აბსოლუტურად შავი სხეული: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 1:
[[File:Black body.svg|thumb|303px|გამოსხივების ინტენსივობის დამოკიდებულება ტალღის სიგრძეზე. სურათზე ასევე ნაჩვენებია კლასიკური, რელეი-ჯინსის კანონის მიხედვით მიღებული, შავი სხეულის გამოსხივება. ]]
'''შავი სხეული''' ეწოდება იდეალიზირებულ ფიზიკურ სხეულს, რომელიც მასზე დაცემულ ყველა სიხშირის [[ელექტრომაგნიტური გამოსხივება|ელექტრომაგნიტურ გამოსხივებას]] მთლიანად შთანთქავს და არაფერს ირეკლავს. შავი სხეულის გამოსხივებას ახასიათებს უწყვეტი სპექტრი და გამოსხივების ინტენსივობა დამოკიდებულია მხოლოდ სხეულის ტემპერატურაზე.
კლასიკური ფიზიკის კანონებით გამოთვლილი შავი სხეულის გამოსხივების განაწილება არ ემთხვევა ექსპერიმენტზე დანახულ შედეგს. ექსპერიმენტის ასახსნელად საჭირო გახდა ახალი, რადიკალური იდეების წამოყენება, კერძოდ უარის თქმა გამოსხივების უწყვეტობაზე და იმის დაშვება, რომ სინათლის გამოსხივებაც და შთანთქმაც ხდება წყვეტილი ულუფების, კვანტების სახით. ეს იყო ერთერთი მიზეზი რამაც შემდგომში გამოიწვია [[კვანტური მექანიკა|კვანტური მექანიკის]] განვითარება.
ხაზი 19:
:<math>B_\lambda(T) = \frac{2 c k T}{\lambda^4},</math>
სადაც ''c'' არის [[სინათლის სიჩქარე|სინათლის სიჩქარე]], ''k'' ბოლცმანის მუდმივა, ხოლო ''T'' აბსოლუტური ტემპერატურა [[კელვინი|კელვინებში]]. ეს ფორმულა კარგად აღწერს შავი სხეულის გამოსხივებას გრძელი [[ელექტრომაგნიტური გამოსხივება|ტალღებისთვის]], მაგრამ მოკლე ტალღებისთვის არათუ ექსპერიმენტს არ ეთანხმება, არამედ თვითონვე წინააღმდეგობრივია. ამ კანონის მიხედვით, მოკლე ტალღებისთვის გამოსხივების ინტენსივობა უსასრულობისკენ მიისწრაფვის. ეს პარადოქსი ცნობილია ულტრაიისფერი კატასტროფის სახელით.
=== პლანკის კანონი ===
ხაზი 32:
==== კავშირი რელეი-ჯინსის კანონთან ====
დიდი ტალღის სიგრძეების შემთხვევაში, [[ტეილორის მწკრივი|ტეილორის გაშლის]] გამოყენებით მივიღებთ
:<math>e^{\frac{hc}{\lambda kT}} \approx 1 + \frac{hc}{\lambda kT}.</math>
| |||