ვიკიპედია

მიხეილ წერეთელი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შეუმოწმებელი ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
მ კატეგორიის ჩამატება [[:კატეგორია:ჭიათურის მუნიციპალიტეტში დაბადებულები|ჭიათურის მუნიციპალი
No edit summary
ხაზი 21:
}}
 
'''მიხეილ (მიხაკო) წერეთელი''' (ფსევდონიმები - "Baton", "მ. სანგალა") (დ. [[23 დეკემბერი]], [[1878]], სოფელი [[ცხრუკვეთი]] (დღევანდელი [[ჭიათურა|ჭიათურის რაიონიმუნიციპალიტეტი]]) ― გ. [[2 მარტი]], [[1965]], [[მიუნხენი]], [[გერმანია]]), [[ქართველები|ქართველი]] მეცნიერი ძველი აღმოსავლეთის ისტორიის დარგში, ფილოლოგი, პუბლიცისტი, სოციოლოგი, პოლიტიკური და საზოგადო მოღვაწე, პროფესორი, ცნობილი ექიმის, პუბლიცისტისა და საზოგადო მოღვაწის [[წერეთელი, ვასილ|ვასილ წერეთლის]] (1862-1937) უმცროსი ძმა.
 
== ბიოგრაფია ==
დაიბადა ზემო [[იმერეთი]]ს ერთ-ერთ ულამაზეს სოფელ ცხრუკვეთში. იმერეთის მეფის [[სოლომონ I]]-ის კარის მოძღვარის '''სვიმონ წერეთლის''' (მისგან იღებს სათავეს '''მოძღვრიშვილ-წერეთელთა''' ცნობილი საგვარეულო) და იმერეთის მეფის [[დავით II, გიორგი VII-ის ძე|დავით II]]-ის ასულის '''ატატო ბაგრატიონის''' პირდაპირი შთამომავალი იყო.
 
=== განათლება ===
Line 36 ⟶ 37:
[[1907]] წელს მ. წერეთელი [[საქართველო|საქართველოში]] დაბრუნდა. მცირე ხნის შემდეგ, იმავე წლის 30 აგვისტოს, საქართველოში უდიდესი ტრაგედია დატრიალდა - [[წიწამური|წიწამურთან]] ვერაგულად მოკლულ იქნა დიდი [[ჭავჭავაძე, ილია|ილია ჭავჭავაძე]] (1837-1907). გაზეთის "ისარი" [[1907]] წლის [[2 სექტემბერი|2 სექტემბრის]] ნომერში გამოქვეყნდა მ. წერეთლის ცნობილი წერილი "კაცია ადამიანი?!". ქართველი საზოგადოებისთვის კარგად არის ცნობილი სიტყვა, რომელიც მან წარმოსთქვა ილიას დაკრძალვაზე. როგორც სტატია, ისე სიტყვა იმავე წლის დამლევს გამოქვეყნდა მემორიალურ კრებულში "ილია ჭავჭავაძის სიკვდილი და დასაფლავება".
 
[[1909]] წელს თბილისში გამოიცა მ. წერეთლის მნიშვნელოვანი სოციოლოგიური გამოკვლევა "ერი და კაცობრიობა". [[1910]] წელს იგი სიტყვით გამოვიდა [[ლონდონი|ლონდონის]] ჩაგრულ ერთა ყრილობაზე. [[1914]] წელს მიხეილ წერეთელმა მოიპოვა ჰაიდელბერგის უნივერსიტეტის დოქტორის ხარისხი [[ასირიოლოგია|ასირიოლოგიაში]]. სადისერტაციო ნაშრომი იმავე წელს ცალკე წიგნად გამოიცა ხსენებული უნივერსიტეტის მიერ. [[1912]] წელს მან გამოაქვეყნა თავისი ცნობილი გამოკვლევა "სუმერული და ქართული", რომელიც მოგვიანებით გამოქვეყნდა ინგლისურ და ფრანგულ ენებზე. [[1916]] წელს იგი მონაწილეობდა [[ლოზანა|ლოზანაში]] გამართულ ჩაგრულ ერთა ყრილობაში. იმავე წელს ფრანგულ ენაზე გამოიცა მისი წიგნი კავკასიის ეთნიკური და კულტურული განვითარების საკვანძო საკითხების შესახებ. [[1913]]-[[1916]] წლებში [[დიდი ბრიტანეთი|დიდი ბრიტანეთისა]] და [[ირლანდია|ირლანდიის]] სამეფო სააზიო საზოგადოების შრომების რამდენიმე ნომერში გამოქვეყნდა მ. წერეთლის ნაშრომი "სუმერელები და ქართველები". არჩეული იყო აღნიშნული საზოგადოების ნამდვილ წევრად. [[1914]]-[[1918]] წლებში მიხეილ წერეთელი იყო საზღვარგარეთ მოქმედი მეტად მნიშვნელოვანი ორგანიზაციის - "საქართველოს დამოუკიდებლობის კომიტეტი"-ს ერთ-ერთი ხელმძღვანელი.
[[1909]] წელს თბილისში გამოიცა მ. წერეთლის მნიშვნელოვანი სოციოლოგიური გამოკვლევა "ერი და კაცობრიობა".
 
[[1918]]-[[1919]] წლებში იგი იყო [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა|საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის]] დიპლომატიური მისიების ხელმძღვანელი [[გერმანია|გერმანიაში]] და [[სკანდინავია|სკანდინავიის ქვეყნებში]]. [[1919]]-[[1920]] წლებში მიხეილ წერეთელი იყო [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი]]ს პროფესორი ასირიოლოგიასა და ძველი აღმოსავლეთის ისტორიაში. [[1921]] წლის თებერვალ-მარტში ბოლშევიკურმა [[რუსეთი|რუსეთმა]] მოახდინა საქართველოს ოკუპაცია. მ. წერეთელი იძულებული იყო სამუდამოდ დაეტოვებინა სამშობლო. [[1922]]-[[1945]] წლებში იგი იყო ჯერ [[ბრიუსელი|ბრიუსელის]] უნივერსიტეტის (1922-1933), შემდეგ კი [[ბერლინი|ბერლინის]] ჰუმბოლდტის სახელობის უნივერსიტეტის (1933-1945) პროფესორი. [[1920]]-იანი წლების პირველ ნახევარში [[სტამბოლი|სტამბოლის]] ([[კონსტანტინოპოლი]]) ქართველ კათოლიკეთა სავანესთან არსებულმა გამომცემლობამ გამოსცა მ. წერეთლის მიერ ნათარგმნი "გილგამეშიანი" და მისი მონოგრაფიული გამოკვლევა "ხეთის ქვეყანა".
[[1910]] წელს იგი სიტყვით გამოვიდა [[ლონდონი|ლონდონის]] ჩაგრულ ერთა ყრილობაზე.
 
[[1926]] წლიდან [[1940]]-იანი წლების დამლევამდე იგი იყო ქართული პატრიოტული პოლიტიკური ორგანიზაციის "თეთრი გიორგი"-ს ერთ-ერთი ლიდერი. [[1929]] წელს ჰაიდელბერგის უნივერსიტეტმა გერმანულ ენაზე გამოსცა წერეთლის მონოგრაფია "ახლადაღმოჩენილი ქალდეური წარწერები". [[1933]]-[[1953]] წლებში საერთაშორისო სამეცნიერო ჟურნალის "რევიუ დ'ასირიოლოჟი" (ბელგია) ნომრებში გამოქვეყნდა მისი სტატიების სერია [[ურარტუ|ურარტუს]] ისტორიის საკითხებზე. მ. წერეთელი არჩეული იყო ამ ჟურნალის სარედაქციო საბჭოს წევრად. [[1933]] წელს ბერლინში გამოიცა [[ორბელიანი, სულხან-საბა|სულხან-საბა ორბელიანის]] ცნობილი თხზულების "სიბრძნე სიცრუისა" მიხეილ წერეთლისეული გერმანული თარგმანი.
[[1914]] წელს მიხეილ წერეთელმა მოიპოვა ჰაიდელბერგის უნივერსიტეტის დოქტორის ხარისხი [[ასირიოლოგია|ასირიოლოგიაში]]. სადისერტაციო ნაშრომი იმავე წელს ცალკე წიგნად გამოიცა ხსენებული უნივერსიტეტის მიერ.
 
[[1912]] წელს მან გამოაქვეყნა თავისი ცნობილი გამოკვლევა "სუმერული და ქართული", რომელიც მოგვიანებით გამოქვეყნდა ინგლისურ და ფრანგულ ენებზე.
 
[[1916]] წელს იგი მონაწილეობდა [[ლოზანა|ლოზანაში]] გამართულ ჩაგრულ ერთა ყრილობაში. იმავე წელს ფრანგულ ენაზე გამოიცა მისი წიგნი კავკასიის ეთნიკური და კულტურული განვითარების საკვანძო საკითხების შესახებ.
 
[[1913]]-[[1916]] წლებში [[დიდი ბრიტანეთი|დიდი ბრიტანეთისა]] და [[ირლანდია|ირლანდიის]] სამეფო სააზიო საზოგადოების შრომების რამდენიმე ნომერში გამოქვეყნდა მ. წერეთლის ნაშრომი "სუმერელები და ქართველები". არჩეული იყო აღნიშნული საზოგადოების ნამდვილ წევრად.
 
[[1914]]-[[1918]] წლებში მიხეილ წერეთელი იყო საზღვარგარეთ მოქმედი მეტად მნიშვნელოვანი ორგანიზაციის - "საქართველოს დამოუკიდებლობის კომიტეტი"-ს ერთ-ერთი ხელმძღვანელი.
 
[[1918]]-[[1919]] წლებში იგი იყო [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა|საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის]] დიპლომატიური მისიების ხელმძღვანელი [[გერმანია|გერმანიაში]] და [[სკანდინავია|სკანდინავიის ქვეყნებში]].
 
[[1919]]-[[1920]] წლებში მიხეილ წერეთელი იყო [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი]]ს პროფესორი ასირიოლოგიასა და ძველი აღმოსავლეთის ისტორიაში.
 
[[1921]] წლის თებერვალ-მარტში ბოლშევიკურმა [[რუსეთი|რუსეთმა]] მოახდინა საქართველოს ოკუპაცია. მ. წერეთელი იძულებული იყო სამუდამოდ დაეტოვებინა სამშობლო.
 
[[1922]]-[[1945]] წლებში იგი იყო ჯერ [[ბრიუსელი|ბრიუსელის]] უნივერსიტეტის (1922-1933), შემდეგ კი [[ბერლინი|ბერლინის]] ჰუმბოლდტის სახელობის უნივერსიტეტის (1933-1945) პროფესორი.
 
[[1920]]-იანი წლების პირველ ნახევარში [[სტამბოლი|სტამბოლის]] ([[კონსტანტინოპოლი]]) ქართველ კათოლიკეთა სავანესთან არსებულმა გამომცემლობამ გამოსცა მ. წერეთლის მიერ ნათარგმნი "გილგამეშიანი" და მისი მონოგრაფიული გამოკვლევა "ხეთის ქვეყანა".
 
[[1926]] წლიდან [[1940]]-იანი წლების დამლევამდე იგი იყო ქართული პატრიოტული პოლიტიკური ორგანიზაციის "თეთრი გიორგი"-ს ერთ-ერთი ლიდერი.
 
[[1929]] წელს ჰაიდელბერგის უნივერსიტეტმა გერმანულ ენაზე გამოსცა წერეთლის მონოგრაფია "ახლადაღმოჩენილი ქალდეური წარწერები".
 
[[1933]]-[[1953]] წლებში საერთაშორისო სამეცნიერო ჟურნალის "რევიუ დ'ასირიოლოჟი" (ბელგია) ნომრებში გამოქვეყნდა მისი სტატიების სერია [[ურარტუ|ურარტუს]] ისტორიის საკითხებზე. მ. წერეთელი არჩეული იყო ამ ჟურნალის სარედაქციო საბჭოს წევრად.
 
[[1933]] წელს ბერლინში გამოიცა [[ორბელიანი, სულხან-საბა|სულხან-საბა ორბელიანის]] ცნობილი თხზულების "სიბრძნე სიცრუისა" მიხეილ წერეთლისეული გერმანული თარგმანი.
 
მეორე მსოფლიო ომის წლებში მ. წერეთელი იყო გერმანიაში მოქმედი "ქართული სამოკავშირეო კომიტეტი"-ს ერთ-ერთი ხელმძღვანელი. ამ კომიტეტის ძალისხმევით გერმანიის საკონცენტრაციო ბანაკებიდან გათავისუფლდა ასობით ქართველი სამხედრო ტყვე. გარდა ამისა, [[1942]] წელს იგი იყო ერთ-ერთი მოთავე ქართული პატრიოტული პოლიტიკური ორგანიზაციის "ქართველ ტრადიციონალისტთა კავშირი"-ს დაფუძნებისა.
Line 72 ⟶ 47:
სახელოვანი მეცნიერი და მამულიშვილი აქტიურად მოღვაწეობდა [[რუსთველოლოგია|რუსთველოლოგიის]] დარგში. [[1963]] წელს პარიზში გამოიცა "ვეფხისტყაოსნის" მის მიერ აღდგენილი და დადგენილი ტექსტი, ხოლო [[1975]] წელს პოემის წერეთლისეული გერმანული პროზაული თარგმანი.
 
[[1945]] წლიდან იგი ცხოვრობდა და მოღვაწეობდა [[მიუნხენი|მიუნხენში]]. მიხეილ წერეთელი იყო ქართული ემიგრანტული პერიოდული პრესის აქტიური თანამშრომელი. მისი უშუალო მონაწილეობით პარიზში დაარსდა სამეცნიერო [[ბედი ქართლისა (ჟურნალი)|ჟურნალი "ბედი ქართლისა"]], რომელშიც გამოქვეყნებულია მ. წერეთლის არაერთი საყურადღებო წერილი. გარდა ამისა, მისი სტატიები ქვეყნდებოდა ინგლისურენოვანი სამეცნიერო ჟურნალის "Georgica" (ლონდონი) ფურცლებზე. იგი გარდაიცვალა 87 წლის ასაკში. დაკრძალულია საფრანგეთში, ლევილის სასაფლაოზე.▼
[[1945]] წლიდან იგი ცხოვრობდა და მოღვაწეობდა [[მიუნხენი|მიუნხენში]].
 
▲მიხეილ წერეთელი იყო ქართული ემიგრანტული პერიოდული პრესის აქტიური თანამშრომელი. მისი უშუალო მონაწილეობით პარიზში დაარსდა სამეცნიერო [[ბედი ქართლისა (ჟურნალი)|ჟურნალი "ბედი ქართლისა"]], რომელშიც გამოქვეყნებულია მ. წერეთლის არაერთი საყურადღებო წერილი. გარდა ამისა, მისი სტატიები ქვეყნდებოდა ინგლისურენოვანი სამეცნიერო ჟურნალის "Georgica" (ლონდონი) ფურცლებზე.
 
იგი გარდაიცვალა 87 წლის ასაკში. დაკრძალულია საფრანგეთში, ლევილის სასაფლაოზე.
{{DEFAULTSORT:წერეთელი, მიხეილ}}
 
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/მიხეილ_წერეთელი“-დან