ახალციხის საფაშო: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მ +ლიტერატურა |
მNo edit summary |
||
ხაზი 1:
'''ახალციხის საფაშო''', ''ჩილდირის საფაშო'', ოსმალეთის ადმინისტრაციული-პოლიტიკური ერთეული მის მიერ დაპყრობილ [[სამცხე-საათაბაგო]]ს ტერიტორიაზე. XVI საუკუნის I ნახევარში ოსმალებმა დაიპყრეს სამცხე-საათაბაგოს დასავლეთი, [[1578]] კი — აღმოსავლეთი ნაწილი. [[1579]] სულთნის ბრძანებით სამცხე-საათაბაგოს სხვადასხვა დროს დაპყრობილი ტერიტორიები გააერთიანეს და ერთი უმაღლესი ადმინისტრაციული-სამმართველო ერთეული ახალციხის (ჩილდირის) საფაშო
[[1582]] მანუჩარის მეთაურობით სამცხეში დიდი აჯანყება დაიწყო. ქართველებმა გაათავისუფლეს ახალციხე და მისი სანახები. მანუჩარმა უარყო მაჰმადიანობა და სამცხის ათაბაგი გახდა. [[1587]] ოსმალებმა შეძლეს სამცხეში აჯანყების ჩაქრობა და ახალციხის ხელმეორედ დაპყრობა. [[1595]] ოსმალეთის მთავრობამ სამცხე აღწერა და „[[გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი]]“ შეადგინა. [[1607]] ირანელებმა ქართველების აქტიური დახმარებით ოსმალები განდევნეს ახალციხიდან. [[აბას I|შაჰ-აბას I-მა]] ახალციხის გამგებლად მანუჩარ II-ის შვილი 15 წლის მანუჩარი დანიშნა ([[მანუჩარ III|მანუჩარ III ათაბაგი]]), მაგრამ [[1608]] ოსმალებმა კვლავ დაიპყრეს ახალციხე. [[1612]] ირან-ოსმალეთის ზავით ახალციხე ოსმალეთს დარჩა. ოსმალებმა მანუჩარ III-ს დაუპურისპირეს გამაჰმადიანებული მესხი ფეოდლები და განხეთქილება ჩამოაგდეს საკუთრივ ათაბაგის სახლის წევრებს შორის. [[1625]] სულთანმა ახალციხის ბეგლარბეგად დანიშნა მანუჩარ III-ის ბიძა [[ბექა III]] (საფარ-ფაშა). ამ დროიდან სამცხე-საათაბაგოს ქართულმა ფეოდალურმა სამთავრომ პოლიტიკური არსებობა შეწყვიტა.
ხაზი 10:
1828-1829 რუსეთ-ოსმალეთის ომის შედეგად ახალციხე და მისი სანახები განთავისუფლებულ იქნა ოსმალთა ბატონიბოსაგან. XIX საუკუნის შუა წლებიდან ახალციხის საფაშო გაუქმდა, ხოლო ოსმალთა მფლობელობაში დარჩენილი ტერიტორიები ოსმალეთა სხვადასხვა პროვონციებს შეუერთდა.
==ლიტერატურა==
*''სვანიძე მ.'', ქსე, ტ. 2, გვ. 102, თბ., 1977
[[კატეგორია:ახალციხის საფაშო|*]]
| |||