სუეცის კრიზისი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 3:
'''სუეცის კრიზისი''' ([[ივრ.]]: מבצע קדש, ''მივცა კადეშ''), ([[არაბ.]]: أزمة السويس - العدوان الثلاثي) — ომი [[ეგვიპტე|ეგვიპტის]] ტერიტორიაზე 1956 წელს. ეგვიპტის წინააღმდეგ გამოდიოდნენ [[დიდი ბრიტანეთი]], [[საფრანგეთი]] და [[ისრაელი]]. [[აშშ]]-ს თუმცა არა სამხედრო, მაგრამ მაინც ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი როლი ეჭირა.
 
[[1956]] წლის ოქტომბერში, დიდ ბრიტანეთსა და საფრანგეთთან საიდუმლო მოლაპარაკებების საფუძველზე, ისრაელი შეიჭრა ეგვიპტეს კუთვნილ სინას[[სინაის ნახევარკუნძული|სინაის ნახევარკუნძულზე]] საკუთარი სამხედრო-სტრატეგიული მიზნების რეალიზაციის მიზნით. ამის შემდეგ, დიდმა ბრიტანეთმა და საფრანგეთმა გადასხეს დესანტი [[სუეცის არხისარხი]]ს მიმდებარე ტერიტორიაზე მეომარემეომარი მხარეების დაშორიშორების საბაბით. ამ დროს, მათ რეალურ მიზანს წარმოადგენდა კონტროლის აღდგენა სუეცის არხზე, რომლის ნაციონალიზაცია ეგვიპტემ მოახდინა ამ მოვლენებამდე რამდენიმე თვით ადრე. [[მეორე მსოფლიო ომისომი]]ს შემდეგ, ეს არხი გადაიქცა ყველაზე მნიშვნელოვან სატრანსპორტო არტერიად მზარდი დასავლეთ ევროპული ეკონომიკისათვის. მისი გავლით ხდებოდა ნავთობის[[ნავთობი]]ს მიწოდება [[სპარსეთის ყურე|სპარსეთის ყურის]] რეგიონის ქვეყნებიდან, ხოლო ნავთობი წარმოადგენდა ეკონომიკური განვითარების ერთ-ერთ გადამწყვეტ კომპონენტს.
შესაბამისად, კონტროლი სუეცის არხზე წარმოადგენდა ევროპაზე[[ევროპა]]ზე გავლენის ერთ-ერთ მნიშვნელოვან ფაქტორს, აძლევდა მის მფლობელებს დამატებით უპირატესობას უშუალო კონკურენტებთან ურთიერთობებში, საკმაოდ ზრდიდა მათ შანსებს ჰქონოდათ საკუთარი, დამოუკიდებელი ხმის უფლება გლობალურ პოლიტიკურ ურთიერთობებში.
სამხედრო თვალსაზრისით, ბრიტანულ-ფრანგული ინტერვენცია საკმაოდ წარმატებული იყო, მაგრამ გამოიღო კატასტროფული პოლიტიკური შედეგი, რომელიც დღემდე ახდენს გავლენას ამ ქვეყნების ადგილზე გლობალური პოლიტიკური ურთიერთობების სისტემაში:
*ამ კრიზისის დროს, საბჭოთა კავშირი პირველად, ღიად დაემუქრა დიდ ბრიტანეთსა და საფრანგეთს, მათი უდიდესი ქალაქების დაბომბვით ბირთვული იარაღის გამოყენებით, თუ ისინი ინტერვენციას არ შეწყვეტდნენ. ამის შემდეგ მან დაიწყო არაბების მსხვილმასშტაბიანი, ღია მხარდაჭერა, ისრაელის წინააღმდეგ ბრძოლაში, რასაც ის იქამდე ძირითადად თავს არიდებდა;
*აშშ იძულებული იყო ღიად დაპირისპირებოდა თავის უახლოეს მიკავშირეებს, და მოეხდინა მათზე ზეწოლა ეგვიპტედან ჯარების გაყვანის მიზნით, მ.შ. ბრიტანეთზე ფინანსური ბერკეტების გამოყენებით. ამ კონფლიქტის შემდგომ აშშ-ც, საბჭოთა კავშირის მსგავსად, გახდა იძულებული ინტენსიურად ჩარეულიყო ახლო აღმოსავლეთის პრობლემების გადაწყვეტაში ისრაელის მხარეს, რასაც ის აგრეთვე იქამდე მაქსიმალურად გაურბოდა;
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/სუეცის_კრიზისი“-დან