ხიხანის ციხე: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
ვიკიფიცირება, გაფორმება |
||
ხაზი 10:
{{ციტატა|ხირხათის ციხე წარმოადგენს განმარტოებულ და წოწოლა კლდეს, სამივე კუთხივ მახლობელ კლიდან ხრამებით მოშორებულს და მიუვალს. ზედაპირი მთისა სამი დღიური სივრცისა იქნება და გარშემოვლებულია ქვითკირის გალავნით. ალაგ-ალაგ გალავნებს სარკმლების აქვს ჩატანებული. ერთმანეთზე მოშორებით ხუთი მაღალი კოშკი დგას, ეს ციხე თავის დროზე უნახავს გენერალ გიორგი ყაზბეგს, 1894წ. აქ ასულა გრაფინია უვაროვა. ხიხანის ციხის ფართობი თითქმის 1 ჰექტრამდეა, ციხეს ჰკონია 4 კოშკი, კედლებში დატანებულია სათვალთვალო სარკმლები, ციხის ტერიტორიაზე ბევრგან შეინიშნება სხვადასხვა დანიშნულების შენობათა ნაშთები. როგორიცაა: თღონე, მარანი, ეკლესია.}}
==ისტორია==
[[ფაილი:ხიხანი2.jpeg|thumb|right]]
▲XI-XVI საუკუნეებში ხიხანის ციხე აჭარის ერისთავთერისთავ აბუსერიძეთა მთავარ რეზიდენცია იყო. შემდგომში მას ოსმალები დაეუფლნენ. 1815 ხიხანის ციხეში იყო გამაგრებული ოსმალთა წინააღმდეგ მებრძოლი სელიმ ხიმშიაშვილი ციხესიმაგრის საამშენებლო წყობაში გამოირჩევა რამდენიმე ფენა: უძველესი - X-XI საუკუნეებისა, ახალი XVII-XIX საუკუნეებისა (ოსმალთა მფლობელობის ხანისა).
XI-XVI საუკუნეებში ხიხანის ციხე [[აჭარა|აჭარის]] ერისთავთერისთავ [[აბუსერისძენი|აბუსერისძეთა]] მთავარ რეზიდენცია იყო. შემდგომში მას [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალები]] დაეუფლნენ. 1815 ხიხანის ციხეში იყო გამაგრებული ოსმალთა წინააღმდეგ მებრძოლი [[სელიმ ხიმშიაშვილი]].
▲ხიანის ციხის აშენების ზუსტი თარირი ჯერ კიდევ უცნობია, თუმცა მეცნიერთა უმეტესობა ფიქრობს, რომ ის X-XIII საუკუნეებშია აშენებული. ამას ადასტურებს ის ფაქტიც რომ ისტორიული დოკუმენტებში ხიხანის ციხის Mმშენებლოს დასრულებაში დიდ ადგილი უკავია ტბელის მეუღლეს ბაგულას, ხოლო ხალხში არსებული ლეგენდები, რომლებიც ხიხანის ციხის აგებასთამარ მეფეს მიაწერენ თითქმის ეთანხმება.
ამასობაში სელიმმა სულთანს კაცი გაუგზავნა: "შენთან მოვიდე, ყველაფერი მოგახსენო და თუ მტყუანი ვიყო მაშინვე მომკალიო". მაგრამ სანამ სულთანის პასუხი მოვიდოდა სელიმის საუბედუროდ ციხე შიგნიდან გატყდა. მის ბაირაღთარს ვერცხლის მოყვარეობამ სძლია, მუჰამედის მიერ მოსყიდული იქნა და ციხის კარების გასარები მისცა... სელიმი ციხიდანგამოიყვანეს და სანამ თავს მოჰკეთდენ სამი დღე-ღამე არ აძინეს, რომ თავის მოკვეთისას ტანჯვა არ ეგრძნო.. ბოლოს ნახეს ერთი არტანუჯელი სომეხი , მისცეს ართი ოქრო და იმანც მოჰკვეთა თავი სოფელ ბაკოს ზემოთ, სწორედ იმ ადგილას რომელსაც "სერი-ყანა" ჰქვიან. მერე ეს ცომეხი სელიმის შვილს უნახავს და მოუკლავს. ამ აჭარელი გმირის სიკვდილის შემდეგ 2 სთ.-ც არ გასულიყო რომ სულთნის ფირმანიც მოსულა: " თუ დაიჭირეთ სელიმი ცოცვალი მომგვარეო ". მაჰმუდ-ფაშამ ამის მაგიერ სელიმის თავი სულთანს ჩაუტანა სტამბოლში, როგორც ტროფეი. სულთანს ძალიან ეწყინა და ჰკითხა: '" ფირმანი რა უყავიო". სიკვდილის შემდეგ მოვიდაო _ რაკი ასეთი კაცის დაფასება არ გცოდნია და არ დაგნანია, აღარც მე მეცოდებიო". და ბრძანა მისთვის თავი მოეკვეთათ. სელიმის თავი სტამბოლშია დაკრძალული და ქების წარწერაც აქვს მის საფლავის ქვასაო"
== ლიტერატურა ==
{{ქსე2|11|486}}
* ''ახვლედიანი ხ.'', ქართული მატერიალური კულტურის ძეგლები აჭარაში // ხიხანის ციხისა და ეკლესიის ისტორიისათვის, ბათუმი, 1955. გვ.29-84.
* ''მამულაძე თ.'' კოლექტიური შრომა // ხიხანი. ჩანახატი
* ''ხალვაში ი.'', ხიხანი ლეგენდებსა და ქართველ მწერალთა ნაწარმოებებში,
*
▲* ხალვაში ი. ხიხანი ლეგენდებსა და ქართველ მწერალთა ნაწარმოებებში //საბჭოთა აჭარა.-1967.-6 ივლისი.
* ''ახვლედიანი ხ.'' სიძველეთა ძეგლები ხიხაძირის ხეობაში //სახალხო განათლება
* ''კახიძე ა. და სხვ.'' სხალთისწყლის ხეობის მატერიარული კულტურის ძეგლები //ძეგლის მეგობარი
* აჭარის ავტონომიური საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა: ცნობარი. ნაკვ.II.
▲* ხიხანისციხე //მამულაძე შ. აჭარისწყლის ხეობის მატერიალური კულტურის ძეგლები: გზამკვლევი.-[ად.ა.).,2000.-გვ.21-32.
▲* ყაზბეგი გ. ზემო აჭარა //კრ. იყო და მარად იქნება.-ბათუმი, 1978.-გვ.117-118.
▲* ახვლედიანი ხ. სიძველეთა ძეგლები ხიხაძირის ხეობაში //სახალხო განათლება.-1948(21 ოქტ.).-გვ.3.
▲* კახიძე ა. და სხვ. სხალთისწყლის ხეობის მატერიარული კულტურის ძეგლები //ძეგლის მეგობარი.-1982.-კრ.59.-გვ.25-28.
[[კატეგორია:აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის ხუროთმოძღვრების ძეგლები]]
|