ ხუნდაძე|რაჟდენ ხუნდაძის]] (1845-1929) უმცროსი ძმა, საქართველოში ბავშვთა ფსიქოლოგიის ერთ-ერთი ფუძემდებლის, პროფესორ [[ფატი ხუნდაძე|ფატი ხუნდაძის]] (1895-1978) მამა.
Line 5 ⟶ 29:
==განათლება==
დაიბადა [[ოზურგეთის მაზრა|ოზურგეთის მაზრის]] სოფელ [[კალაგონი|კალაგონში]], მღვდელ თომა ხუნდაძის ოჯახში. [[1880]] წელს სილოვან ხუნდაძემ დაამთავრა [[ქუთაისის კლასიკური გიმნაზია]]. [[1879]]-[[1880]] წლებში მისი რედაქტორობით გამოვიდა გიმნაზიის მოსწავლეთა ხელნაწერი ჟურნალ "სამშობლოს" ოთხი ნომერი. [[1884]] წელს დაამთავრა [[სანქტ-
▲[[1880]] წელს სილოვან ხუნდაძემ დაამთავრა [[ქუთაისის კლასიკური გიმნაზია]]. [[1879]]-[[1880]] წლებში მისი რედაქტორობით გამოვიდა გიმნაზიის მოსწავლეთა ხელნაწერი ჟურნალ "სამშობლოს" ოთხი ნომერი. [[1884]] წელს დაამთავრა [[სანქტ-პეტერბურგი]]ს უნივერსიტეტის აღმოსავლურ ენათა ფაკულტეტი. აქ ის ისმენდა გამოჩენილი მეცნიერების: პეტრე ერნშტედტის, თადეუშ ზელინსკის, [[დავით ჩუბინაშვილი]]ს, [[ალექსანდრე ცაგარელი]]ს და სხვათა ლექციებს. ჯერ კიდევ უნივერსიტეტში სწავლისას, ჟურნალ "ივერიას" [[1882]] წლის მე-12 ნომერში, გამოაქვეყნა თავისი პირველი საყურადღებო ნაშრომი "ისტორიული კილო გრიგოლ ორბელიანის ლექსებში" .
==პედაგოგიური მოღვაწეობა==
პეტერბურგიდან სამშობლოში დაბრუნებისთანავე, [[1884]] წლის შემოდგომაზე, სილოვან ხუნდაძე შეუდგა პედაგოგიურ და საზოგადოებრივ მოღვაწეობას. [[1888]] წლამდე იგი პედაგოგიურ მოღვაწეობას ეწეოდა [[ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოება|ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების]]
[[1900]] წელს ხსენებული სკოლის ინსპექტორის [[იოსებ ოცხელი]]ს და სილოვან ხუნდაძის თაოსნობითა და ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების გამგეობის თანადგომით შესაძლებელი გახდა სკოლის ბაზაზე [[ქუთაისის ქართული სათავადაზნაურო გიმნაზია|ქუთაისის ქართული სათავადაზნაურო გიმნაზიის]] დაფუძნება. იგი საქმიანობას შეუდგა, როგორც კერძო სრული გიმნაზია. [[თბილისის ქართული სათავადაზნაურო გიმნაზია|თბილისის ქართულ სათავადაზნაურო გიმნაზიასთან]] ერთად ეს სასწავლებელი წარმოადგენდა საქართველოში საშუალო განათლების უმნიშვნელოვანეს კერას. გიმნაზიის პირველ დირექტორად დაინიშნა იოსებ ოცხელი, ხოლო ინსპექტორად - სილოვან ხუნდაძე. ამ გიმნაზიასთან იყო დაკავშირებული ხუნდაძის მთელი შემდგომი პედაგოგიური მოღვაწეობა. მის აღზრდილთა შორის ბევრი იყო შემდგომში გამოჩენილი მოღვაწე, მათ შორის: [[ნიკო ლორთქიფანიძე]], [[გიორგი ახვლედიანი]], [[შალვა ნუცუბიძე]], [[კონსტანტინე ერისთავი]], [[არნოლდ ჩიქობავა]], [[პეტრე ქავთარაძე]], [[დიმიტრი უზნაძე]], [[სიმონ ყაუხჩიშვილი]], [[გიორგი წერეთელი]], [[ალექსანდრე წერეთელი]], [[კონსტანტინე გამსახურდია]], [[ვარლამ თოფურია]], [[ვიქტორ ნოზაძე]] და სხვანი.
[[1907]] წელს სილოვან ხუნდაძე აირჩიეს [[საქართველოს საისტორიო და საეთნოგრაფიო საზოგადოება|საქართველოს საისტორიო და საეთნოგრაფიო საზოგადოების]] დამფუძნებელ წევრად. [[1913]] წელს მისი ინიციატივით დაარსდა ამ საზოგადოების ქუთაისის განყოფილება. [[1916]] წელს იგი იყო
[[1907]] წელს სილოვან ხუნდაძე უდიდესი მწუხარებით გამოეთხოვა [[ილია ჭავჭავაძე]]ს, რომელთანაც აკავშირებდა ხანგრძლივი ურთიერთობა.
Line 34 ⟶ 57:
სილოვან ხუნდაძე ითვლება თანამედროვე ქართული სალიტერატურო ენის ნორმების ერთ-ერთ დამდგენად. მისი სახელმძღვანელოებიდან აღსანიშნავია: "ქართული გრამატიკა" (ორ ნაწილად, 1904, მეორე გამოცემა - 1921), "სალიტერატურო ქართული" (1901), "ნიკოლოზ ბარათაშვილი" (1914), "რაფიელ ერისთავი" (1918), "გრიგოლ ორბელიანი" (1917), "ვახტანგ ორბელიანი" (1918), "აკაკი წერეთელი" (1918), "ილია ჭავჭავაძე" (1919), "შოთა რუსთაველი" (1921), "ქართული მართლწერისა და სწორენის ძირითადი საფუძვლები" (1927). საყურადღებოა მისი მონოგრაფიული ხასიათის გამოკვლევები: "ქართული ზმნები" (ქუთაისი, 1891) და "სალიტერატურო ქართული" (ქუთაისი, 1901).
აღსანიშნავია, რომ სილოვან ხუნდაძე იყო საქართველოს ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობის თვალსაჩინო მოღვაწე. [[1892]]-[[1893]] წლებში იგი აქტიურად უჭერდა მხარს
სილოვან ხუნდაძე გარდაიცვალა 68 წლის ასაკში. დაკრძალულია ქუთაისში, საზოგადო მოღვაწეთა პანთეონში. ქუთაისის ყოფილი სათავადაზნაურო გიმნაზიის ეზოში დადგმულია მისი ბიუსტი.
| |||