სიბრძნე ბალავარისი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
+ლიტერატურა
გასწორდა პუნქტუაცია
ხაზი 1:
'''"სიბრძნე„სიბრძნე ბალავარისი"ბალავარისი“''', შუა საუკუნეების პოპულარული ჰაგიოგრაფიულ-მორალური ხასიათის სასულიერო რომანის „ [[ბალავარიანი]]ს“ ქართული რედაქცია.
 
თხზულება ინდური წარმოშობისაა. ქართულად იგი [[არაბული ენა|არაბული ენიდან]] უნდა იყოს გადმოკეთებული. მასში მოთხრობილია [[ინდოეთი|ინდოეთში]] [[ქრისტიანობა|ქრისტიანობის]] გავრცელების ამბავი: ინდოეთის მეფის აბენესის ვაჟს იოდასაფს ქრისტიანობაზე მოაქცევს მეუდაბნოე ბალავარი. იოდასაფი ქრისტიანობას ინდოეთის სახელმწიფო რელიგიად გამოაცხადებს. თხზულება შუა საუკუნეებში ინტერესს იწვევდა თხრობის იგავარაკული სტილით (ბალავარის ბრძნული შეგონებანი იოდასაფისადმი წარმოდგენილია იგავებად) და სიუჟეტის რომანული ელემენტით (იოდასაფს ცთუნების მიზნით მეფე ულამაზეს ასულებს მიუჩენს, ერთი მათგანი უფლისწულს შეუყვარდება).
 
ქართულ ხელნაწერებში ამ თხზულების 2 რედაქციაა დაცული: ვრცელი - "[[ცხოვრებაჲ იოდასაფისი]]" და მოკლე "სიბრძნე„სიბრძნე ბალავარისი"ბალავარისი“ ვრცელი რედაქცია ჩვენამდე მოღწეულია ერთადერთი ხელნაწერით (Ter. № 140, XI ს., გამოიცა 1957). დღეისათვის გავრცელებული თვალსაზრისის თანახმად, ვრცელი რედაქცია IX-X საუკუნეებში უნდა იყოს შექმნილი, ხოლო მოკლე - X საუკუნის დამლევს თუ XI საუკუნეში. ეს უკანასკნელი, თავის მხრივ, ვრცელი რედაქციის შემოკლებაა, თუმცა მასში სხვა წყაროებიც უნდა იყოს გამოყენებული. მკვლევართა აზრი ვრცელი და მოკლე რედაქციის მიმართებაზე ერთგვარი არ არის. ზოგიერთი ფიქრობს, რომ მოკლე რედაქცია უსწრებს ვრცელს, ზოგის აზრით კი ვრცელი და მოკლე რედაქციები საერთო დედნიდან მომდინარეობს.
 
"ბალავარიანის"„ბალავარიანის“ ქართული ვერსია რომანის პირველი ქრისტიანული გადამუშავება უნდა იყოს. იგი შუალედური საფეხურია ამ სიუჟეტის აღმოსავლურ (სანსკრიტული, ფალაური, არაბული) და დასავლუ (ბერძნული) გადამუშავებას შორის. შუა საუკუნეების ევროპაში უაღრესად პოპულარული "ვარლაამისა„ვარლაამისა და იოსაფის"იოსაფის“ რომანი ქართული ვერსიიდან უნდა იღებდეს სათავეს.
 
"სიბრძნე„სიბრძნე ბალავარისი"ბალავარისი“ თარგმნილია რუსულ და ინგლისურ ენებზე. რუსულად მოკლე რედაქცია თარგმნა ი. ჯავახიშვილმა (პეტერბურგი, 1899), ვრცელი რედაქცია - ბ. აბულაძემ (თბილისი, 1962); ინგლისურად მოკლე (ლონდონი, 1957) და ვრცელი (ლონდონი, 1966) რედაქციაც - [[დევიდ ლენგი, დევიდ|დევიდ ლენგმა]].
 
"სიბრძნე ბალავარისი" თარგმნილია რუსულ და ინგლისურ ენებზე. რუსულად მოკლე რედაქცია თარგმნა ი. ჯავახიშვილმა (პეტერბურგი, 1899), ვრცელი რედაქცია - ბ. აბულაძემ (თბილისი, 1962); ინგლისურად მოკლე (ლონდონი, 1957) და ვრცელი (ლონდონი, 1966) რედაქციაც - [[ლენგი, დევიდ|დევიდ ლენგმა]].
==ლიტერატურა==
*''კეკელიძე კ.'', ბალავარიანის რომანი ქრისტიანულ მწერლობაში, მის წგნ.: ეტიუდები ძველი ქართული ლიტერატურის ისტორიიდან, ტ. 6, თბ., 1960;