გეოქრონოლოგიური სკალა: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''გეოლოგიური წელთაღრიცხვა''' — [[დედამიწის ქერქი]]ს ამგები [[ქანი (გეოლოგია)|ქანების]] ასაკის დადგენა. განარჩევენ შეფარდებითსა და აბსოლუტურ (ბირთვულ) გეოლოგიურ წელთაღრიცხვას. შეფარდებითი გეოლოგიური წელთაღრიცხვა ადგენს ქანთა

შეფარდებით ასაკს, ე.ი. იკვლევს მათი წარმოშობის თანამიმდევრობას დროში თვით იმ დროის ხანგრძლივობის შეუფასებლად, რომელმაც განვლო მათი ჩამოყალიბების შემდეგ. აბსოლუტური გეოქრონოლოგიური წელთაღრიცხვა ქანთა ასაკს განსაზღვრავს დროის ერთეულებში, ჩვეულებრივ, მილიონ წლებში. ეს ე. წ. აბსოლუტური (იზოტოპური, რადიოლოგიური) ასაკია.

''შეფარდებითი გეოქრონოლოიგური წელთაღრიცხვა'' - იმ დებულებას ემყარება, რომ შრეებრივი ქანების პირველადი, აუშლელი თანამიმდევრობის შემთხვევაში ზევით მდებარე შრე მის ქვეშმდებარე შრეზე ახალგაზრდაა (სტენოს პრინციპი). არაშრეებრივი გეოლოგიური სხეულების (ინტრუზიული და ძარღვული ქანები) შეფარდებითი ასაკის დადგენა შრეებრივ ქანებთან მათი სივრცობრივი ურთიერთდამოკიდებულების საფუძველზე ხდება. ასეთი ქანის გამკვეთი სხეული მის მიერ გავეთილ შრეთა შორის უახალგაზრდეს შრეზე უფრო ახალგაზრდაა და უფრო ძველია, ვიდრე უძველესი შრე

იმ შრეთა შორის, რომლებიც მასზე უთანხმოდ არიან განლაგებული.

[[ქანი (გეოლოგია)|ქანთა]] ასაკობრივ თანამიმდევრობას (მათ შეფარდებით დათარიღებას) როგორც ცალკეულ რაიონებში, ისე დედამიწის მთელი ზედაპირისათვის, [[სტრატიგრაფია]] იკვლევს.

სტრატიგრაფიული კვლევის მთავარ მეთოდს წარმოადგენს პალეონტოლოგიური მეთოდი. იგი ემყარება XIX საუკუნის დასაწყისში დადგენილ ფაქტს, რომ სხვადასხვა ასაკის შრეებში განამარხებული ორგანიზმების ასოციაციები განსხვავებულია, ერთდროულად დალექილ შრეებში კი - მსგავსი. თავდაპირველად გეოლოგიური დროის განმავლობაში ორგანული სამყაროს შემადგენლობის ცვლას უეცარი გეოლოგიური

კატასტროფებით გამოწვეული ორგანიზმების გადაშენებითა და ღვთაების ახალი შემოქმედებითი აქტებით ხსნიდნენ ([[ჟორჟ კიუვიე]] და მისი მიდევრები). მხოლოდ მას შემდეგ, რაც [[ჩარლზ ლაიელი|ჩარლზ ლაიელმა]] სწორად შეაფასა ნელი გეოლოგიური პროცესების გადამწყვეტი მნიშვნელობა დედამიწის ზედაპირის სახეცვლისათვის, ხოლო [[ჩარლზ დარვინი|ჩარლზ დარვინმა]] ორგანული სამყაროს ევოლუციური განვითარების თეორია შექმნა, საფუძველი ჩაეყარა პალეონტოლოგიური მეთოდის ნამდვილ მეცნიერულ მატერიალისტურ დასაბუთებას.

დაცვის ან საერთოდ არარსებობის გამო პალეონტოლოგიური მეთოდის გამოყენების საშუალება ძლიერ შეზღუდულია. ამიტომ თავდაპირველად კამბრიულისწინა წარმონაქმნების დანაწილებას საფუძვლად

დაედო სათანადო ქანების მეტამორფიზმის ხარისხი და სწორედ ამის საფუძველზე გამოყვეს არქეული (არქეოზოური) და პროტეროზოური ერები. სკალის ფანეროზოური ნაწილი იყოფა სამ ჯგუფად - [[პალეოზოური ჯგუფი|პალეოზოური]], [[მეზოზოური ჯგუფი|მეზოზოური]] და [[კაინოზოური ჯგუფი|კაინოზოური]].

აბსოლუტური გეოლოგიური წელთაღრიცხვა ჩაისახა XX საუკუნის დასაწყისში, როდესაც ბუნებრივი რადიოაქტიურობის აღმოჩენის შემდეგ გამოითქვა მოსაზრება, რომ ქიმიური ელემენების რადიოაქტიური დაშლის სიჩქარე გამოეყენებინათ [[ქანი (გეოლოგია)|ქანებისა]] და [[მინერალები]]ს აბსოლუტური ასაკის დასადგენად (პ. კიური, ე. რეზერფორდი).