ცენტრალური აზია: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 6:
ფართობი დაახლოებით 6 მლნ კვ.კმ. ზეგნები და დაბლობები ქმნიან ორ ძირითად იარუსს, საშუალო სიმაღლე 500-1500 მ ([[გობი]], [[ალაშანი]], ორდოსი, ჯუნგარის და ტარიმის დაბლობები) და 4000-4500 მ ([[ტიბეტის ზეგანი]]), რომლებიც გაყოფილია და შემოსაზღვრულია მაღალი ქედებით — [[ტიან-შანი]], [[კუნლუნი]], [[ნანშანი]], [[ყარაყორუმი]] და სხვა. კლიმატი მკვეთრად კონტინენტურია, ნალექები დაბლობში 50-200 მმ-ია, მთებში — 500-1000 მმ წლიურად. რეგიონში ჭარბობს უდაბნოები და ნახევარუდაბნოები, ტიბეტის ზეგანზე - ცივი უდაბნოები.
==ძირითადი ეკონომიკური და კულტურული ცენტრები==
{|class="wikitable sortable"
|-
! style="width:100px;"|ქალაქი
! style="width:150px;"|ქვეყანა
! style="width:100px;"|მოსახლეობა
!სურათი
!ინფორმაცია
|-
| [[ასტანა]]
| {{flag|ყაზახეთი}}
| 700,000<br>(2009)
| [[File:Astana1.jpeg|200px]]
| ყაზახეთის დედაქალაქი და სიდიდით მეორე ქალაქი. აქ [[1997]] წელს [[ალმათი]]-დან ოფიციალურად გადმოიტანეს დედაქალაქი.
|-
| [[ალმათი]]
| {{flag|ყაზახეთი}}
| 1,420,747<br>(2009)
| [[Image:Almaty-mountains.jpg|200px]]
| 1929 წლიდან 1997 წლამდე ყაზახეთის დედაქალაქი. აღიარებულია ყაზახეთის და რეგიონის ფინანსურ ცენტრად.
|-
| [[აშხაბადი]]
| {{flag|თურქმენეთი}}
| 695,300<br>(2001)
| [[Image:PresidentialPalaceAshgabat.jpg|200px]]
| თურქმენეთის დედაქალაქი და უდიდესი ქალაქი. შედარებით ახალგაზრდა ქალაქი. [[1818]] წელს ამ დასახელების სოფელი დაარსა [[რუსეთის იმპერია]]მ. ის მდებარეობს [[ნისა]]დან ახლოს, რომელის პართიის დედაქალაქი იყო.<ref>[http://www.geographicbureau.com/trips/central_asia/turkmenistan/info/brief_description_of_the_main_s.jdx Konjikala]: the Silk Road precursor of Ashgabat</ref><ref>[http://books.google.com/books?id=UGanxmJgQNIC&pg=PA40&lpg=PA40&dq=konjikala&source=bl&ots=76-v-N-YOn&sig=_SxnsotPclSEHqnFjepj4qQhlzc&hl=en&sa=X&oi=book_result&resnum=3&ct=result#PPA41,M1 Konjikala], in: MaryLee Knowlton, ''Turkmenistan'', Marshall Cavendish, 2006, pp. 40-41, ISBN 0-7614-2014-2, ISBN 978-0-7614-2014-9 (viewable on [[Google Books]]).</ref>
|-
| [[ქაბული]]
| {{flag|ავღანეთი}}
| 3,000,000<br>(2008)
| [[Image:Kabul Skyline.jpg|200px]]
| ავღანეთის დედაქალაქი და უდიდესი ქალაქი. ქალაქი ქრისტეშობამდე 2000 - 1500 წლებშია დაარსებული.<ref>''The history of Afghanistan'', [http://www.gandhara.com.au/afghan_table.html Ghandara.com website]</ref>
|-
| [[პეშავარი]]
| {{flag|პაკისტანი}}
| 2,955,254<br>(2006)
| [[Image:Islamia.jpg|200px]]
| პაკისტანის რეგიონის [[ხაიბერ-პახტუნხვა]]ს დედაქალაქი, მდებარეობს [[ხაიბერის გადასასვლელი|ხაიბერის გადასასვლელთან]], [[ავღანეთი]]სსაზღვართან ახლოს.
|-
| [[მეშჰედი]]
| {{flag|ირანი}}
| 2,427,316<br>(2006)
| [[Image:Imam Ali Reza.jpg|200px]]
| ირანის სიდიდით მეორე ქალაქი. [[შიიტობა|შიიტების]] ერთერთი წმინდა ქალაქი.<ref name="Zabeth 1999 pp. 14-15">Zabeth (1999) pp. 14-15</ref>
|-
| [[ურუმჩი]]
| {{flagicon|ჩინეთი}} [[ჩინეთი]]
| 2,681,834<br>(2006)
| [[File:Ürümqi 2008.png|200px]]
| [[სინძიანი]]ს რეგიონის დედაქალაქი და [[უიგურები]]ს კულტურული ცენტრი. 2000 წლის წინ ეს იყო [[აბრეშუმის გზა|აბრეშუმის გზის]] მნიშვნელოვანი ქალაქი.
|-
| [[მაზარი-შარიფი]]
| {{flag|ავღანეთი}}
| 300,600<br>(2008)
| [[Image:Mazar-e sharif - Steve Evans.jpg|200px]]
| ავღანეთის სიდიდით მეოთხე ქალაქი და [[ბალხი (პროვინცია)|ბალხის პროვინციის]] დედაქალაქი.
|-
| [[ულან-ბატორი]]
| {{flag|მონღოლეთი}}
| 1,067,472<br>(2008)
| [[File:UlaanBaatar-2009.jpg|200px]]
| მონღოლეთის დედაქალაქი და უდიდესი ქალაქი. ქალაქი [[1639]] წელს დაარსდა როგორც [[ბუდიზმი|ბუდისტური]] ცენტრი. [[XX საუკუნე]]ში ულანბატორი მნიშვნელოვან მანუფაქტურულ ცენტრად იქცა.
|-
| [[სამარყანდი]]
| {{flag|უზბეკეთი}}
| 596,300<br>(2008)
| [[Image:Samarkand view from the top.jpg|200px]]
| უზბეკეთის სიდიდით მეორე ქალაქი და[[სამარყანდის პროვინცია|სამარყანდის პროვინციის]] დედაქალაქი. ქალაქი სახელგანთქმული გახდა მისი [[აბრეშუმის გზაზე]] ცენტრალური მდებარეობის და როგორც [[ისლამი|ისლამური]] სწავლების ცენტრი.
|-
| [[ბიშკეკი]]
| {{flag|ყირგიზეთი}}
| 1,250,000<br>(2007)
| [[File:Bischkek.jpg|200px]]
| ყირგიზეთის დედაქალაქი და უდიდესი ქალაქი, აგრეთვე [[ჩუის პროვინცია|ჩუის პროვინციის]] ადმინისტრაციული ცენტრი.
|-
|[[ტაშკენტი]]
| {{flag|უზბეკეთი}}
| 2,180,000<br>(2008)
| [[File:Aerial view of Tashkent, Uzbekistan.JPG|200px]]
| უზბეკეთის უდიდესი ქალაქი და დედაქალაქი. ტაშკენტი წარმოიშვა ჩირჩიკის ნაპირზე მდებარე [[ოაზისი]]დან.<ref>Pulleyblank, Edwin G. 1963. "The consonantal system of Old Chinese." ''Asia Major 9'' (1963), p. 94.</ref>
|-
| [[ტუსი (ირანი)|ტუსი]]
| {{flag|ირანი}}
| N/A
| [[Image:Ferdowsi tomb1.jpg|200px]]
| [[ხორასან რეზავი (ოსტანი)|ხორასან რეზავის პროვინციის]] ანტიკური ქალაქი. ანტიკური ბერძნები მას სუსიას ([[ბერძნული ენა|ბერძ]]. ''Σούσια'') უწოდებდნენ. ის [[ალექსანდრე მაკედონელი|ალექსანდრე მაკედონელმა]] ქრისტეშობამდე 330 წელს აიღო. ქალაქი [[1220]] წელს [[მონღოლები|მონღოლებმა]], [[ჩინგიზ-ყაენი]]ს მეთაურობით თითქმის მთლიანად გაანადგურეს.
|-
| [[დუშანბე]]
| {{flag|ტაჯიკეთი}}
| 679,400<br>(2008)
| [[File:Dushanbe1.JPG|200px]]
| ტაჯიკეთის დედაქალაქი და უდიდესი ქალაქი. უდშნბე [[ტაჯიკური ენა|ტაჯიკურად]] და [[სპარსული ენა|სპარსულად]] ნიშნავს ''ორშაბათს''<ref>D. Saimaddinov, S. D. Kholmatova, and S. Karimov, ''Tajik-Russian Dictionary'', Academy of Sciences of the Republic of Tajikistan, Rudaki Institute of Language and Literature, Scientific Center for Persian-Tajik Culture, Dushanbe, 2006.</ref>
|-
| [[ბუხარა]]
| {{flag|უზბეკეთი}}
| 237,900<br>(1999)
| [[File:Hanaka Bukhara.JPG|200px]]
| ქვეყნის სიდიდით მეხუთე ქალაქი და [[ბუხარას პროვინცია|ბუხარას პროვინციის]] დედაქალაქი. ბუხარა სპარსული ცივილიზაციის მნიშვნელოვანი ცენტრი იყო, მის ადრეულ პერიოდში.
|-
| [[ნიშაპური]]
| {{flag|ირანი}}
| 270,972<br>(2006)
| [[File:Attar mausoleum0.jpg|200px]]
| ქალაქი მდებარეობს [[ხორასან რეზავი (ოსტანი)|ხორასან რეზავის პროვინციაში]], ირანის ჩრდილო-აღმოსავლეთ ნაწილში.
|-
{{end}}
==სქლიო==
{{სქოლიო}}
[[კატეგორია:ცენტრალური აზია|*]]
| |||