ნეოკანტიანიზმი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 7:
კოენი მარბურგის სკოლის მეთაური გახდა, რომლის სხვა გამოჩინილი წარმომადგენლები პოლ ნატორპი და ერნსტ კასირერი იყვნენ. მეორე მნიშვნელოვანი ჯგუფი სამხრეთ–დასვლეთის სკოლა იყო (ან ბადენის სკოლა, სამხრეთ–დასავლეთ გერმანიაში), რომელშიც ვილჰელმ ვინდელბანდი, ჰაინრიხ რიკერტი და ერნსტ ტროელში შედიოდნენ. მარბურგის სკოლა აქცენტს ეპისტემოლოგიასა და ლოგიკაზე აკეთებდა, ხოლო სამხრეთ–დასავლეთის სკოლა კულტურისა და ღირებულებების საკითხებზე. მესამე ჯგუფს წარმოადგენდა ლეონარდ ნელსონი, რომელმაც ფრიზეანული ტენდენცია განავითარა.
ნეოკანტუანური სკოლას დიდი მნიშვნელობა ჰქონდა. იგი იყო ფილოსოფიის მიმდინარეობა, რომელსაც მტკიცე გავლენა ჰქონდა მთელს გერმანიაში. მან ყველაზე ადრე გამოიყენა ისეთი ტერმინები როგორიცაა [[ეპისტემოლოგია]] და იგი [[ონტოლოგია|ონტოლოგიაზე]] წინ დააყენა. ნატორპს დიდი გავლენა ჰქონდა ფენომენოლოგიის ისტორიაზე და ხშირად მოიხსენიება ედმუნდ ჰუსერლთან ერთად, გამოიყენა რა ტრანსცენდენტული იდეალიზმის ლექსიკა. ემილ ლასკა დიდი გავლენა მოახდინა ახალგაზრდა [[მარტინ ჰაიდეგერი|მარტინ ჰაიდეგერზე]]. კასირერის და ჰაიდეგერის დებატმა კანტის ინტერპრეტაციაზე, მოგვიანებით აზრს, რომ კანტი ფენომენოლოგიის წინამორბედი იყო, ფორმულირების საშუალება მისცა; ეს შეხედულება განიხილა ეუგენ ფინკმა. ნეოკანტიანიზმის ერთ–ერთი დიდი მიღწევა ა ჟურნალ ''Kant-Studien–ის'' ჩამოყალიბება, რომელიც დღესაც არსებობს. უკანასკნელ დროს ანგლო–ამერიკულ სამყაროში ნეოკანტიანიზმის მიმართ ინტერესი გილიან როუზის ნამუშევარმა განაახლა. იგი აკრიტიკებს ამ მოძრაობის გავლენას თანამედროვე ფილოსოფიასა და მაქს ვებერის ნამუშევარზე. კანტის საკითხმა ცნობიერების საზღვრებზე ძლიერი გავლენა იქონია მე–19 საუკუნის გერმანული ანტიპოზივისტურ სოციოლოგიურ მოძრაობაზე ჯორჯ სიმელის ნაშრომში (სიმელის კითხვა 'რა არის საზოგადოება?' არის პირდაპირი ალუზია კანტის კითხვისა: 'რა არის ბუნება?'). სოციოლოგისტ–ფილოსოფოსმა, მაიკლ ფოუკალტმა ჩამოაყალიბა რადიკალური კრიტიკა კანტის თანამედროვეობაში ახლიდან აღმოჩენა. მაიკლ ფრაიდმანი მიმდინარე ნამუშევარის მკაფიოდ ნეოკანტიანურია.
ტერმინი "ნეოკანტიანური" ასევე გამოიყენება იმ პიროვნების ან პიროვნებათა ჯგუფის აღსაწერად, რომელიც მხოლოდ ნაწილობრივ იზიარებს კანტის შეხედულებებს. პეტერ სტროუსონის ''შეგრძნების საზღვრებში'' განახლებული ინტერესი კანტისადმი, ასევე შეიძლება განიხილოს როგორც თითქმის ნეოკანტიანური.
==რესურსები==
Line 15 ⟶ 18:
* გილიან როუზი (1981) ჰეგელი სოციოლოგიის წინააღმდეგ
* არტურ შოპენაჰაუერი (1818)[http://en.wikipedia.org/wiki/The_World_as_Will_and_Representation მსოფლიო როგორც მიზეზი და წარმოდგენა]
[[bg:Неокантианство]]
[[cs:Novokantovství]]
[[da:Nykantianisme]]
[[de:Neukantianismus]]
[[el:Νεοκαντιανισμός]]
[[en:Neo-Kantianism]]
[[es:Neokantismo]]
[[fr:Néokantisme]]
[[ko:신칸트학파]]
[[it:Neokantismo]]
[[hu:Neokantianizmus]]
[[nl:Neokantianisme]]
[[ja:新カント派]]
[[pl:Neokantyzm]]
[[pt:Neokantismo]]
[[ro:Școala de la Marburg]]
[[ru:Неокантианство]]
[[sk:Bádenská škola novokantovstva]]
[[fi:Uuskantilaisuus]]
[[sv:Nykantianism]]
| |||