ნეოკანტიანიზმი: განსხვავება გადახედვებს შორის

მოძრაობა "უკან კანტისაკენ" [[1860]] წელს დაიწყო, როგორც რეაქცია მატერიალისთა შეპაექრებაზე გერმანულ აზროვნებაში [[1850]] წელს. [[ჰერმან ფონ ჰელმოლცი|ჰერმან ფონ ჰელმოლცისა]] და [[ედვარდ ზელერი|ედვარდ ზელერის]] ნამუშევრებთამ ერთად, მოძრაობის ადრეული ნაყოფი [[კუნო ფიშერი|კუნო ფიშერის]] კანტზე ნაშრომები იყო და [[ფრიდრიხ ლანგე|ფრიდრიხ ლანგეს]] მატერიალიზმის ისტორია ([[Geschichte des Materialismus]]), ეს უკანასკნელი ამტკიცებდა რომ ტრანსცენდეტული იდეალიზმი ენაცვლებოდა ისტორიულ ბრძოლას [[მატერიალური იდეალიზმი|მატერიალურ იდეალიზმსა]] და [[მექანიკურ იდეალიზმი|მექანიკურ იდეალიზმს]] შორის. ფიშერი ადრევე ჩაერთო [[არისტოტელიანიზმი|არისტოტელიანელ]] ფრიდრიხ ადოლფ ტრენდელენბურგთან კამათში, რომელიც ტრანსცენდენდენტული ესთეთიკის შედეგების ინტერპრეტაციას ეხებოდა. კამათმა ბიძგი მისცა [[ჰერმან კოენი|ჰერმან კოენს]] [[1871]] წელს დაეწერა სასემინარო ნამუშევარი ''Kants Theorie der Erfahrung'', წიგნი ხშირად მოიხსენიება მე–20 საუკუნის ნეოკანტიანიზმის საფუძვლის ჩამყრელად. ფიშერ–ტრედელენბურგის კამათსა და კოენის ნამუშევარს უკავშირდება [[ჰანს ვაილინგერი|ჰანს ვაილინგერის]] კომენტარები ''წმინდა მიზეზის კრიტიკაზე''.

 

 

ნეოკანტიანური სკოლების მიდრეკილება კანტის მეცნიერული კითხვა იყო, ხშირად ამცირებდნენ ინტუიციის როლს კონცეპციისას კი პირიქით. თუმცა ნეოკანტიანიზმი ეთიკური ასპექტები, სოციალიზმის ორბიტაზე ტრიალებდა. ამან მნიშვნელოვანი გავლენა იქონია ავსტრომარქსიზმზე და ედვარდ ბერნშტაინის რევიზიონიზმზე. ლანგე და კოენი განსაკუთრებით იყვნენ გატაცებული კანტიანური აზროვნებისა და სოციალიზმის ამ კავშირით, რომელიც [[ლუდვიგ ფონ მიზესი|ლუდვიგ ფონ მიზესმა]] განავითარა, თვლიდა რა კანტიანურ აზროვნებას ზიანის მომტანად. ნეოკანტიანიზმის მეორე ასპექტი [[იუდაიზმი|იუდაიზმის]] განახლებული წარმოდგენა იყო, განსაკუთრებით კოენის სემინალურ ნაშრომში.